Oktant (łac.
Jest to 50. co do wielkości gwiazdozbiór na niebie. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem: około 35. W Polsce niewidoczny.
Nazwa łacińska | Octans |
---|---|
Dopełniacz łaciński | Octantis |
Skrót nazwy łacińskiej | Oct |
Dane obserwacyjne (J2000) | |
Rektascensja | 21 h |
Deklinacja | -85° |
Charakterystyka | |
Powierzchnia | 291 stopni kw. |
Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3 | 0 |
Najjaśniejsza gwiazda | ν Oct (3,73m) |
Gwiazdozbiory sąsiadujące |
|
Widoczny na szerokościach geograficznych pomiędzy 90° S a 1° N. | |
Z Oktantem nie są związane żadne legendy i mity. Wyobraża wynaleziony w 1730 roku przez brytyjskiego matematyka Johna Hadleya przyrząd, zwany oktantem, poprzednikiem sekstantu. Gwiazdozbiór został nazwany na jego cześć w 1752 roku przez francuskiego astronoma, kartografa i duchownego, badacza nieba południowego Nicolasa-Louisa de Lacaille, pierwotnie jako Octans Nautica lub Octans Hadleianus. Ta długa nazwa nie przetrwała i kilka lat później została skrócona. Przy określaniu gwiazdozbioru astronom posłużył się gwiazdami, które wcześniej należały do gwiazdozbioru Węża Wodnego. W celu skompletowania konstelacji Lacaille musiał „ukraść” dwie gwiazdy; obecnie są to Ni (ν) i Beta (β) Oktanta. Od czasów Lacaille'a nie było istotnych zmian w gwiazdach, które tworzą ten gwiazdozbiór, poza tym, że nazwę uproszczono do Octans.
Główne gwiazdy tworzą długi nierównoramienny trójkąt w pobliżu Południowego Bieguna Niebieskigo. Obszar, w którym znajduje się Oktant, jest dość pusty. Gwiazda piątej wielkości (5,42m), Sigma (σ) Octantis, obecnie odległa o 63′ od południowego bieguna niebieskiego, pełni w czasach nowożytnych rolę południowej gwiazdy polarnej, stąd jej nazwa własna Polaris Australis. Nie stanowi takiego elementu orientacyjnego, jak Alfa (α) Ursae Minoris na półkuli północnej, z racji 25 razy mniejszej jasności. Dwie gwiazdy „biegunowe”, Sigma Octantis (σ Oct) i Polaris (α UMi), różnią się zasadniczo pod względem jasności i odległości, ale mają jedną wspólną cechę: obydwie są pulsującymi gwiazdami zmiennymi typu F. Polaris jest cefeidą, a Sigma Octantis jest gwiazdą typu Delta Scuti, która zmienia swoją jasność o 0,03m z okresem 138 minut.
Niebo w Oktancie, tak jak u niektórych z jego sąsiadów, to niemal pustynia, i niewiele jest tam obiektów mogących przyciągnąć uwagę astronomów amatorów.
W wyniku precesji biegun południowy oddala się od sigmy Octantis w kierunku Kameleona. W tym regionie również nie ma jasnych gwiazd, więc biegun zostanie pusty przez następne 1500 lat – wtedy znajdzie się w odległości 1° od gwiazdy czwartej wielkości, delty (δ) Chamaeleontis.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Gwiazdozbiór Oktanta, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.