Henryk Katz

1 kwietnia 1914 we Lwowie, zm. 1998) – polski historyk dziejów nowożytnych oraz międzynarodowego ruchu robotniczego, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Studiował ekonomię w Wyższej Szkole Handlu Zagranicznego we Lwowie. Studia kontynuował w Paryżu i w Londynie. W 1943 zaciągnął się do armii brytyjskiej i wziął udział w walkach na Zachodzie Europy. Po demobilizacji w 1947 studiował na Wydziale ekonomicznym Uniwersytetu w Londynie. W listopadzie 1947 powrócił do Polski. W 1949 zatrudniony na UŁ, tam uzyskał doktorat w 1950 na podstawie pracy Warunki historyczne powstania naukowego socjalizmu (promotor: Natalia Gąsiorowska). Zastępca profesora w 1951, docent w 1954, profesor nadzwyczajny - 1964. Kierownik od 1957 Zakładu Historii Międzynarodowego Ruchu Robotniczego w Instytucie Historii UŁ. W latach 1966-1969 kierownik Katedry Historii Powszechnej Nowożytnej w latach 1966-1969. Po wydarzeniach marcowych odszedł z UŁ i przeniósł się do Warszawy. W latach 1969-1971 był zatrudniony w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Następnie wyemigrował do Wielkiej Brytanii, gdzie pracował m.in. na politechnice w Nottingham. Zajmował się dziejami ruchu robotniczego oraz historią państw anglosaskich.

• (przekład) Hildegard Hetzer, Błędy wychowawcze, przekł. Henryk Katz i Maurycy Salpeter, Lwów: Pedagogika dla Wszystkich 1938.
• Nowoczesna historia gospodarcza i społeczna: skrót wykładów wygłoszonych w II semestrze roku akademickiego 1948/49, Katowice: Bratnia Pomoc Stud Państwowej Wyższej Szkoły Administracji Gospodarczej w Katowicach 1949.
• W stulecie Wiosny Ludów 1848-1948, t. 3: Wiosna Ludów w Europie. Cz. 2, Zagadnienia ideologiczne, w oprac. Henryka Katza, Witolda Łukaszewicza, Gryzeldy Missalowej, Warszawa: PIW 1949.
• Socjalizm naukowy i jego twórcy w dobie Wiosny Ludów, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1950.
• Historia ruchów społecznych XIX i XX wieku, cz. 1: (1789-1870), Łódź: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1950 (wyd. 2 - 1951).
• Zagadnienie walki klasowej i rewolucji jako punktu wyjścia i podstawa periodyzacji historii, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe 1951.
• Z dziejów ludu murzyńskiego w USA, Warszawa: "Czytelnik" 1952.
• (współautorzy: J. Dutkiewicz, N. Gąsiorowska), Historia kl. 7, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1953 (wiele wydań).
• Droga do Manifestu Komunistycznego, Warszawa: "Wiedza Powszechna" 1954 (wyd. 2 popr - 1955).
• (wstęp) T. A. Jackson Walka Irlandii o wolność, tł. Aleksander Bramson, H. Katz - wstęp, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1955.
• Odkłamać marksizm, Warszawa: Książka i Wiedza 1957.
• (redakcja) Charles A. i Mary R. Beard Rozwój cywilizacji amerykańskiej, t. 1-2, przeł. Teresa Święcka, wstęp Fryderyka Kalinowska, przypisy Henryk Katz, Warszawa: PWN 1961.
• Liga reformy: studium politycznej organizacji robotniczej w średniowiktoriańskiej Anglii, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1962.
• Przewrót przemysłowy i walka o przemiany demokratyczne w Anglii w latach 1770-1848, Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962.
• (współautor: Gryzelda Missalowa), Socjalizm utopijny na przełomie XVIII i XIX w., Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych 1962.
• (Wstęp i przypisy) G. M. Trevelyan, Historia Anglii, przeł. Antoni Dębnicki, wstęp i przypisy Henryk Katz, Warszawa: PWN 1963 (wyd. 2 - 1965, wyd. 3 - 1967).
• Pierwsza Międzynarodówka a sprawa polska: dokumenty i materiały, red. Henryk Katz, Warszawa: "Książka i Wiedza", 1964.
• Robotnicy angielscy wobec powstania styczniowego, Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe - Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN 1964.
• Anglia u progu demokracji, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1965.
• Karol Marks i jego epoka, Warszawa: "Książka i Wiedza" 1965.
• Historia międzynarodowego ruchu robotniczego i socjalizmu do utworzenia Drugiej Międzynarodówki, Warszawa: Centralna Szkoła Partyjna przy KC PZPR 1968.
• (wstęp) Vernon Louis Parrington, Mentalność kolonialna 1620-1800, przeł. Henryk Krzeczkowski, wstęp Henryk Katz, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1968.
• (redakcja) Vernon Louis Parrington, Romantyczna rewolucja w Ameryce 1800-1860, przeł. Henryk Krzeczkowski, wstęp red. nauk. i noty Henryk Katz, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy 1970.
• Historia Stanów Zjednoczonych Ameryki, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
• The emancipation of labor: a history of the first international, New York: Greenwood Press 1992.

• Jarosław Kita, Rafał Stobiecki, Słownik biograficzny historyków łódzkich, Łódź 2000, s. 51-52.
• Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944-1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007.

• Prace Henryka Katza w katalogu Biblioteki Narodowej [1]