مسئلہ کشمیر

کشمیر بکھیڑا
بھارت جموں اتے کشمیر اتے 1947 وچ دسخط کیتے تخت-نشینی دے اک دستاویز دی بنیاد اتے اپنا حق جتاؤندا اے۔ پاکستان اپنی مسلمان آبادی دی بنیاد اتے جموں اتے کشمیر اتے حق جماؤندا اے جدکہ شکسم وادی اتے اکسائی چن اتے چین دعوہ کردا اے۔
تریخ 22 اکتوبر 1947 – جاری (66.5 ورھیاں توں ودھ سماں) تھاں/ٹکانہ کشمیر حالت چل رہا بکھیڑا 1947 دی پاک بھارت جنگ 1965 دی پاک بھارت جنگ جموں اتے کشمیر وچ بغاوت کارگل دی جنگ
لڑاکے
پاکستان	بھارت بھارتی فوج بارڈر سیکورٹی فورس مرکزی ریزرو پولیس فورس	جموں کشمیر آزادی تحریک حرکت الجہاد الاسلامی لشکر طیبہ جیش محمد حزب الجاہدین حرکت المجاہدین البدر مدد حاصل:  پاکستان
آگو
جنرل راحیل شریف	جنرل بکرم سنگھ لیف۔ جن۔ پی سی بھاردواج ایئر مارشل اروپ رہا پرنے ساے	امان اللہ خان حافظ محمد سعید مولانا مسعود اظہر سعید صلاح الدین فضل الرحمٰن خلیل فاروق کشمیری ارفین بھائی (1998 تک) بخت زمین
طاقت
617,000 سرگرم عملہ	1,325,000 سرگرم عملہ	325-850
موتاں تے نقصان
~16,000 ہلاک	~10,000 ہلاک	~20,000 ہلاک ~40,000 شہری ہلاک

کشمیر بکھیڑا (ہندی: कश्मीर विवाद — کشمیر وواد، اردو: مسئلۂ کشمیر — مسئلہ کشمیر) بھارت سرکار، کشمیری عاقی دستے اتے پاکستان سرکار وچکار کشمیر اتے قبضے نوں لے کے چل رہا اک علاقائی جھیڑا اے۔ بھاویں کشمیر نوں لے کے اک بین الملکی بحث پاک بھارت لڑائی 1947 توں ہی جاری اے پر 2002 توں بھارتی سرکار اتے کشمیری آکیاں (کجھ دا جھکاء پاکستان نال رلن ول اتے کجھ دی منگ کشمیر دی مکمل خلاصی) وچکار چل رہا اندرونی جھگڑے اس علاقے وچ مکھ بکھیڑے اتے تشدد دا سروت اے۔

سیاسی پربندھ دی ناکامی

کشمیر وچ تشدد رکن دا ناں نہیں لے رہیا۔ نت دہاڑے موتاں دی گنتی ودھدی جا رہی اے۔ اپروں سیاستدان وی اپنیاں ذمہ واریاں توں بھجن لگے ہن۔

پچھوکڑ

کشمیر مسئلہ مکھ روپ وچ بھارت دے کانگرسی وزیر اعظم ، جواہر لال نہرو دی دین اے ۔

1947 وچ بھارت نوں آزادی دندیاں ہویاں انگریزی حکومت نے دیس وچلیاں سینکڑے ریاستاں نوں اپنے مستقبل دا فیصلہ آپ کرن دا جو اختیار دتا، اسے دے سہارے ہی جموں-کشمیر ریاست دے مہاراجہ ہری سنگھ نے ریاست نوں آزاد رکھن دا اعلان کر دتا۔ اس تے پاکستانی فوج نے اس (جموں-کشمیر ریاست) نوں اپنے پالے وچ لیاؤن دے ادیش نال اس پور حملہ کر دتا۔ کیونکہ مہاراجہ ہری سنگھ نے ریاست نوں آزاد رکھن دا فیصلہ ایلانیا ہویا سی، اس کرکے پاکستانی حملے دا ساہمنا، اسنے اپنے ہی بلبوتے کرنا سی۔ نتیجہ ایہہ ہویا کہ ریاست دیاں فوجاں پاکستانی فوجاں ساہمنے ٹک نہ سکیاں۔ پاکسانی فوجاں لگاتار ودھدیاں چلیاں آؤن لگیاں۔ جدوں مہاراجہ ہری سنگھ نے سمجھیا کہ اسدی فوج، پاکسانی فوج دے ودھدے قدماں نوں روکن وچ کامیاب نہیں ہو پا رہی تاں اسنے بھارت پاسوں مدد دی منگ کیتی، پر بھارت تد تک اسدی کوئی مدد نہیں سی کر سکدا سی، جدوں تک ریاست بھارت وچ شامل ہو کے اسدا حصہ نہیں بن جاندی۔ آخر مجبور ہو کے مہاراجہ ہری سنگھ نے کجھ شرطاں تحت جموں-کشمیر ریاست نوں بھارت وچ شامل کرنا قبول کر لیا۔ مہاراجہ ہری سنگھ ولوں ایہہ اعلان کیتے جان دے نال ہی ریاست نوں پاکستانی حملے توں بچاؤن لئی بھارت ولوں پٹیالہ ریاست دی سکھ فوج نوں جموں-کشمیر بھیج دتا گیا۔ سکھ فوج نے کشمیر پجدیاں ہی نہ صرف پاکستانی فوج دے ودھدے قدماں نوں ٹھلھ پائی، سگوں اس نوں کھدیڑ کے پچھے دھکنا شروع کر دتا۔ اس ویلے پاکستان فوج ولوں کشمیر دے کبزائے علاقیاں نوں خالی کرواؤن لئی پٹیالہ فوج دے افسراں ولوں بھارت سرکار پاسوں کیتی گئی کجھ ویلے دی منگ نوں نظر-انداز کر کے ویلے دے وزیر اعظم جوہار لال نہرو اس معاملہ نوں یوئینؤ وچ لجا، اسدے جنگ بندی دے حکم نوں منّ بیٹھے! نتیجہ ایہہ ہویا کہ پاکستانی فوج ولوں کبزایا کشمیر گھاٹی دا علاقہ اسے پاس رہِ گیا، جس نوں اس نے ‘آزاد کشمیر’ اعلان دتا تے بھارت ولوں اس نوں، ‘غلام کشمیر’ وجوں یاد کیتا جان لگا۔ اس حالت توں ایہہ مسئلہ اجیہیا شروع ہوئیا کہ اجے تک حل ہون دا ناں نہیں لے رہیا۔

حوالے