فارياب ولايت
فاریاب ولایت د افغانستان په شمال لویدیځ کې موقیعت لرې چې شمال ته له ترکمنستان سویل ته غور ولایت ختیځ ته جوزجان او سرپل او لویدیځ لورته د بادغیس ولایت سره ګډه پوله لرې.
د فاریاب نفوس په ۲۰۰۹ میلادی کال کې ۰۰۰’۹۰۰ تنه اټکل شوی وو او یاد ولایت ۲۹۳’۲۰ کیلومتره مربع مساحت لرې.
| Faryab | |
|---|---|
| فاریاب (میمنه) | |
 Mountains and River in Faryab province | |
 Map of Afghanistan with Faryab highlighted | |
| کورډېناټونه: ۳۶°شمال ۶۵°ختیځ / 36°شمال 65°ختيځ | |
| اداري وېش | |
| Country | کينډۍ:Country data Islamic Emirate of Afghanistan Afghanistan |
| Capital | Maymana |
| اداري وېش | |
| حکومت | |
| • Governor | Qari Sahib Hafizullah Pahlawan |
| • Deputy Governor | Maulvi Sahib Abdul Wali Atqani |
| • Police Chief | Huzaifa Sahib |
| پراخوالی | |
| • پراخوالی | ۲۰٬۷۹۷٫۶ کلوميټر٢ (۸٬۰۳۰٫۰ میله مربع) |
| لوړوالی | 584 متر |
| نفوس شمېرنه (2021) | |
| • ټولټال | ۱٬۱۲۹٬۵۲۸ |
| • د نفوسو کثافت | ۵۴/کلوميټر٢ (۱۴۰/ميله مربع) |
| وروستي مالومات | |
| وخت زون | Afghanistan Time (ه.ن.و+4:30) |
| رسمي ژبه | اوزبکي ژبه دري پښتو |
| جيو کوډ | 1142226 |
| آی اېس او 3166 | AF-FYB |
سمول  | |
تاریخ
د تاریخې نظره د فاریاب نوم په اصل کې د سیند غاړه په معنی ده
د دې ښار پخوانى نوم ميمنه وه او اوس دغه نوم د دغه ولايت په مرکز بدل شوى دى. وروسته د فارسیانو د تګلارې سره سم د میهنې ولایت نوم یا په همدې معنی د(سیند غاړه اه) په فاریاب بدل شو. په افغانستان کې د دې ولایت نوم اوس هم د میمنه په نوم یادیږي، د خلکو په منځ کې دود دی چې یو کلی د سمندر بلې غاړې ته د موقعیت له امله "د بحر چپه" بلل کیږي.
فاریاب یا میمنه په ۱۷۴۸ کال کې د احمد شاه دراني له خوا چې د دغه ولایت د یوه سړي پر وړاندې د جرم په تور له شاه څخه خوشې او بېرته ونیول شو. او د دراني امپراتورۍ برخه شوه. د افغان-انګلیس د دریو جګړو په ترڅ کې چې په اوومه او لسمه پېړۍ کې وشول، سیمه له انګرېزانو ازاده شوه. د شاه امان الله په ۹۰مه اداره کې د اصلاحاتو په ترڅ کې.
د فارياب سيمه د ميمنې په نوم ياده شوې وه، چې وروسته بيا د پارسيانو، چې د ايران برخه وه، د فارسیوانان توکميزو تعصبونو له كبله تپل شوې وه. د دې ولایت نوم له فارسۍ څخه فاریاب ته بدل شو، چې پخوا د مزارشریف پلازمېنه ګڼل کېده. په ۱۹۶۴ کال کې فاریاب ولایت شو او له میمنې څخه فاریاب ته. خو د دغه ولايت خلک لا هم د ميمنې په نوم پېژني
خلک
په 2009 کې د صوبې نفوس 1,109,223 وو. د اټکل له مخې چې په 2009 کې جوړ شوی؛ د دغه ولایت ډېری نفوس ازبک او پښتانه دي، ورپسې لږ شمېر پارسي وګړي دي چې مهاجرین پارسیانو له خوا د پارسي کولو له تګلارې وروسته د هرات او بادغیس له فارسي ژبو قومونو او ایراني مهاجرینو څخه جوړ شوي دي. پښتانه او ازبکان اکثریت دی. دستانت د فاریاب په مرکز او جنوب کې ژوند کوي، په داسې حال کې چې د ازبک او ترکمن د ازبکستان و ترکمنستان مهاجرین د دغه ولایت شمال اوسیدونکي دي.
