Senat Rzeczypospolitej Polskiej: Izba wyższa polskiego parlamentu
Senat Rzeczypospolitej Polskiej – organ władzy ustawodawczej, druga izba (tradycyjnie określana jako izba wyższa) parlamentu Rzeczypospolitej Polskiej.
Składa się ze 100 senatorów wybieranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich i w głosowaniu tajnym, w jednomandatowych okręgach wyborczych na czteroletnią kadencję, rozpoczynającą się i kończącą wraz z kadencją Sejmu (jeśli kadencja Sejmu zostanie skrócona, skróceniu ulega także kadencja Senatu). W przypadku wygaśnięcia mandatu Prezydent RP zarządza wybory uzupełniające.
 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Rodzaj | izba wyższa |
| Rok założenia | 1493 (historyczny) |
| Kierownictwo | |
| Marszałek Senatu | |
| Wicemarszałek Senatu | Rafał Grupiński (KO) |
| Struktura | |
 | |
| Liczba członków | 100 |
| Stowarzyszenia polityczne | Koalicja rządowa (60)
Wsparcie (5)
Opozycja (34)
|
| Ordynacja | |
| Ostatnie wybory | |
| Siedziba | |
 | |
| ul. Wiejska 6, Warszawa | |
| Strona internetowa | |
Polska  Ustrój i polityka Polski Władza wykonawcza Władza sądownicza Kontrola państwowa Finanse |
.jpg)
Bierne prawo wyborcze w wyborach do Senatu RP uzyskuje się w wieku 30 lat, a czynne - od 18.
Organy Senatu
Konstytucyjne organy Senatu to:
Organy wprowadzone przez regulamin Senatu:
Obecna kadencja Senatu
Historia Senatu
Senat w Królestwie Polskim
Senat RP wywodzi się z Rady królewskiej.
W I Rzeczypospolitej, od schyłku XV wieku, był wyższą izbą Sejmu. W skład Senatu I Rzeczypospolitej wchodzili biskupi katoliccy, oraz pochodzący z nominacji królewskiej wyżsi urzędnicy państwowi (wiryliści).
Senat II Rzeczypospolitej
W II Rzeczypospolitej instytucja Senatu została (mimo sprzeciwów lewicy) przywrócona od roku 1921 w konstytucji marcowej; senatorowie byli wybierani w wyborach powszechnych – w sumie pięć razy aż do wybuchu wojny w 1939 r. Konstytucja kwietniowa z 1935 znacznie ograniczyła czynne prawo wyborcze do Senatu – przysługiwało ono niewiele ponad 100 tys. wyborców – oraz nadała Prezydentowi Rzeczypospolitej uprawnienia do mianowania jednej trzeciej senatorów.
Senat spełniał rolę izby korygującej projekty ustaw uchwalonych wcześniej przez izbę niższą – Sejm.
Brak Senatu w PRL
W PRL, po II wojnie światowej, instytucja Senatu została zniesiona na podstawie wyników sfałszowanego referendum ludowego z 1946 r. Przez ponad 40 lat Sejm był jedyną izbą polskiego parlamentu, aż do wyborów, które odbyły się 4 czerwca 1989 r. Wybrano wówczas Senat I kadencji, głosowanie zakończyło się ogromnym sukcesem „Solidarności”, udało jej się wprowadzić aż 99 przedstawicieli do izby. Senat powstał na podstawie umów okrągłostołowych; ustalono, iż w każdym z województw wybieranych będzie po 2 senatorów (oprócz warszawskiego i katowickiego, w których wybierano po 3).
Przywrócenie Senatu
Po przywróceniu Senatu w 1989 r., miejscem jego posiedzeń do maja 1991 r. była Sala Kolumnowa w Sejmie. Obecnie obrady odbywają się w sali posiedzeń w budynku Senatu mieszczącym się w kompleksie parlamentarnym tuż obok budynku Sejmu.
Uchwałą z 18 grudnia 2013 Senat RP zdecydował o ustanowieniu roku 2014 Rokiem Odrodzenia Senatu.
Kadencje Senatu w III RP
Kadencje Senatu w III RP:
Uprawnienia Senatu
Do kompetencji Senatu należy:
- zatwierdzanie ustaw uchwalanych przez Sejm
- prawo inicjatywy ustawodawczej
- wyrażanie zgody na zarządzenie przez Prezydenta referendum ogólnokrajowego
- wyrażanie zgody na powołanie przez Sejm:
- podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia lub odrzucenia sprawozdania:
- prawo do wystąpienia z wnioskiem do Marszałka Sejmu o przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego
- powoływanie 2 senatorów wchodzących w skład Krajowej Rady Sądownictwa
- powoływanie 2 członków Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej
- powoływanie 3 członków Rady Polityki Pieniężnej
- powoływanie 1 członka Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji
- powoływanie 1 członka Państwowej Komisji do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15
- wraz z Sejmem uchwala ustawę o wyrażeniu zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej (2/3 głosów)
- wraz z Sejmem uchwala zmiany w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 (art. 235)
- możliwość występowania do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami w sprawach dotyczących zgodności prawa z ustawą.
- wybór ławników Sądu Najwyższego.
- poprzez Komisję Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą sprawuje opiekę nad Polonią i dystrybuuje środki dla organizacji polonijnych.
W 2020 na podstawie ustawy z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 Senat utracił kompetencje do wyrażania zgody na powołanie i odwołanie Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej.
Zobacz też
Inne informacje
- Od stycznia 2014 internetowa transmisja z posiedzeń plenarnych Senatu jest uzupełniana tłumaczeniem na język migowy. Polski parlament (w 2012 takie rozwiązanie wdrożył Sejm) jest jednym z pierwszych parlamentów w Europie, które umożliwiły osobom niesłyszącym bieżące zapoznawanie się z przebiegiem swoich obrad.
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Strona oficjalna Senatu RP
- Magdalena Narożna, Robert Stawicki (oprac.): Senat w tradycji i praktyce ustrojowej Rzeczypospolitej. Materiały z konferencji w Senacie RP 11 grudnia 2012. [w:] Kancelaria Senatu [on-line]. senat.gov.pl, 2013. [dostęp 2013-07-02].
- Witryna edukacyjna Senatu.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Senat Rzeczypospolitej Polskiej, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.