Tantaal of tantalium is een scheikundig element met symbool Ta en atoomnummer 73.
Het is een grijsblauw overgangsmetaal.
Tantaal is in 1802 in Zweden ontdekt door Anders Gustaf Ekeberg en in 1820 voor het eerst geïsoleerd door Jöns Jacob Berzelius. Veel scheikundigen in die tijd dachten dat tantaal een isotoop van niobium was, maar in 1866 werd door Jean Charles de Marignac aangetoond dat de zuren van tantaal- en niobium verschillende verbindingen waren.
In het begin van de 20e eeuw werd redelijk zuiver tantaal verkregen door Werner von Bolton, die dit gebruikte als gloeidraad in lampen. Later werd dat vervangen door wolfraam.
De naam tantalium is afkomstig van het Griekse Tantalos, een mythisch personage.
In poedervorm wordt tantaal veelvuldig gebruikt bij de productie van elektronische componenten, vooral solid-state condensatoren.
Andere toepassingen van tantalium zijn:
Omdat zuiver tantaal niet reageert met lichaamsvloeistoffen, wordt het soms gebruikt voor implantaten.
Tantaal is een zeer buigzaam, hard en zwaar metaal dat eenvoudig te bewerken is. Het is zeer resistent tegen zuren en andere corroderende chemicaliën. Bij temperaturen onder de 150 °C wordt het alleen aangetast door geconcentreerde waterstoffluorideoplossingen en zwaveltrioxide. Het hoge smeltpunt wordt alleen overtroffen door wolfraam, renium en koolstof.
In de natuur komt tantaal voor in de mineralen tantaliet en euxeniet die voornamelijk worden aangetroffen in Australië, Brazilië, Canada, de Democratische Republiek Congo, Mozambique, Nigeria, Portugal en Thailand. Tantaliet komt vaak voor in combinatie met columbiet.
De isolatie van tantaal is een gecompliceerd proces omdat het bijzonder moeilijk te scheiden is van niobium. De meest toegepaste technieken zijn elektrolyse van gesmolten kaliumfluorotantalaat en reductie door natrium. Tantaal is ook een bijproduct van de tinwinning.
Stabielste isotopen | |||||
---|---|---|---|---|---|
Iso | RA (%) | Halveringstijd | VV | VE (MeV) | VP |
179Ta | syn | 1,82 j | EV | 1,106 | 179Hf |
180Ta | syn | 8,125 h | EV β− | 0,854 0,708 | 180Hf 180W |
180mTa | 0,012 | 1,2·1015 j | EV β− IT | 0,929 0,783 0,075 | 180Hf 180W 180Ta |
181Ta | 99,988 | stabiel met 108 neutronen | |||
182Ta | syn | 114,43 d | β− | 1,814 | 182W |
183Ta | syn | 5,1 d | β− | 1,070 | 183W |
In de natuur komen er twee tantaalisotopen voor: het stabiele 181Ta en het radioactieve 180mTa.
Metallisch tantaal wordt niet aangetast door lichaamsstoffen en is daardoor onschadelijk. Tantaliumverbindingen komen zelden voor, maar moeten wel als bijzonder giftig worden beschouwd en van sommige verbindingen is aangetoond dat zij kanker kunnen veroorzaken.
This article uses material from the Wikipedia Nederlands article Tantaal, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). De inhoud is, tenzij anders aangegeven, beschikbaar onder CC BY-SA 4.0 Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Nederlands (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.