Ċetta Chevalier

L-appartament tagħha fit-tielet sular ta' binja f'Via Imperia ntuża bħala maħżen għall-provvisti, u bħala post fejn kienu jinħbew dawk li kienu jaħarbu mir-reġimi Faxxisti tal-Ewropa. Hija kienet magħrufa fi ħdan l-organizzazzjoni bħala s-"Sinjura M.". L-oriġini ta' dan il-laqam tal-gwerra — jekk kienx referenza għall-gżira ta' Malta fejn twieldet, għall-kunjom ta' ommha meta kienet xebba, jew għal fattur ieħor — mhijiex magħrufa.

Chevalier twieldet bħala Henrietta Scerri. Missierha kien Emmanuel Scerri u ommha kienet Maria Scerri (kunjomha xebba Mamo) u l-familja tagħha kienet tgħix f'Tas-Sliema. Hija żżewġet lil Thomas Chevalier fil-15 ta' Mejju 1920 fil-Knisja tal-Madonna tas-Sacro Cuor f'Tas-Sliema. Il-koppja kienet tgħix f'Ruma u kellhom bosta tfal. Is-Sur Chevalier ħadem bħala aġent għall-kumpanija Brittanika tal-ivvjaġġar. Wara l-mewt tar-raġel tagħha u wara li wieħed minn uliedha ntefa' l-ħabs fl-1939, Ċetta sabet ruħha fil-morsa tal-istat Faxxist ta' Mussolini u ħassitha responsabbli għall-benessri tat-tfal tagħha u ta' ommha li kienet anzjana. Ġiet irreklutata fin-network ta' O'Flaherty, Chevalier essenzjalment tat carte blanche lil O'Flaherty biex juża l-appartament tagħha bħala maħżen u post sikur biex jinħbew in-nies li kienu qed jaħarbu mill-Faxxiżmu. Minkejja diversi drabi fejn ħelsitha ħafif — inkluż darba meta waħda minn uliedha, Gemma, inħbiet minn Chevalier — u minkejja li kienet taħt is-sorveljanza kostanti tas-Sicherheitsdienst ta' Hitler, Chevalier u familtha komplew l-attivitajiet klandestini tagħhom taħt sogru kostanti għal ħajjithom sa ma ġew evakwati min-network ta' O'Flaherty wieħed b'wieħed u ttieħdu lejn razzett fil-periferiji tal-belt fejn baqgħu jgħixu għall-bqija tal-gwerra moħbijin huma stess.

Fl-1945, Chevalier ingħatat Medalja tal-Imperu Brittaniku (British Empire Medal - BEM) għall-isforzi straordinarja tagħha biex tagħti kenn lil dawk li kienu fil-bżonn. L-isforzi tagħha biex toffri direttament l-assistenza lil madwar 4,000 persuna matul il-gwerra ġew imfaħħra.

Chevalier mietet f'Malta fid-9 ta' Lulju 1973, u ndifnet fiċ-Ċimiterju ta' Santa Marija Addolorata. Ġnien ta' mafkar ġie ddedikat lilha fil-Mużew tal-Avjazzjoni ta' Malta u nfetaħ fl-24 ta' Novembru 2012.

• Ċetta Chevalier f'Find a Grave – tinkludi ritratt tal-qabar u tal-lapida tagħha