Unua Libro: (nazwa zwyczajowa) pierwszy opis języka esperanto

Podręcznik został napisany przez Ludwika Zamenhofa, który w publikacji przyjął pseudonim „Doktoro Esperanto”. Od tego literackiego pseudonimu wziął nazwę opisany w książce język. W realizacji przedsięwzięcia wydatną pomoc finansową udzieliła rodzina narzeczonej i żony Zamenhofa – Klary Silbernik. Wniosek o zgodę na druk własnym nakładem autora rosyjska cenzura rozpatrywała przez dwa miesiące, pozytywną decyzję cenzor wydał 9 lipca 1887 (wg kalendarza juliańskiego). Jako pierwsze pojawiło się wydanie w wersji rosyjskojęzycznej. Podręczniki wydrukował w Warszawie 14 lipca^?/26 lipca 1887 roku Chaim Kelter, drukarz z ulicy Nowolipie 11. Cenę ustalono na 15 kopiejek. Zdecydowano się na format 20,5 cm x 15 cm, ułatwiający przesyłanie wydawnictwa pocztą. Autor napisał:

Na 40-stronicowy podręcznik złożyły się:

• 28-stronicowa przedmowa wyjaśniająca założenia autora, budowę języka i przykładowe teksty (tłumaczenie modlitwy Ojcze nasz, fragment Biblii, schemat listu, poezja własna i tłumaczenie utworu Heinego),
• 8 kartoników gotowych do podpisania i wysłania, będących obietnicą nauczenia się zaproponowanego przez Doktora Esperanto języka międzynarodowego, jeśli 10 milionów osób złoży tę samą obietnicę,
• podręcznik kompletny, składający się z alfabetu i 16 reguł gramatycznych,
• na oddzielnej karcie wydrukowany słowniczek złożony z 947 podstawowych rdzeni wyrazowych, z których można było utworzyć za pomocą przedrostków i przyrostków kilka tysięcy wyrazów.

Na początku książki autor zamieścił informację: Język międzynarodowy, jak każdy narodowy, jest własnością ogółu; autor zrzeka się na zawsze wszelkich praw osobistych do niego – nie chcąc być postrzeganym jako twórca, a jedynie jako inicjator języka międzynarodowego oraz uniknąć łączenia esperanto z jego osobą (co było jedną z przyczyn upadku języka Volapük).

Premierowe wydanie w nakładzie 3 tysięcy egzemplarzy było w języku rosyjskim, bowiem Warszawa znajdowała się wtedy w zaborze rosyjskim. Historyk ruchu esperanckiego Adam Zakrzewski zauważył, że polskie książki były traktowane bardziej surowo przez państwową cenzurę. Do końca roku pojawiły się wersje: polska (2 tys. egz.) – 6 września, niemiecka i francuska (po 1 tys. egz.) – 24 listopada 1887. Wersja angielska została wstrzymana do 1888 ze względu na błędy językowe, do chwili ponownego tłumaczenia wykonanego przez irlandzkiego filologa Richarda Henry'ego Geoghegana. W 1888 ukazała się również wersja hebrajska. W kolportażu książek pomagali: żona autora – Klara Silbernik i brat autora – Feliks, student farmacji.

Autor prosił, aby na podany na ostatniej stronie adres (Wielmożny Dr. L. Zamenhof dla D-ra Esperanto w Warszawie) przysyłać wszelkie uwagi, propozycje zmian itp. Niezdecydowani prosili Zamenhofa o przedstawienie większej liczby tekstów w nowym języku, dlatego w 1888 wydane zostały: Dua Libro (eo. Druga książka) i Aldono al la Dua Libro (eo. Dodatek do Drugiej książki).

• 
  Unua Libro 1887, pierwsze wydanie z 1887 w języku rosyjskim
• 
  Drukarnia Chaima Keltera, w której powstała Unua Libro
• 
  Karteczka z obietnicą nauczenia się esperanta, jeśli taką samą obietnicę złoży dziesięć milionów osób.
• 
  Strony tytułowe najwcześniejszych wydań

• Język Międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny - skan książki w Wiki Commons

Zobacz multimedia związane z tematem: Unua Libro

Zobacz w Wikiźródłach tekst Język międzynarodowy