Amistat

L'amistat es una de las relacions interpersonalas mai comunas que la majoritat dels èssers umans tenon dins lor vida.

Lo cas mai comun d'amistat qu'interven entre un animal e un uman e lo can; aqueste darrièr se dich èsser lo melhor amic de l'èsser uman. L'amistat se produsís en diferentas estapas de la vida e en diferents gras d'importància e transcendéncia. L'amistat naís quand los subjèctes de l'amistat se ligan entre se, e tròban en eles quicòm de comun. I a d'amistats que naisson en paucas minutas après se ligar e d'autras que trigan d'ans per venir. I a d'amistats que duran unas oras e d'autras que duran tota la vida. I a d'amics que se veson un sol còp en la vida e per d'autres se contunhan veire pendent de decennis.

 

"Amistat" ven del latin amicus; amic, que se derivèt possiblament de amore; aimar. Tanben se dich qu'"amic" ven del grèc a; privatu e ego; ieu, e alara "amic" significariá "sens lo mieu ieu", que se considèra alara l'amic coma l'autre ieu.

L'amistat es una relacion afectiva entre doas personas e es considerada coma una experiéncia umana de vitala importància; quitament, foguèt santificada per diferentas religions. Al Poèma de Guilgameix -un poèma babilonian que se tròba entre los primièrs trabalhs literaris de l'istòria- se relata l'amistat dins Guilgameix e Enkidu.

Los grecoromans avián, entre autres diferents exemples, l'amistat entre Orestes e Pilades. Aristòtel destriava tres manas d'amistiay (filia): l'amistat pel plaser; l'amistat per interés; l'amistiat dels òmes de ben, semblables per la vertut. Al sègle I Abc, dins son tractat filosofic De l'amistat (en latin Laelius de amicitia), Ciceron definiguèt l'amistiat coma: « Ententa en totas causas divinas e umanas, acompanhada de benvolença e de caritat »

Los evangèlis canonics parlan d'una declaracion de Jèsus: degun possedís pas mai grand amor qu'aqueste, çò de sacrificar sa vida per los sieus amics. (Joan XV: 13).

Las relacions d'amistat foguèron largament representadas tant dins lo mond de la literatura coma dins lo mond del cinèma e la television, tant que se realizar una lista vertadièrament completa seriá impossibla, es aisit de las identificar dins gaireben totas las òbras.

Lo Quichòte e Sancho Panza, Sherlock Holmes e Watson e los Tres Mosquetaris son d'exemples variats de diferents tipes d'amistats intimas expausada dins la literatura. Dins lo mond del cinèma e la television, se pòt trobar dempuèi los classics coma Laurel e Hardy fins a la seria de television Friends, una comèdia de situacion que virava entièrament a l'entorn de las amistats de sièis personatges.

De psicològs prepausèron una teoria evolucionista que considèra que las relacions socialas, mai que mai l'amistat, sorgís d'un besonh d'aperténer a un grop social amb las limitacions e esperanças de l'envestiment en energia sociala per ne recebre un retorn en un futur. Aquela teoria es la Teoria de la comunication de Hall, Jeffrey A.; Davis, Daniel Cochece per exemple. Dins unas d'aquestas teorias se calculèt las orasque cal per formar una amistat comuna (50 oras gaireben) e una amistat fòrta, o se far de melhors amics, (200 oras gaireben).

• Qüestionari d'amistat de Simon Baron-Cohen. (Castelhan)