د فاریاب ولایت اوسیدونکي زیاتره په ازبکي او پښتو خبرې کوي. د ازبکستان ازبکان و د ترکمن خلک د ترکمنستان که مهاجرت کول وه. کې اکثره په پښتو خبرې کوي.
په 2007 کې د یوناما د والیتي راپور له مخې، قومي جوړښت په لاندې ډول دی: ازبک (40٪)، پښتانه (42٪) ، نور توکمونه (8.6٪) اړوند احصایې دي
جوړول
په فارياب کې د سرود په نوم د اوبو يو بند شته چې د پښتونکوټ ولسوالۍ او ميمنې ښار اوسېدونکو ته د څښاک او کرنيزې اوبه برابروي. په المار ولسوالۍ کې د برېښنا او اوبو وزارت له بودجې څخه د یوه کال راهیسې د دغه بند د جوړولو چارې پیل شوې او د څلورو نورو بندونو سروې هم بشپړه شوې ده.
د ۲۰۰۴ کال په مې میاشت کې د میمنې هوايي ډګر ترکمنستان ته د الوتنې منظم پروګرام پیل کړ. د والیت د سړک زیربنا په 2006 کې د یو پاخه سړک پرته په بشپړ ډول خرابه شوې وه. د اندخوی او اقينې تر منځ د اورګاډي لنډه نړيواله اړيکه ده، چې بيا په اتمراد کې د ترکمن (ترکمنستان) اورګاډي له شبکې سره وصلېږي.
ولسوالۍ
- المار ولسوالۍ
- اندخوی ولسوالۍ
- بېلچراغ ولسوالۍ (بل چراغ ولسوالۍ)
- پښتون کوټ ولسوالۍ
- خانه چارباغ ولسوالۍ(خان چارباغ ولسوالۍ)
- دولت آباد ولسوالۍ (فارياب)
- خواجه سبز پوش ولسوالۍ
- شیرین تګاب ولسوالۍ
- قرغان ولسوالۍ
- قرمگل ولسوالۍ (قرم قل ولسوالۍ)
- قيصار ولسوالۍ
- کوهستان ولسوالۍ (فارياب)
- ګرزیوان ولسوالۍ
- میمنه
اقتصاد
کرنه او مالداري د فارياب ولايت عمده اقتصادي فعاليتونه دي. په هرصورت، فاریاب د خپلو اوبدل شویو غالۍ او کلیمونو لپاره مشهور دی، چې په دودیز ډول د میرمنو واکمني لري. دغه ولايت د طبيعي ګازو سترې زيرمې لري، چې د اورګاډي پټلۍ د نشتوالي له امله کمې دي.
د دولت آباد په سیمه کې د مالګې کانونه هم شته او د مرمر ډبرو ځینې کانونه چې ویل کیږي د عبدالرشید دوستم اړوند دي د پستې ځنګلونه چې کیفیت لرونکي پستې تولیدوي او د خوندور رنګ او خوند له امله شهرت لري د فاریاب له اقتصادي سرچینو څخه دي.
افغانستان د امو سیند د نفتو د بند د جوړولو لپاره د چین د نفتي موادو له ملي شرکت سره یو تړون لاسلیک کړ، چې تمه ده په راتلونکو دوو لسیزو کې به میلیاردونه ډالره عاید ولري. په دې تړون کې په شمالي ولایتونو سرپل او فاریاب کې د تېلو د تصفیې کارخانې کېندل او جوړول شامل دي او په څو لسیزو کې د افغان حکومت له خوا د تېلو د تولید لومړنی نړیوال تړون دی. د چین د نفتو ملي شرکت د ۲۰۱۰ کال په اکتوبر میاشت کې د افغاني تیلو تولید پیل کړ او په همدې میاشت کې یې د فاریاب ولایت په اندخوی او پښتونکوټ سیمو کې د ګازو سترې زیرمې کشف کړې.
• انګور
فاریاب ولایت په روان کال کې د انګورو ۵۰ ډوله حاصلات لري چې له ۱۶ زره هکتاره باغونو څخه یې ۶۰ زره ټنه انګور ترلاسه کړي چې د تېر کال په پرتله ۱۰ سلنه زیاتوالی ښيي. د فاریاب د کرنې ریاست په ۱۹۹۶ کال کې په ۴۰ هکتاره د انګورو باغ جوړ کړی او ټاکل شوې چې ۲۰ زره هکتاره ته لوړ کړي.
دا هم وگورۍ
This article uses material from the Wikipedia پښتو article فارياب ولايت, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). دا پاڼه د CC BY-SA 4.0 سره سم ستاسو په لاسرسي کې ده. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki پښتو (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.