Kriszana: Region geograficzny w Europie Środkowej

Ten artykuł od 2015-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

W Rumunii leży na terenie okręgów Bihor i Arad, mniejsze fragmenty na terenie okręgów Satu Mare, Sălaj i Hunedoara, a na Węgrzech na terenie komitatu Békés oraz komitatu Hajdú-Bihar. Główne miasta to Oradea, Arad i Salonta w Rumunii oraz Gyula, Debreczyn i Békéscsaba na Węgrzech. W Rumunii zamieszkuje ją oprócz Rumunów liczna mniejszość węgierska.

W X wieku na ziemiach tych istniało niewielkie państwo, wkrótce opanowane przez Arpadów – odtąd Kriszana pozostawała pod władaniem węgierskim. W XVI wieku Kriszana została przyłączona do Księstwa Siedmiogrodzkiego (jako jednak formalnie osobna jego część, nazywana Partium – od łacińskiego słowa „część”, w znaczeniu części Węgier oderwanej od Królestwa Węgier), w którego granicach pozostawała do 1664 roku, kiedy wcielona została bezpośrednio do Turcji. W 1699 roku dostała się pod panowanie Habsburgów, początkowo ponownie w granicach Siedmiogrodu, wkrótce potem na powrót bezpośrednio w granicach Królestwa Węgier. Na mocy traktatu z Trianon w 1920 roku większość Kriszany została przyłączona do Rumunii. W czasie II wojny światowej na mocy drugiego arbitrażu wiedeńskiego większa część Kriszany przez pewien czas znajdowała się ponownie w granicach Węgier. Po wojnie powrócono do granic sprzed 1940 roku.