Serial Telewizyjny Boża Podszewka

Ten artykuł dotyczy serialu telewizyjnego. Zobacz też: inne znaczenia tego terminu.

Serial powstał na podstawie powieści autorstwa Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz pod tym samym tytułem.

W 2005 TVP1 wyemitowała drugą część serialu pod tytułem Boża podszewka II.

Plenery: Dębówka koło Konstancina.

Boża Podszewka przedstawia dramatyczne losy Marianny Jurewiczówny, jej rodziny oraz mieszkańców Wileńszczyzny z lat 1900–1945.

Akcja serialu rozpoczyna się w 1900, kiedy przychodzi na świat najmłodsze dziecko Marii i Andrzeja Jurewiczów – Marianna. Oczami Maryśki poznajemy kolejnych, przewijających się przez dworek bohaterów: zamawiaczy (Bartłomiej), schłopiałych szlachciców (np. Mickiewicz), wiejskich parobków (np. Antośka), służących (np. Walunia), a także rozmaitych odmieńców, odrzuconych i wyśmiewanych (np. Durna Maryla), tak jak główna bohaterka. Marianna Jurewiczówna przez rodzinę nazywana jest „niedonoskiem” z powodu jej wcześniactwa, czuje się niekochana i odtrącona, nierozumiana, inna. Akcja serialu kończy się w 1945 r. podczas tzw. pierwszej repatriacji.

1. Juryszki Wileńskie, lata 1900–1913
2. Juryszki Wileńskie, rok 1913
3. Juryszki Wileńskie, rok 1914
4. Juryszki Wileńskie, rok 1914
5. Juryszki Wileńskie, lata 1920–1921
6. Juryszki Wileńskie, rok 1927
7. Juryszki Wileńskie, rok 1928
8. Juryszki Wileńskie, rok 1929
9. Lida, rok 1929
10. Lida, rok 1930. Wilno, rok 1939
11. Wilno, lata 1940–1941
12. Juryszki Wileńskie, lata 1941–1942
13. Juryszki Wileńskie, rok 1943
14. Juryszki Wileńskie, lata 1943–1944
15. Juryszki Wileńskie, rok 1945

W czasie premiery serial stał się obiektem kontrowersji, ponieważ według ludzi pochodzących z Kresów Wschodnich w niedopuszczalny sposób zakłamywał i wyszydzał historię, przedstawiając nieprawdziwy, pozbawiony patriotyzmu i wyjątkowo niepochlebny obraz życia mieszkańców Wileńszczyzny.

Reżyserkę serialu urzekła historia rodziny Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz autentycznością i brakiem patosu. Od samej Lubkiewicz-Urbanowicz dowiadujemy się, że w powieści opisała swoją matkę (Maryśkę), dziadków i wujków. Autorka zdradza we wstępie do powieści, że imiona bohaterom zostawiła takie, jakie nosili w rzeczywistości jej krewni. Inaczej, jak mówiła, "nie czułaby postaci". Jedynie zmieniła im nazwiska: z Mickiewiczów na Jurewiczów. Nawet postaci Waluni czy Antolki miały swój żywy pierwowzór.

Boża podszewka jest opowieścią o losie niepokornej kobiety ze szlacheckiego zaścianka na Wileńszczyźnie, jej rodzinie, wydarzeniach, jakie miały miejsce od początku wieku po drugą wojnę światową. Wszystko osnute jest na wspomnieniach mojej Matki i moich. Najpierw napisałam opowiadanie o Maryśce. Leżało gdzieś zarzucone, aż przyszedł ten najgorszy dla mnie czas: straciłam bliskich, także Matkę. Wtedy to opowiadanie o Niej zaczęło być takie ważne. Trzeba było uciec w daleką przeszłość, żeby poradzić sobie z teraźniejszością. Chciałam dotrzeć do źródła kompleksów Matki. Do przyczyn jej wyobcowania. "Mieli mnie tam za bożą podszewkę". Teresa Lubkiewicz-Urbanowicz

Izabella Cywińska nakręciła też dokument pt. Juryszki-Rakuciniszki. Daleka Droga, w którym nie tylko widzimy kulisy powstawania serialu, ale również poznajemy autorkę powieści, przyglądającą się kręconym scenom serialu i odwiedzającą rodzinne, wileńskie strony. Z dokumentu dowiadujemy się, że serialowe Juryszki to naprawdę Rakuciniszki - mała osada, 60 km od Wilna.

• Boża podszewka w bazie filmpolski.pl
• Boża podszewka w bazie IMDb (ang.)
• Boża podszewka w bazie Filmweb