Dioskurowie: Postaci z mitologii greckiej

także Tyndarydami; lp gr. Διόσκουρος Dióskouros, lm gr. Διόσκουροι Dióskouroi ‘synowie Zeusa’, lp łac. Dioscurus, lm łac. Dioscuri, Gemini ‘bliźnięta’), Kastor (gr. Κάστωρ Kástōr, łac. Castor) i Polideukes (także Polydeukes, Polluks; gr. Πολυδεύκης Polydeúkēs, łac. Pollux) – w mitologii greckiej bliźniacy, ubóstwieni herosi, Argonauci, uczestnicy łowów kalidońskich i amazonomachii, opiekunowie żeglarzy i żołnierzy.

Uchodzili za synów boga Zeusa i Ledy, żony króla Sparty. Byli braćmi Heleny i Klitajmestry, a także Filonoe (Fylonoe), Timandry i Fojbe (Febe).

Jedna z wersji mitu podaje, iż tej samej nocy królowa Leda oddała się Zeusowi (uwiódł ją pod postacią łabędzia) i swojemu mężowi, królowi Tyndareosowi. Stąd za ojca Polideukesa i Heleny uważano Zeusa, natomiast Kastora i Klitajmestry – męża Ledy. W związku z tym nazywano czasami Dioskurów Tyndarydami (gr. Tyndaridai ‘synowie Tyndareosa’).

Porwali obie córki króla Leukipposa, Fojbe i Hilajrę (Hilaejrę), narzeczone synów króla Afareusa – Idasa i Linkeusa.

Łączyła ich szczera braterska miłość. Po śmierci Kastora (Polideukes, w odróżnieniu od Kastora, był nieśmiertelny) Zeus obydwu przemienił w gwiazdozbiór nieba północnego, aby na zawsze pozostali razem.

Nazywano „Dioskurami” (ogniami Kastora i Polluksa) ognie świętego Elma.

W sztuce wyobrażani są zwykle w postaci nagich młodzieńców, z wieńcami na głowach, z pochodnią.

Mityczni Dioskurowie (Kastor i Polideukes) są identyfikowani z gwiazdozbiorem Bliźniąt (Gemini). Imionami ich nazwano najjaśniejsze gwiazdy w gwiazdozbiorze Bliźniąt – Kastor (Castor) i Polluks (Pollux) oraz jeden z księżyców Saturna – Polideukes.

Zobacz multimedia związane z tematem: Kastor i Polluks (Polideukes)

Zobacz hasło Kastor w Wikisłowniku

• Kastor – imię męskie
• Kastor i Polluks – w mitologii rzymskiej Kastorowie
• Kosma i Damian
• Lel i Polel
• Palikowie

• Aaron J. Atsma: Dioskouroi. theoi.com. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).
• Marie Benediktová, Petra Písařová: Hvězdy – Názvosloví – Gemini. astronomia.zcu.cz. [dostęp 2010-06-09]. (cz.).
• Castor. mythindex.com. [dostęp 2010-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-22)]. (ang.).
• Dioscuri. mythindex.com. [dostęp 2010-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-19)]. (ang.).
• Polydeuces. mythindex.com. [dostęp 2010-08-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-02)]. (ang.).
• Hezjod: Narodziny bogów (Theogonia); Prace i dni; Tarcza. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7255-040-9.brak strony w książce
• Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Rytm, 2003, s. 522. ISBN 83-7399-022-4.
• Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 368. ISBN 83-01-03529-3.
• Carlos Parada: The Dioscuri: Castor₁ and Polydeuces (Pollux). maicar.com. [dostęp 2010-06-10]. (ang.).
• Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 194: Dioscuri. ancientlibrary.com. [dostęp 2010-12-13]. (ang.).
• William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Dioscuri. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-10]. (ang.).
• Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Dioscūri. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-10]. (ang.).