ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਦੋ ਜਾਂ ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਤੀਯੋਗੀ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਸਰੋਤ ਰਾਜਨੀਤਿਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਜਾਂ ਧਾਰਮਿਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਘਿਰੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਨੁਸਾਰ ਸਪਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ ਲੜਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਤਮ ਮਾਪਦੰਡ ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਹੋਰਨਾਂ ਰੂਪਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ 'ਤੇ ਬਹਿਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁ-ਨਸਲੀ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਤ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਰਾਜ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਵਿਵਾਦ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ, ਰਾਜ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਨਸਲੀਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਨਸਲੀ ਪਛਾਣ ਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ "ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਲੋਕਤੰਤਰ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਜਾਲ ਦੀ ਹੋਂਦ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਲਈ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਲਾਮਬੰਦ ਕਰਨ ਅਤੇ ਚੋਣ ਲਾਭਾਂ ਲਈ ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਭੜਕਾਉਣ ਨੂੰ ਸੌਖਾ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਗੂਆਂ ਨੇ ਸਮਾਜ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਸਲੀ ਲੀਹਾਂ 'ਤੇ ਧਰੁਵੀ ਉਲਾਰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਜ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਹਿ-ਨਸਲੀ ਸਥਾਨਕ ਰਾਜਨੇਤਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜਾਤੀਗਤ ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਹਿੰਸਾ ਦੀਆਂ ਕਾਲਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਜਵਾਬਦੇਹ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਥਾਨਕ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਹੱਲ, ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦਾ ਸੰਸਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਰਹੀ ਰੁਚੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੀਤੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸੰਭਾਵਿਤ ਮਤਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਧਾਂਤਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਗਤ ਨੀਤੀ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਨੂੰ ਖੋਜਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਸਿਧਾਂਤ ਅਕਸਰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਿਹੜੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁੱਕਵੀਆਂ ਹਨ।
ਇਕੱਸੁਰਵਾਦ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸਮਝੌਤਾ ਹੈ ਜੋ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੇਂਦਰੀ ਰਾਜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਹਰੇਕ ਸਮੂਹ ਜਾਂ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ ਸਮੂਹ ਦੇ ਇੱਕ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਅਨੁਪਾਤ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਜਾਤੀ ਦੀ ਜਨਸੰਖਿਆ ਸੰਬੰਧੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਰੇਂਦ ਲੀਜਫਾਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਜਰੂਰਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਇੱਕ "ਮਹਾ ਗੱਠਜੋੜ" ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਨਿਪਟਾਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਉਪਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਰਸਾਈ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੋਵੇ। ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ ਤੇ, ਇਹ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵੱਲ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਵਾਨ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਨਸਲੀ ਧਮਕੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਨਸਲੀ ਤਣਾਅ, ਨਸਲੀ ਹਿੰਸਾ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵੀਟੋ ਤਾਕਤਾਂ ਨੂੰ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨਕ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਬਚਣ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਦੇਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਸਫਲ ਇਕਸੁਰਵਾਦੀ ਰਾਜ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਸੰਘਵਾਦ ਨੂੰ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ, "ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਲਈ ਮੰਗਾਂ" ਘਟਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹੈਕਟਰ ਦਾ ਤਰਕ ਹੈ ਕਿ ਵਧੇਰੇ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਨਸਲੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਸੰਤੁਸ਼ਟ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਝ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਅਫਸਰਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਰਾਜ ਭਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਸਥਾਨਕ ਲੋੜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਟਰੋਸਚੇਨ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਘੱਟਗਿਣਤੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਜਾਂ ਚੁੱਪਚਾਪ ਟਕਰਾਅ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ ਰਿਆਇਤਾਂ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਵਜੋਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਨਸਲੀ ਟਕਰਾਅ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.