Eliezer Ben Jehuda: żydowski lingwista

7 stycznia 1858 w Łużkach jako Lejzer-Icchok Perelman, ros. Лейзер-Ицхок Перельман; zm. 16 grudnia 1922 w Jerozolimie) – żydowski językoznawca, pisarz, działacz syjonistyczny, twórca współczesnego języka hebrajskiego .

Eliezer ben Jehuda

‏אֱלִיעֶזֶר בֵן־יְהוּדָה‎
Лейзер-Ицхок Перельман

Eliezer ben Jehuda
Data i miejsce urodzenia	7 stycznia 1858 Łużki
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 1922 Jerozolima
Małżeństwo	Hemda ben Jehuda
Multimedia w Wiki Commons

Urodzony na Białorusi, w Łużkach, w rodzinie chasydzkiej . Kształcił się początkowo w chederze, a następnie w jesziwie w Połocku; w roku 1877 ukończył gimnazjum w Dyneburgu na Łotwie, zaś od 1878 studiował w Paryżu medycynę . Wyemigrował do Palestyny w roku 1881 na fali żydowskiego ruchu niepodległościowego, który w niedalekiej przyszłości miał dać początek syjonizmowi. Zmarł w 1922 roku w Jerozolimie.

Zachęcony hasłami głoszącymi odrzucenie diasporycznego stylu życia i budowę nowoczesnego żydowskiego społeczeństwa, rozpoczął prace nad odnową używanego jedynie w modlitwie języka hebrajskiego, który miałby zastąpić jidysz i zostać uniwersalnym językiem wszystkich Żydów.

Praca nad modernizacją polegała przede wszystkim na ujednoliceniu i uproszczeniu zasad gramatycznych oraz utworzeniu nowych słów. Większość z nich ben Jehuda zbudował z rdzeni znalezionych w istniejącej literaturze, głównie w Biblii, ale także zaczerpniętych z języka arabskiego i języków indoeuropejskich, zwłaszcza słowiańskich i germańskich; część wymyślił sam. Wprowadził też nowoczesne, wzorowane na zachodnich, zasady interpunkcji.

Choć początkowo nikt nie traktował jego pracy poważnie, a środowiska ortodoksyjne wręcz się jej sprzeciwiały, uznając hebrajski wyłącznie za język świętych ksiąg , wysiłki ben Jehudy zostały szybko docenione. Celem koordynacji prac powołano w 1890 Komitet Języka Hebrajskiego, przekształcony w 1953 w istniejącą do dzisiaj Akademię Języka Hebrajskiego . W 1908 ben Jehuda rozpoczął publikację Kompletnego słownika antycznego i współczesnego języka hebrajskiego (Millon ha-laszon ha-iwrit ha-jeszana we-ha-chadasza), który stał się podstawą dla postępującej szybko popularyzacji języka; wydawanie go ukończono już po jego śmierci, w roku 1953, a liczył on ogółem 17 tomów .

W roku 1948, po utworzeniu państwa Izrael, odrodzony język hebrajski stał się językiem urzędowym tego kraju.

• Irena Bracławska: Eliezer ben Jehuda. W: Polski słownik judaistyczny. Dzieje – kultura – religia – ludzie. Oprac. Zofia Borzymińska i Rafał Żebrowski. T. 1: A–K. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2003, s. 383–384, seria: Słowniki. ISBN 83-7255-126-X. [dostęp 2017-12-26].
• Ami Isseroff: Eliezer Ben-Yehuda – Biography. [w:] Zionism and Israel [on-line]. [dostęp 2017-12-26]. (ang.).