Perugia, starożytna Peruzja – stolica Umbrii, rejonu administracyjnego środkowych Włoch.
Miasto leży między Jeziorem Trazymeńskim a Tybrem, liczy około 150 000 mieszkańców.
gmina | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Region | |||||
Prowincja | |||||
Kod ISTAT | 054039 | ||||
Powierzchnia | 449,92 km² | ||||
Wysokość | 493 m n.p.m. | ||||
Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
• gęstość | 369,5 os./km² | ||||
Numer kierunkowy | 075 | ||||
Kod pocztowy | 06121-06135 | ||||
Położenie na mapie Umbrii | |||||
Położenie na mapie Włoch | |||||
43°06′N 12°23′E/43,100000 12,383333 | |||||
Strona internetowa |
Peruzja była jednym z dwunastu miast ligi etruskiej. Pierwsze wzmianki o mieście pochodzą z okresu wojny między Etruskami a Republiką Rzymską w 310 p.n.e. lub 309 p.n.e.
Podczas walk w 216 p.n.e. i 205 p.n.e. w okresie drugiej wojny punickiej miasto stało po stronie Rzymu; później nie było wymieniane w dokumentach aż do roku 41 p.n.e., gdy uciekając przed Oktawianem Augustem schronił się w nim Lucjusz Antoniusz brat Marka Antoniusza, jednego z triumwirów. Po trwającym kilka miesięcy oblężeniu miasto zostało podpalone przez jednego z obrońców i doszczętnie spłonęło, jednak Oktawian August nakazał jego odbudowę.
Później znów słuch o mieście zaginął, aż do VI wieku naszej ery, gdy po długotrwałym oblężeniu dostało się w ręce Gotów Totili. Wzmianki o Perugii pojawiają się też w historii Longobardów (w 593 zdobyta przez Agilulfa), a w IX wieku miasto nadaniami Karola Wielkiego i Ludwika Pobożnego przeszło pod władzę papieży, stając się częścią Państwa Kościelnego. Przez długi czas Perugia utrzymywała względną niezależność tocząc wojny z sąsiednimi terytoriami: Foligno, Asyżem, Spoleto, Todi i innymi. W okresie walk gwelfów z gibelinami Perugia stała po stronie gwelfów.
Miasto było świadkiem kilku konklawe: wybierano tu papieżami Honoriusza II (1124), Honoriusza IV (1285), Celestyna V (1294) i Klemensa V (1305).
W 1308 w Perugii, na mocy bulli papieża Klemensa V powołano w mieście uniwersytet.
W czasach Cola di Rienzi miasto wysłało do niego swych przedstawicieli, aby złożyć mu wyrazy szacunku, odmówiło też dostarczenia papiestwu kontyngentu pieniężnego i wojskowego przeciw niemu.
W XV wieku władzę nad miastem przejęła rodzina Baglioni. Skończyło się to dla miasta i rodu Baglionich tragicznie – w wyniku ustawicznych zatargów z papiestwem dwóch członków rodu zostało zabitych, a miasto zdobyte i splądrowane przez wojska legata papieskiego w roku 1534. Sześć lat później rozpoczęto budowę górującej nad miastem cytadeli Rocca Paolina, mającej być przestrogą dla niesfornych mieszkańców.
W roku 1797 Perugia była zajęta przez wojska francuskie. W latach 1832, 1838 i 1854 nawiedzały ją trzęsienia ziemi. W maju 1849 została zajęta przez Austriaków, aż w końcu, w 1860 roku, została wraz z resztą Umbrii przyłączona do Piemontu.
Od Perugii wziął swój pseudonim artystyczny Perugino – Pietro Vanucci, malarz epoki włoskiego Renesansu, który w żył i pracował w tym mieście; współpracował z nim urodzony w Perugii Pinturicchio.
Ważne zabytkowe kościoły Perugii to: San Pietro z X wieku i San Domenico (którego budowę rozpoczęto w 1305). W świątyni tej znajduje się grobowiec papieża Benedykta XI.
Wśród zachowanych zabytków Perugii wyróżnia się starożytna Brama Etruska. Z tej epoki pochodzi także Cippus Perusinus, kamień graniczny przechowywany w miejscowym muzeum.
Główną stacją kolejową Perugii jest Perugia Fontivegge, własność Centostazioni.
Z dworca autobusowego, od 1 grudnia 2022 r., codziennie kursuje ITA Airways autobusem do i z Port lotniczy Rzym-Fiumicino, umożliwiając połączenie z węzłem lotniczym linii lotniczych.
Miasto reprezentuje klub sportowy AC Perugia Calcio, grający na stadionie Renato Curi.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Perugia, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.