Samolot Płonie

Autor trwającego jedną minutę i dwadzieścia cztery sekundy nagrania podszedł blisko wraku samolotu Tu-154M nr 101, przy którym nie ma jeszcze służb ratowniczych. Film nakręcono między godz. 8:41:06 czasu polskiego (godz. 10:41:06 czasu moskiewskiego), gdy doszło do katastrofy, a godz. 8:55 czasu polskiego (godz. 10:55 czasu moskiewskiego), kiedy na miejsce przybyła jednostka rosyjskiej straży pożarnej PCz-3 dyżurująca na lotnisku wojskowym Smoleńsk-Siewiernyj (pierwsza jednostka ratownicza, która dotarła na miejsce katastrofy w 14 minut po upadku samolotu). Na filmie widoczne są m.in. płonące części maszyny i słychać odgłosy, które w mediach były różnie interpretowane, w tym jako strzały lub odgłosy detonacji amunicji.

W kwietniu 2010 roku Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego polecono zabezpieczyć na potrzeby procesowe wersję filmu rozpowszechnioną na jednym z polskich portali internetowych. Film stał się przedmiotem badań Biura Badań Kryminalistycznych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a opinia na jego temat jeszcze w kwietniu 2010 roku została przesłana do Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie. Prokuratura Generalna i Naczelna Prokuratura Wojskowa w opublikowanym wspólnie oświadczeniu ujawniły, że:

25 maja 2010 roku Wojskowa Prokuratura Okręgowa w Warszawie skierowała do Federacji Rosyjskiej wniosek o pomoc prawną, w którym zwróciła się z prośbą o:

Realizując wniosek, strona rosyjska przekazała nagranie 19 sierpnia 2010 roku; według Naczelnej Prokuratury Wojskowej było ono lepszej jakości, niż to znane z Internetu. Wraz z nagraniem stronie polskiej przekazano kopie zeznań autora filmu, przesłuchanego w Rosji bez udziału polskich prokuratorów.

Film stał się przedmiotem badań Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Komendy Głównej Policji. Ekspertyza została przekazana do Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Warszawie w grudniu 2010 roku, jednak nie ujawniono wówczas wyników badań. W styczniu 2011 roku poinformowano, że zdaniem specjalistów policyjnych film nie był montowany, nie ma też śladów ingerencji w ciągłość zapisu. Ich zdaniem dźwięki, które słychać na nagraniu, przypominają wystrzały, wybuchy. Ponadto, zdaniem techników, na nagraniu nie ma ani jednego słowa wypowiedzianego w języku polskim, a wszystkie słyszalne słowa są wypowiadane w języku rosyjskim.

Wokół filmu, w tym personaliów jego autora, narosło wiele hipotez (jako personalia autora, oprócz imienia Kola, wymieniane były hipotetycznie różne nazwiska i pseudonimy: Rastych, Jura Budnyk, Władimir Iwanow, Władimir Safonienko, Andriej Mendierej). O filmie pisały m.in. media polskie, rosyjskie i brytyjskie. Nagranie było analizowane na dziesiątkach stron internetowych. Dyskusje w Internecie wywołał krótki moment, w którym na filmie widać przemieszczające się wzdłuż kadłuba wraku wydłużone obiekty, które według niektórych komentujących przypominają liny. W październiku 2011 roku w sieci pojawiła się animacja 3D zatytułowana A short film about… stworzona przez anonimowego blogera, która próbuje udowodnić, iż były to przesuwające się liny do transportu ciężkich ładunków; animacja ta wzbudziła zainteresowanie części mediów.

Samolot płonie został w całości przytoczony w filmie 10.04.10 autorstwa Anity Gargas (2011). Z kolei w filmie List z Polski w reżyserii Mariusza Pilisa (2010) zostały przedstawione jego fragmenty, równolegle z komentarzem autora. Fragment filmu został pokazany także w poświęconym katastrofie smoleńskiej odcinku serii Katastrofa w przestworzach pt. Śmierć prezydenta.

• Jedna z wersji amatorskiego filmu z miejsca katastrofy w Smoleńsku wykonanego 10 kwietnia 2010 r. i badanego przez polską prokuraturę wojskową nto.pl [dostęp 2011-09-18]