James Gandolfini: Amerykański aktor

18 września 1961 w Westwood, zm. 19 czerwca 2013 w Rzymie) – amerykański aktor, trzykrotny zdobywca nagrody Emmy za rolę Tony’ego Soprano w serialu Rodzina Soprano. Grał on tam włosko-amerykańskiego bossa mafii, starającego się pogodzić swoje życie rodzinne z interesami. Zagrał także w filmach Osiem milimetrów, Prawdziwy romans, Mexican i Dorwać małego.

James Gandolfini

James Gandolfini na Festiwalu Filmowym w Toronto (2011)
Imię i nazwisko	James Joseph Gandolfini
Data i miejsce urodzenia	18 września 1961 Westwood
Data i miejsce śmierci	19 czerwca 2013 Rzym
Zawód	aktor
Współmałżonek	1. Marcy Wudarski (1999–2002) 2. Deborah Lin (2008–2013)
Lata aktywności	1987–2013
Multimedia w Wiki Commons

Wczesne lata

Gandolfini urodził się w Westwood, New Jersey we włosko-amerykańskiej rodzinie. Jego matka, Joan, była kelnerką, a ojciec, Michael Gandolfini, dozorcą. Miał jedną siostrę, Johannę. Dorastał w Park Ridge, tam ukończył szkołę średnią. Następnie dostał się na Uniwersytet Rutgersa. Gandolfini był także DJ-em w nocnym klubie Melody Bar w New Brunswick, New Jersey.

Kariera

Do kilku znaczących ról jakie zagrał zaliczają się rola Virgila w thrillerze romantycznym Prawdziwy romans, w którym wcielił się w rolę brutalnego gangstera. W 1994 roku zagrał w filmie Na granicy ryzyka. Pojawił się także w obrazie Pod presją, ponownie jako gangster.

Kolejne dwa lata były pracowite. Na początek wystąpił Karmazynowym przypływie gdzie grał u boku Gene’a Hackmana i Denzela Washingtona. Następnie zagrał jeszcze z tymi aktorami w innych filmach; z Washingtonem w thrillerze W sieci zła w 1998 roku, a z Hackmanem w komedii Mexican w 2001 roku. W 1995 roku można go było zobaczyć jeszcze w filmie Dorwać małego.

W filmie Osiem milimetrów z 1999 roku wcielił się w postać Eddiego Poole, pobitego na śmierć przez Toma Wellesa (granego przez Nicolasa Cage’a). Inne charakterystyczne role to m.in. sprzedawcy w filmie Człowiek, którego nie było, wroga Roberta Redforda w Ostatnim bastionie oraz rola homoseksualnego mordercy w filmie Mexican.

Najbardziej rozpoznawaną rolą Gandolfiniego jest postać Tony’ego Soprano w serialu Rodzina Soprano, w której gra bossa mafii i ojca amerykańskiej rodziny. Dzięki roli w serialu otrzymał trzy nagrody Emmy dla najlepszego aktora.

Życie osobiste

Gandolfini był żonaty z Marcy Wudarski, lecz rozwiódł się z nią w 2002 roku. Z tego związku miał syna (ur. 2000 r.). W 2008 ożenił się z Deborah Lin, z którą miał córkę (ur. w październiku 2012 r.).

W wolnym czasie lubił grać na trąbce i saksofonie.

W dniu 4 maja 2006 Gandolfini miał wypadek na skuterze Vespa – potrąciła go taksówka. Musiał przejść operację kolana, co opóźniło premierę ostatnich odcinków serialu Rodzina Soprano.

Aktor zmarł 19 czerwca 2013 podczas wakacji we Włoszech. Prawdopodobną przyczyną śmierci był zawał serca.

• Ostatni skaut (1991), jako ochroniarz Marcone'a
• Obcy wśród nas (1992), jako Tony Baldessari
• Prawdziwy romans (1993), jako Virgil
• Znaleźne (1993), jako Billy Coyle
• Szczęściarz (1993), jako Mike
• Włoski film (1993)
• Angie (1994), jako Vinnie
• Na granicy ryzyka (1994), jako Ben Pinkwater
• Nowy świat (1995), jako Will Caberra
• Karmazynowy przypływ (1995), jako porucznik Bobby Dougherty
• Dorwać małego (1995), jako Bear
• Pod presją (1996), jako Eddie
• Noc na Manhattanie (1997), jako Joey Allegretto
• Pistolet (1997), jako Walter
• Jak jej nie kochać (1997), jako Kiefer
• Dwunastu gniewnych ludzi (1997), jako przysięgły #6
• Perdita Durango (1997), jako Willie 'Woody' Dumas
• W sieci zła (1998), jako Lou
• Potęga przyjaźni (1998), jako Kenneth „Kenny” Kane
• Adwokat (1998), jako Al Love
• Rodzina Soprano (1999-2007), jako Tony Soprano
• Osiem milimetrów (1999), jako Eddie Poole
• A Whole New Day (1999), jako Vincent
• Mexican (2001), jako Winston Baldry
• Człowiek, którego nie było (2001), jako Big Dave Brewster
• Ostatni bastion (2001), jako pułkownik Winter
• Przetrwać święta (2004), jako Tom Valco
• Romanse i papierosy (2005), jako Nick Murder
• Wszyscy ludzie króla (2006), jako Tiny Duffy
• Samotne serca (2006), jako Charles Hildebrandt
• ABCD Camp (2007) jako Sonny Vaccaro
• Metro strachu (2009) jako burmistrz Nowego Jorku
• Witamy u Rileyów (2010) jako Doug Riley
• Wróg numer jeden (2012) jako dyrektor CIA, Leon Panetta
• Ani słowa więcej (2013) jako Albert
• Brudny szmal (2014) jako Marv

• 1999: Rodzina Soprano (nominacja) Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2000: Rodzina Soprano Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2000: Rodzina Soprano Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2001: Rodzina Soprano (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2001: Rodzina Soprano Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2002: Rodzina Soprano (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2003: Rodzina Soprano Emmy wyróżniająca się rola w serialu
• 2003: Rodzina Soprano (nominacja) Złoty Glob najlepszy aktor w serialu dramatycznym
• 2004: Rodzina Soprano (nominacja) Emmy wyróżniająca się rola w serialu

• DaveD. Itzkoff DaveD., James Gandolfini Is Dead at 51; a Complex Mob Boss in ‘Sopranos’ [online], nytimes.com, 19 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-19]  (ang.).
• ScottS. Collins ScottS., James Gandolfini dies at 51; actor starred in 'The Sopranos' [online], articles.latimes.com, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-23]  (ang.).
• RonaldR. Bergan RonaldR., James Gandolfini, Sopranos superstar [online], guardian.co.uk, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-20]  (ang.).
• AnthonyA. Hayward AnthonyA., James Gandolfini: The beloved star of The Sopranos who described himself as a '260lb Woody Allen' [online], independent.co.uk, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-06-20]  (ang.).
• James Gandolfini [online], telegraph.co.uk, 20 czerwca 2013 [dostęp 2013-07-04]  (ang.).

• James Gandolfini w bazie IMDb (ang.)
• James Gandolfini w bazie Filmweb
• James Gandolfini w bazie Notable Names Database (ang.)
• Nieoficjalna strona (wersja archiwalna)