L’Istòria de Bangladèsh es l'istòria dau territòri actuau de la Republica Populara de Bangladèsh.
Situada dins la mitat orientala de Bengala, aquela faguèt partida d'Índia fins a 1947. Puei, après l'independéncia deis Índias Britanicas, foguèt integrada au sen de Paquistan fins a 1971. Ansin, l'istòria dau Bangladèsh eu meteis comença en 1971. Aperevans, son istòria es aquela d'Índia e de Paquistan.
Lei causas de la lucha independentista dau Paquistan Orientau son nombrosas. De'n premier, la Liga musulmana, movement politic religiós demandant la formacion d'un estat musulman indian, i aviá una influéncia pus febla qu'au Paquistan Occidentau e magerament apareguda dins leis annadas 1940 après lo chaple de Calcuta. Resistiguèt pas ai dificultats intèrnas de l'estat novèu après l'independéncia. Ansin, leis aspiracions politicas dei populacions dei dos Paquistan venguèron rapidament diferentas. Aquò foguèt agravat per la dominacion politica e economica dau Paquistan Occidentau coma l'impausicion de l'ordo coma lenga oficiala qu'entraïnèt l'organizacion d'un Movement per la Lenga en 1952 còntra lo govèrn centrau paquistanés. A partir de 1962, la Liga Awami capitèt d'unificar pauc a pauc lo maucontentament popular. En 1966, son cap Sheikh Mujibur Rahman foguèt arrestat puei liberat après una premiera insureccion en 1969.
En 1970, la catastròfa dau ciclòn Bhola e la reaccion marrida deis autoritats centralas aumentèt aqueu maucontentament que se transformèt en guèrra civila quand lo govèrn paquistanés eissit de l'elèit occidentau dau país empachèt la Liga Awami de formar lo govèrn après sa victòria ais eleccions de 1970. Mujibur Rahman foguèt tornarmai arrestat e una guerilha independentista comencèt la lucha còntra l'armada paquistanesa. La violéncia de la repression causèt entre 300 000 e 3 000 000 de mòrts e causèt lo desplaçament de 10 milions de personas en direccion d'Índia. Lo govèrn indian, inquiet en fàcia d'aquela arribada massiva de refugiats e desirós d'afeblir son advèrsari paquistanés, ataquèt e conquistèt aisament lo Paquistan Orientau en novembre-decembre de 1971 (Tresena Guèrra Indopaquistanesa) permetent l'independéncia de Bangladèsh lo 16 de decembre.
Après l'independéncia, Mujibur Rahman formèt lo govèrn bangladeshi en genier de 1972 e averèt leis eleccions de 1973. Deguèt faciar una situacion marrida en causa dei destruccions causadas per la guèrra d'independéncia e per lei pèrdas importantas de l'elèit bengalin dins lo corrent dau conflicte. Ansin, lo poder de la Liga Awami foguèt rapidament contestat e Mujibur Rahman proclamèt l'estat d'urgéncia en 1974 après una famina grèva en 1973-1974. Formèt un regime presidenciau autoritari basat sus un partit unic fins a son assassinat lo 15 de julhet de 1975 per un còp d'estat militar.
Après lo còp, lo generau Ziaur Rahman s'impausèt coma lo cap vertadier dau país. En 1977, restabliguèt lo sistèma multipartista de 1973 e fondèt lo Partit nacionalista de Bangladèsh (BNP). Averèt leis eleccions e venguèt lo president de Bangladèsh fins a son assassinat durant un novèu còp d'estat militar en 1981. Pendent son periòde de poder, assaièt sensa succès vertadier de restaurar la situacion economica.
En 1982, lo generau Hossain Mohammad Ershad s'impausèt a son torn coma lo cap de Bangladèsh. Ordonèt l'aplicacion de la lèi marciala e se proclamèt president en 1983. Lo demorèt fins a 1990 après l'organizacion d'eleccions probablament trucadas en 1986 per legitimar son poder. Durant sa presidéncia, s'ocupèt de melhorar l'administracion dei zònas ruralas e preparèt un plan d'investiment industriau. Pasmens, a la fin de la Guèrra Freja, l'abséncia de sostèn estrangier l'empachèt de resistir ai manifestacions entraïnats per la Liga Awami e lo BNP.
En 1991, d'eleccions foguèron averadas per lo BNP e Khaleda Zia, frema dau generau Zia, venguèt lo cap dau govèrn de 1991-1996 puei de 2001-2006. Deguèt faciar l'oposicion de la Liga Awami que son cap Sheikh Hasina, filha de Sheikh Mujibur Rahman, foguèt premier ministre en 1996-2001 e ocupa tornarmai aquela carga dempuei 2009. Aqueu periòde foguèt marcat per d'oposicions politicas violentas ambé l'organizacion de grèvas que bloquèron de partidas majoras de l'economia bangladeshis durant leis annadas 1990. D'autra part, quatre factors diferents menaçan l'estabilitat dau poder actuau :
This article uses material from the Wikipedia Occitan article Istòria de Bangladèsh, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Lo contengut es disponible jos licéncia CC BY-SA 4.0 levat mencion contrària. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Occitan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.