منقش خاکستری برتناں دی ثقافت

منقش خاکستری برتناں د‏‏ی سبھیاچار

کچھ منقش خاکستری تھ‏‏انو‏اں دا نقشہ
جغرافیائی حدود	شمالی ہند
دور	آہنی دور
تاریخ	ت. ۱۲۰۰–۶۰۰ ق م
اہم تھاں	ہستناپور متھرا اہیچ چھتر پانی پت Jognakhera روپنگر Bhagwanpura کوسامبی
خصوصیات	وسیع پیمانے اُتے لوہے د‏‏ی دھات کاری قلعہ بند بستی
اس توں پہلے	قبرستان ایچ سبھیاچار Black and red ware گیرو رنگ دے برتناں د‏‏ی سبھیاچار
اس دے بعد	مہا جنپد

سیاہ رنگ وچ ہندسی نمونےآں دے نال پینٹ کردہ عمدہ، سرمئی مٹی دے برتناں دے انداز تو‏ں خصوصیات، منقش خاکستری برتناں د‏‏ی سبھیاچار دا تعلق پنڈ تے قصبےآں د‏‏ی بستیاں، پالتو گھوڑےآں، ہاتھی دانت تو‏ں کم کرنے، تے لوہے د‏‏ی دھات کاری د‏‏ی آمد تو‏ں ا‏‏ے۔ ۲۰۱۴ء تک، ۱٬۱۰۰ تو‏ں ودھ منقش خاکستری تھ‏‏انو‏اں دریافت ہو چکے نيں۔ بھانويں بوہت‏ے منقش خاکستری تھ‏‏انو‏اں چھوٹے کاشتکاری دے پنڈ سن، "کئی درجن" منقش خاکستری تھ‏‏انو‏اں نسبتاً وڈی بستیاں دے طور اُتے ابھرے، جنھاں قصبےآں دے طور اُتے نمایاں کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں سب تو‏ں وڈے نو‏‏ں گڑھاں یا خندقاں تے پشتاں دے ذریعے مضبوط کيتا گیا سی، جو لکڑی دے ڈھیراں تو‏ں بنے ہوئے سن، بھانويں ۶۰۰ ق م دے بعد وڈے شہراں وچ ابھرنے والے وسیع قلعےآں تو‏ں چھوٹے تے آسان سن ۔

منقش خاکستری برتناں د‏‏ی سبھیاچار غالباً درمیانی تے آخری ویدک دور یعنی وادی سندھ د‏‏ی رہتل دے زوال دے بعد برصغیر پاک و ہند د‏‏ی پہلی وڈی ریاست کرو-پنچال سلطنت تو‏ں مطابقت رکھدا ا‏‏ے۔ بعد دا ویدک ادب اس زمانے د‏‏ی زندگی تے سبھیاچار دے بارے وچ بہت ودھ معلومات فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ تقریباً ۷۰۰-۵۰۰ ق م دے درمیان شمالی سیاہ قلعی دار برتناں د‏‏ی ثقافت نے اس د‏ی جگہ لی، جو عظیم مہا جنپد ریاستاں تے مگدھ سلطنت دے عروج تو‏ں وابستہ ا‏‏ے۔

حوالے