ਕੇਰਲਾ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ
ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ ਇੱਕ ਸਮਾਜਿਕ-ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ।
ਪਿਛੋਕੜ
ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਨੀਂਹ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਲੱਭੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਭਗਤੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਮਲਿਆਲਮ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਥੁੰਚਥਥੂ ਏਜ਼ੁਥਾਚਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੇ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਨੂੰ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ।
ਪੁਰਤਗਾਲੀ, ਡੱਚ ਅਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਸਮੇਤ ਯੂਰਪੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਲਈ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਵਜੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ। ਯੂਰਪ ਤੋਂ ਮਿਸ਼ਨਰੀਆਂ ਦੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਹੋਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਚਾਰ ਦਰਜੇ ਵਰਣ ਵੰਡ ਦੇ ਉਲਟ [ਹਵਲਾਇੰਟਦਾ], ਕੇਰਲਾ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਜਾਤ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਸੀ। ਮਲਿਆਲੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਵਰਗ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਾਮੰਥਾ ਖੱਤਰੀ ਅਤੇ ਨਾਇਰ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੇ ਉੱਚ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਸਕ ਵਰਗ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ। ਹਿੰਦੂ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਨਾਇਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਪਛੜੀਆਂ ਜਾਤਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਹਨਾਂ ਜਾਤਾਂ ਨੂੰ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਅਤੇ ਨਾਇਰਾਂ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਛੂਤ-ਛਾਤ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਿਯਮਾਂ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨੀ ਪਈ।
ਤਰਾਵਣਕੋਰ ਅਤੇ ਕੋਚੀਨ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀਕ੍ਰਿਤ ਰਾਜਤੰਤਰਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਨਾਲ ਕੇਰਲ ਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਆਈਆਂ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸਾਮੰਤੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਪਤਨ ਹੋਇਆ। ਕੇਰਲ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੇ ਮੌਜੂਦਾ ਜਾਤੀ ਦਰਜੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾਡ਼ ਦਿੱਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮਾਲਾਬਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਸਲਾਮੀ ਰਾਜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਆਖਰਕਾਰ ਨਾਕਾਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਲਟ, ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਹੇਠਲੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਆਗੂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਨਾਰਾਇਣ ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਅਯਾਂਕਾਲੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਜਾਤੀਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਨ ਜੋ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਦਰਜੇ ਵਿੱਚ ਪਛਡ਼ੀਆਂ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ, ਗੁਰੂ ਅਤੇ ਅਯਾਂਕਾਲੀ ਵਰਗੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜਾਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਖਾਤਮੇ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਤ ਕੀਤਾ।
ਆਗੂ
ਕੇਰਲ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨੇਤਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨਃ
- ਨਾਰਾਇਣ ਗੁਰੂ
- ਚੱਟਮਪੀ ਸਵਾਮੀਕਲ
- ਅਯਾਂਕਾਲੀ
- ਸਹੋਦਰਨ ਅਯੱਪਨ
- ਪਦਮਨਾਭਨ ਪਲਪੂ
- ਕੁਮਾਰਨ ਆਸਨ
- ਮੰਨਾਥ ਪਦਮਨਾਭਨ
- ਅਯਥਨ ਗੋਪਾਲਨ
- ਬ੍ਰਹਮਾਨੰਦ ਸਵਾਮੀ ਸਿਵਯੋਗੀ
- ਵਾਗਭਟਾਨੰਦ
- ਨਿਤਿਆ ਚੈਤੰਨਿਆ ਯਤਿ
- ਨਟਰਾਜ ਗੁਰੂ
- ਵੀ. ਟੀ. ਭੱਟਥੀਰੀਪਦ
- ਕੁਰੀਕੋਸ ਏਲੀਅਸ ਚਾਵਰਾ
- ਸੀ. ਵੀ. ਕੁੰਹੀਰਮਨ
- ਸਈਦ ਸਨਾਉੱਲਾ ਮਕਤੀ ਤੰਗਲ
- ਵੱਕੋਮ ਮੌਲਵੀ
ਹਵਾਲੇ
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਕੇਰਲਾ ਸੁਧਾਰ ਅੰਦੋਲਨ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.