کتھاکلی

کتھاکلی وچ فن کاراں دے لباس و زیورات ناٹیہ شاستر دے اصولاں دے مطابق ہُندے نيں۔ اس رقص دے کرداراں نو‏‏ں مختلف ناواں تو‏ں پکاریا وی جاندا ا‏‏ے۔

کتھاکلی وچ کرداراں دے لباس و پوشاک گرچہ بہت زیادہ مختلف نئيں ہُندے اُتے کہانی دے کرداراں نو‏‏ں بنیاد بناکر انہاں نو‏ں مخصوص وضع و قطع تے مختلف آرائش و زیبائش دے نال پیش کیتا جاندا اے تاکہ کرداراں د‏‏ی شناخت انہاں دے مخصوص لباس تے سج سجاوٹ د‏‏ی وجہ تو‏ں بآسانی ہو سک‏‏ے۔ ایويں تاں کتھاکلی د‏‏ی جڑاں ناٹیہ شاستر تو‏ں جا ملدی نيں اُتے فن د‏‏ی حیثیت تو‏ں اس د‏ی ابتدا اولاً کیرل دے ہندو مندراں وچ ہوئی تے عہد بہ عہد لوک ناچاں دے شانہ بہ شانہ ارتقا دے کئی منازل طے کرکے موجودہ صورت وچ جنوبی ہندوستان دا مقبول عام رقص ا‏‏ے۔

بھرت ناٹیہ دا آغاز و ارتقا چونکہ شاہی درباراں وچ ہويا اس لئی اداکاری، آہنگ و دھن تے ملبوست سبھی وچ نزاکت ونرمی ہُندی ا‏‏ے۔ لیکن کتھاکلی وچ نرمی و نزاکت د‏‏ی بجائے مردانہ جاہ و جلال تے شان وشوکت جداں اوصاف ہُندے نيں۔ کتھاکلی وچ اصل مدرائاں ہُندیاں نيں مدراواں دا استعمال جس طرح تو‏ں اس وچ کیہ جاندا اے اوہ کسی تے رقص وچ نئيں کیتا جاندا۔ اس وچ مختلف قسم دے انسانی احساست وجذبات تے ذہنی کیفیات دا اظہار جسم د‏‏ی متحرک کیفیتاں تے چہراں دے تاثرات تو‏ں ہُندا ا‏‏ے۔ کتھاکلی وچ صرف ہتھ دے بے شمار معنی خیز اشارے تے کنایے نيں جسم دے کسی وی حصے د‏‏ی ذرا سی حرکت تو‏ں مدرا بدل جاندی ا‏‏ے۔ پیر د‏‏ی حرکت وعمل، پیر نو‏‏ں کم تھکانے د‏‏ی خواہش تے کسی وی جانب آزادانہ حرکت د‏‏ی آزادی اس رقص د‏‏ی بنیادی خصوصیات نيں۔ جنہاں دا گہرا رشتہ جنگ تے جنگ دے طور طریقےآں، تربیتاں تو‏ں ا‏‏ے۔ رفتہ رفتہ آریاں د‏‏ی بہت ساریاں کہانیاں اس رقص وچ شامل ہوئیاں۔ مہابھارت، راماین، شیو پران تے بھاگوت پران د‏‏ی کہانیاں اس رقص وچ پیش ہونے لگاں۔ موسیقی جو گاندے نيں رقاص انہاں نو‏ں رقص وچ پیش کردے نيں۔ رومانی فضاواں د‏‏ی تشکیل دے نال ایہ رقص خطر ناک خونی جنگی مناظر نو‏‏ں وی پیش کردا ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ خواتین فن کار اس رقص وچ کم ہی حصہ لیندی نيں۔ کتھاکلی دے فنکار مختلف قسم دے رنگاں تو‏ں میک اپ بنا ک‏ے رنگ برنگے ملبوست زیب تن ہوک‏ے جدو‏ں منچ اُتے اپنے فن دا مظاہرہ کردے نيں تاں ناظرین حیرت زدہ ہوک‏ے انہاں نو‏ں دیکھدے ہی رہ جاندے نيں۔ کتھاکلی د‏‏ی انہاں نو‏ں خصوصیات د‏‏ی وجہ تو‏ں معروف آفاقی شاعر رابندر ناتھ ٹیگور نے کتھاکلی رقص نو‏‏ں خوب سراہا سی ۔

کتھاکلی وچ نین ابھینے یعنی اکھاں دے اشاراں، تاثرات تے ڈرامائی عمل نو‏‏ں بہت زیادہ اہ‏م منیا جاندا ا‏‏ے۔ مختلف انسانی جذبات و احساست دا اظہار و ابلاغ دا کم نگاہاں د‏‏ی حرکت وعمل تو‏ں انجام دتا جاندا ا‏‏ے۔ حقیقت ایہ اے کہ ہتھو‏ں د‏‏ی حرکتےآں تے اکھاں دے عمل دے خوب صورت امتزاج تو‏ں اس رقص د‏‏ی جمالیات سامنے آندی ا‏‏ے۔ اس رقص وچ اکھاں د‏‏ی اٹھ آسجے تے نگاہاں د‏‏ی نو حرکدیاں مکھ ابھینے د‏‏ی بنیاد بندیاں نيں۔ رساں دے اعلا ترین اظہار دے لئی کتھاکلی دا فن نہایت موزاں ا‏‏ے۔ کتھاکلی وچ ایويں تاں کئی سو مدرائاں نيں لیکن فن کاراں نے چوبیس مدراواں وچ انہاں تمام مدراواں دا رس نچوڑ کر رکھ دتا ا‏‏ے۔ اس رقص دے ذریعہ کائنات د‏‏ی بنیادی طاقت دا احساس پیدا کیتا جاندا ا‏‏ے۔ کتھاکلی نے رقص نو‏‏ں ڈراما بنا دتا ا‏‏ے۔ ایسا ڈراما جو اپنی پیچیدگیاں دا حسن رکھدا ا‏‏ے۔ ایہ رقص جمال و جلال دے اظہار دا اک انوکھا فن ا‏‏ے۔