قره‌باغ الجه

قره‌باغ اتا ناحیوئه که ارمنستون جنوب‌شرقی دله دره. این جنگ میون ارمنیون ساکن به پشتی ارمنستون و آذربایجون ِسربازون بی‌یه. درگیری ویشته بیّن په، هرکومتا طرفین دعوا جه خاستنه قومی پاکسازی جه شه مناطق ره نژاد مخالف جه حذف هاکنن. همینسه ۲۳۰٬۰۰۰ ارمنی و ۸۰۰٬۰۰۰ آذری مجبور بَینه ارمنستون جه مهاجرت هاکنن.

قره‌باغ جنگ
این جنگ په، کم‌رنگ مناطق ره ارمنستون بییته و پررنگ مناطق دکته آذربایجون دَست‌بِن
زمون: ۱۹۸۸-۱۹۹۴ مکون: قره‌باغ نتیجه: ارمنستون پیروزی-قره‌باغ استقلال
جنگنده‌ئون
قره‌باغ ارمنستون	آذربایجون چچن
فرماندهان
ساموئل بابایان مونته ملکنیان همایاگ هارونیان وازگن سارکزیان آرکادی ترتاوسیان آناتولی زینویچ	اسکندر حمیدف صورت حسینُف رحیم قاضیُف شمیل باسایف
نیروها
۲۰٬۰۰۰	۴۲٬۰۰۰
تلفات
۴٬۰۰۰ تا ۶٬۰۰۰ بمرده ۲۵٬۰۰۰ زخمی	۱۱٬۰۰۰ تا ۱۶٬۰۰۰ بمرده ۶۰٬۰۰۰ زخمی

قره‌باغ خودمختار مجلس بعد از جنگ تموم بیّن رای هدائه که اونجه ارمنستون جه اتا بواشه و اتا رفراندوم درون ارمنی مردم اینتا حرف ره قبول هاکردنه و این مسأله تصویب بیّه. ۲۰ فوریه ۱۹۸۸ قره‌باغ مجلس رسماً شه یکپارچگی ره ارمنستون جه اعلام هاکرده؛ ولی قانونأ شوروی جمهوریون دله ننشسّه سامون ره بدون شوروی اجازه عوض هاکردن. اینتا جنگ اوج شوروی ِنابودی په بی‌یه و اواخر زمستون ۱۹۹۲ شروع بیّه. ارمنستون ِارتش بهار ۱۹۹۳ مناطقی که قره‌باغ و ارمنستان ِوسط دیّه و آذری‌نشین بی‌یه ره بَییته. سال ۱۹۹۴ که جنگ دَرتموم بی‌یه، ارمنستون به‌جز قره‌باغ، ۹٪ آذربایجون ِسامون ره تصرف هاکرد بی‌یه. متحد ملل سازمان چارتا قطعنومه ۸۲۲، ۸۵۳، ۸۷۴ و ۸۸۴ دله ارمنستون اشغالگری ره قره‌باغ سَره محکوم هاکرده و ونجه بخاسته که آذربایجون خاک ره وشون جه، پس هاده.

• خوجالی کشتار

• ویکی‌پدیای کارزنون، «Nagorno-Karabakh War»، انگلیسی ویکی‌پدیا، آزاد دانشنومه، دله. (هارشی‌یه بَیی ‏۲۶ نوامبر ۲۰۰۹).