غلام احمد پرویز

غلام احمد پرویز
جم	9 جولائی 1903
وفات	24 فروری 1985 (82 سال)  لہور
شہریت	پاکستان برطانوی ہندستان
مذہب	اسلام
فرقہ	قرآنیت
عملی زندگی
مادر علمی	پنجاب یونیورسٹی، چنڈی گڑھ
پیشہ	الٰہیات دان
پیشہ ورانہ زبان	اردو
مؤثر	محمد اقبال ،  سید احمد خان
باب اسلام
ترمیم

علامہ غلام احمد پرویز (پیدائش: 9 جولائی 1903ء– وفات: 24 فروری 1985ء) مشہور عالم دین سن۔ اُنہاں نے اپنی فکر دی اساس قرآن کریم اُتے رکھی۔

تعارف

ویہوی‍‏‏ں صدی دے اک ممتاز سکالر سن جنہاں نے اپنی فکر دی بنیاد قرآنِ کریم اُتے رکھی۔ غلام احمد پرویز دینی اساس توں متعلق قائدِ اعظم محمد علی جناح دے ذاتی مُشیر سن۔ علامہ محمد اقبال دی خواہش تے قائدِ اعظم دے مشورہ توں انہاں نے ماہنامہ طلوعِ اِسلام دے دَورِ جدید دی بنیاد رکھی جو قیامِ پاکستان دے بعد اک تحریک دی شکل اختیار کر گیا۔

پیدائش

غلام احمد پرویز 9 جولائی 1903 وچ پنجاب دی بھارتی حصے وچ اک شہر بٹالہ ،ضلع گورداس پور وچ پیدا ہوئے سن۔

ابتدائی حالات

گورداس پوراُس وقت اسلامی تعلیم فلسفہ تے تہذیب دا اک بوہت اہم مرکز سی جتھے اُتے انہاں دے دادا حکیم مولوی رحیم بخش حنفی مسلک دے اک عالم تے سلسلہ چشتیہ نظامیہ دے ممتاز بزرگ سن۔ انہاں نے بی اے تک تعلیم حاصل دی تے 1927ء وچ اوہ وسطی بھارت دی حکومت دے سیکرٹریٹ وچ شامل ہوئے تے ابتدائی دور وچ سیکشن، اسٹیبلشمنٹ ڈویژن وچ کم کیتا۔ اسی دور وچ انہاں نے علامہ محمد اقبال توں ملاقات دی جو بعد وچ مرشد تے مرید دا روپ دھار گئی۔ انہاں نوں اسلم جے راج پوری دے تلمنذ ہونے دا وی شرف حاصل ہویا ۔

طلوع اسلام

بوہت عرصے توں علامہ اقبال دی خواہش سی کہ مسلم لیگ مقاصد نوں حاصل کرنے دے لئی اک رسالہ ہونا ضروری اے۔ اس حوالے توں انہاں نے اپنے دوست سید نذیر نیازی توں بات دی جو اُنہاں دے کول اکثر آندے سن۔ انہاں نے علامہ اقبال دے کہنے اُتے طلوع اسلام رسالہ کڈیا جس دا ناں اقبال دی اک نظم طلوع اسلام اُتے رکھیا گیا۔ اس دا پہلا ایڈیشن وی اقبال دے ای ناں کیتا گیا،
اس دے بعد رسالے دی ذمہ داری غلام احمد پرویز نے سنبھال لی.جو اس دے پہلے اس دے لئی کافی مضامین لکھ چکے سن۔ غلام احمد پرویز اقبال توں کافی متاثر سن، اس لئی رسالے اُتے ہر مہینے اُنہاں دی تصویر لگیا دیندے سن۔ اس دے بعد انہاں نے اک تحریک ای طلوع اسلام دے ناں توں شروع کر دتی۔ ایہ رسالہ حالے ادارہ طلوع اسلام ول توں شائع ہُندا اے۔ 1955 وچ غلام احمد پرویز اسسٹنٹ سیکریٹری دے طور اُتے ریٹائرمنٹ لے لی تا کہ دینی کم اُتے زیادہ توجہ دتیاں تے طلوع اسلام دے ناں توں ای ادارہ بنا کر کم شروع کر دتا۔

