Adolf Juzwenko (ur.
7 marca 1939 w Lisowcach) – polski historyk, doktor nauk humanistycznych, w latach 1990–2022 dyrektor Biblioteki Ossolineum, następnie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu. Jest autorem prac naukowych i innych publikacji, szczególnie na temat stosunków polsko-rosyjskich.
Adolf Juzwenko podczas Konferencji Wiki Polska 2011 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Dyrektor | |
Przynależność | |
Okres urzędowania | od 1990 |
Odznaczenia | |
Urodzony 7 marca 1939 w Lisowcach na zachodnim Podolu na Kresach Wschodnich (obecnie w rejonie zaleszczyckim obwodu tarnopolskiego, Ukraina). Po wojnie, w wyniku zmiany granic, wraz z rodzicami, przyjechał w 1946 na Ziemie Zachodnie i zamieszkał na wsi pod Sobótką; do Wrocławia przeprowadził się natomiast w 1956 roku. Studiował historię na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie doktoryzował się u prof. Henryka Zielińskiego. W latach 1961–1990, jako pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Historycznego, specjalizował się w dziejach polskiego ruchu niepodległościowego, zajmował się też historią Rosji i stosunkami polsko-rosyjskimi w XIX i XX wieku.
Działacz opozycji demokratycznej od lat 70. prowadził wykłady, odczyty i prelekcje tak w ramach Wrocławskich Czwartków Naukowych Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, jak również w Klubach Inteligencji Katolickiej i Wszechnicach „Solidarności”. Działacz i doradca NSZZ „Solidarność”, przewodniczący delegacji Zarządu Regionu Dolny Śląsk na I Krajowy Zjazd „Solidarności” (jesień 1981).
Przed wyborami do Sejmu kontraktowego wyznaczonymi na 4 czerwca 1989, w kwietniu powołany przez Związek na przewodniczącego Wrocławskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidarność”; funkcję tę pełnił do września 1989.
W 1990 powierzono mu funkcję dyrektora Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich PAN. Dzięki m.in. jego zabiegom 5 stycznia 1995 Sejm przyjął uchwałę nadającą Zakładowi Narodowemu im. Ossolińskich status fundacji prawa publicznego. Rada Kuratorów Ossolineum powierzyła mu w tym samym roku stanowisko dyrektora Zakładu im. Ossolińskich, które pełni do dziś. W styczniu 2007 Senat Uniwersytetu Wrocławskiego uhonorował Adolfa Juzwenkę – „za konsekwencję działania i perspektywiczność myślenia” oraz za doprowadzenie do restytucji fundacji – Złotym Medalem Uniwersytetu Wrocławskiego.
W 1999 Juzwenko wynegocjował z braćmi Janem i Pawłem Tarnowskimi, właścicielami oryginalnego rękopisu Pana Tadeusza Adama Mickiewicza, cenę 200 000 USD za to dzieło – 1/3 szacowanej wówczas jego wartości. Kwotę tę zapłaciło miasto, a rękopis przechowywany jest w skarbcu Biblioteki Ossolineum. Z inicjatywy dyrektora Juzwenki i prezydenta miasta w 2016 powstało we Wrocławiu Muzeum „Pana Tadeusza”.
Od 1994 jest członkiem Polsko-Ukraińskiej Komisji do spraw Wspólnego Dziedzictwa Kulturalnego, a od 2001 przewodniczącym Rady Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego we Wrocławiu. W 2005 był członkiem Honorowego Komitetu Poparcia Lecha Kaczyńskiego w wyborach prezydenckich. W 2008 przystąpił do stowarzyszenia Dolny Śląsk XXI. Od 2009 członek Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). Jest także członkiem Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
18 stycznia 2016 zasiadł w Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.
Został członkiem jury Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego.
29 kwietnia 2022 złożył na ręce Rady Kuratorów Ossolineum rezygnację ze stanowiska dyrektora. Rezygnacja ta została przyjęta, a Rada równocześnie wydała jednomyślną rekomendację na to stanowisko dr. Łukaszowi Kamińskiemu.
W 1989 został odznaczony przez prezydenta RP na uchodźstwie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1993 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi. W listopadzie 2007 otrzymał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2006 otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 30 czerwca 2009 za wybitne zasługi w propagowaniu wiedzy o wspólnym dziedzictwie historycznym narodów tworzących Rzeczpospolitą Obojga Narodów został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2016 Rada Miejska Wrocławia przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela Wrocławia W 2018 został laureatem Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia. W 2022 otrzymał Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
W 2019 r. otrzymał Nagrodę PAU im. Erazma i Anny Jerzmanowskich.
11 listopada został odznaczony Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Andrzeja Dudę.
This article uses material from the Wikipedia Polski article Adolf Juzwenko, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.