نظریات

1. اسلام دین اے مذہب نئی‏‏ں۔ دین دے قیام دے لئی اپنی مملکت دا وجود تے قیام ضروری اے۔ تحریکِ پاکستان وچ اُنہاں دی بھرپور شمولیت اِسی دینی فریضہ دی وجہ سی۔
2. اسلام مذہبی تے وہمی عقائد دا مذہب نئی‏‏ں سی ،بلکہ منظم مذہب دے ادارے دے لئی اک چیلنج سی۔ ہور ایہ وی کہیا کہ تاریخ اسلام وچ بادشاہاں نے اپنے ذاتی مفادات دے لئی اسلام بدل دتا۔
3. خارق عادت واقعات یعنی معجزے تے کرامت اُتے یقین نئی‏‏ں کر دے سن۔
4. صرف انہاں احادیث نوں درست ماندے سن جو قرآن دی تعلیمات دے مطابق ہوں۔ اُنہاں احادیث دی نسبت رسولِ کریم دی نسبت صحیح نئی‏‏ں سمجھدے سن جو قرآنِ کریم دے خلاف ہوں جاں جن توں رسولِ اکرم جاں صحابہ دی شان اُتے اثر پیندا ہو۔
5. اللہ تے رسول دی تاویل حکومت وقت جاں حاکم وقت توں کر دے سن تے انہاں مجمع علیہ قوانین وچ تبدیلی دا مجاز ماندے سن۔ روایات کوصحابہ دے دور دی شریعت ماندے سن جو ہمیشہ دے لئی قابل عمل نئی‏‏ں بلکہ ہر دور دے لحاظ توں نواں شریعت بنانے دے قائل سن۔
6. جن آدم علیہ السلام نوں جنت توں کڈیا گیا تے جو نبی سن تے جو بنی نوع انسان دے ابا نیں تیناں نوں تن مختلف مخلوقات جاں اشیا ماندے سن۔
7. اراکینِ اِسلام یعنی نماز روزے حج زکوٰۃ نوں دین دا حصہ تصور کر دے سن تے اُنہاں نوں محض رسمی طور اُتے ادا کرنے نوں کافی نئی‏‏ں سمجھدے سن۔

وفات

24 فروری 1985ء نوں لاہور وچ وفات پائی ۔

لکھتاں

انہاں دی چند مشہور کتب درج ذیل نیں:

1. سلسلہ معارف القرآن (من و یزداں، ابلیس و آدم، جوئے نور، برقِ طور، شعلہ مستور، معراجِ اِنسانیت، مذاہبِ عالم دی آسمانی کتاباں) Archived 2015-07-17 at the وے بیک مشین
2. مفہوم القرآن‘ (تن جلداں وچ) Archived 2016-03-05 at the وے بیک مشین
3. مطالب الفرقان - قرآنِ کریم دی تفسیر خود قرآن توں Archived 2017-08-18 at the وے بیک مشین
4. مقامِ حدیث Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
5. معراج انسانیت Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
6. انسان نے کیتا سوچیا؟ Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
7. اسلام کیتا اے؟ Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
8. شعلہٴ مستور Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
9. کتاب التقدیر Archived 2016-03-05 at the وے بیک مشین
10. شاہکار رسالت Archived 2016-03-06 at the وے بیک مشین
11. قتلِ مُرتد، غلام تے لونڈیاں، یتیم پوتے دی وَراثت Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
12. قائدِ اعظم دے تصور دا پاکستان Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
13. تصوف دی حقیقت - علامہ اقبال تے تصوف Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
14. جہاد - قرآنِ کریم دی روشنی وچ Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
15. لغات القرآن Archived 2016-03-05 at the وے بیک مشین
16. تبویب القرآن Archived 2021-02-25 at the وے بیک مشین
17. طاہرہ دے ناں خطوط Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
18. ختمِ نبوت تے تحریکِ احمدیت Archived 2015-05-27 at the وے بیک مشین
19. سلیم دے ناں خطوط
20. اِبلیس و آدم

حوالے

باہرلےجوڑ

غلام احمد پرویز دی لکھتاں Archived 2012-01-10 at the وے بیک مشین