Abu al-Fida (bl-Għarbi: أبو الفداء; Abū al-Fidāʾ; Latinizzat ukoll bħala Abulfeda, magħruf ukoll bħala Ismāʿīl b.
ʿAlī b. Maḥmūd b. Muḥammad b. ʿUmar b. Shāhanshāh b. Ayyūb b. Shādī b. Marwān (bl-Għarbi: إسماعيل بن علي بن محمود بن محمد بن عمر بن شاهنشاه بن أيوب بن شادي بن مروان), twieled f'Novembru 1273 u miet fis-27 ta' Ottubru 1331. Huwa kien ġeografu u storiku Kurd tal-era tal-Mamluk, prinċep Ayyubid u gvernatur lokali ta' Hama, illum parti mis-Sirja.
Abu al-Fida | |||
---|---|---|---|
1300 - 1331 ← Al-Muzaffar Mahmud II (en) - Al-Afdal Muhammad (en) → | |||
Ħajja | |||
Isem propju | أبو الفداء | ||
Twelid | Damasku, 1273, Novembru 1273 | ||
Grupp etniku | Kurdi | ||
L-ewwel lingwa | Kurd | ||
Mewt | Hama, 27 Ottubru 1331 | ||
Familja | |||
Ulied | |||
Edukazzjoni | |||
Lingwi | Għarbi | ||
Okkupazzjoni | |||
Okkupazzjoni | ġeografu storiku astronomu astrologu politiku mexxej kittieb | ||
Xogħlijiet importanti | Taqwim al-Buldan (en) al-Mukhtaṣar fī Akhbār al-bashar (en) |
Il-krater Abulfeda fuq il-Qamar, issemma għalih.
Abu al-Fida twieled f'Damask, fejn missieru Malik ul-Afdal, ħu l-Emir Al-Mansur Muhammad II ta' Hama, kien fittex il-kenn wara li ħarab mill-Mongoli. Abu al-Fida b'hekk kien in-neputi ta' Al-Muzaffar II Mahmud, li kien in-neputi ta' Al-Muzaffar Umar, neputi ta' Saladin u proneputi ta' Ayyub (għaldaqstant oriġinarjament ta' dixxendenza Kurda).
Fi tfulitu huwa ddedika lilu nnifsu għall-istudju tal-Koran u tax-xjenzi, iżda minn meta għalaq għoxrin sena 'l quddiem, huwa kien involut kważi b'mod kostanti fi spedizzjonijiet militari, l-iktar kontra dawk li kienu qed iwettqu l-kruċjati.
Fl-1285 huwa kien preżenti fl-assedju ta' fortizza tal-Kavallieri ta' San Ġwann u pparteċipa fl-assedji ta' Tripli, Acre u Qal'at ar-Rum. Fl-1298 huwa daħal fis-servizz tas-Sultan tal-Mamluk Malik al-Nasir u wara tnax-il sena ngħata r-riedni tal-governorat ta' Hama. Fl-1312 huwa sar prinċep bit-titlu ta' Malik us-Salhn, u fl-1320 irċieva t-titlu ereditarju ta' sultan Malik ul-Mu'ayyad.
Huwa miet fl-1331.
Taqwim al-Buldan ("Skizz tal-Pajjiżi"), bħall-biċċa l-kbira tal-istorja, huwa bbażat fuq ix-xogħlijiet tal-predeċessuri ta' Abu al-Fida, fosthom ix-xogħlijiet ta' Tolomew u Muhammad al-Idrisi. Introduzzjoni twila dwar diversi kwistjonijiet ġeografiċi hija segwita minn tmienja u għoxrin taqsima, b'format ta' tabelli, dwar il-bliet u l-irħula ewlenin fid-dinja. Wara kull isem, jingħataw il-lonġitudni, il-latitudni, il-klima, l-ortografija, u mbagħad osservazzjonijiet ġeneralment meħuda minn kitbiet ta' awturi preċedenti. Partijiet minn dan ix-xogħol ġew ippubblikati u tradotti saħansitra diġà fl-1650 fl-Ewropa. Fix-xogħlijiet tiegħu Abu al-Fida jsemmi korrettament il-latitudni u l-lonġitudni tal-belt ta' Quanzhou fiċ-Ċina.
Il-ktieb fih ukoll l-ewwel spjegazzjoni magħrufa tal-paradoss taċ-ċirkumnavigazzjoni. Abu al-Fida kiteb li persuna li kienet twettaq ċirkumnavigazzjoni tad-dinja lejn il-Punent kienet tgħodd jum inqas minn osservatur stazzjonarju, ladarba tkun qed tivvjaġġa fl-istess direzzjoni bħall-moviment apparenti tax-xemx fis-sema. Persuna li kienet twettaq ċirkumnavigazzjoni tad-dinja lejn il-Lvant kienet tgħodd jum iktar minn osservatur stazzjonarju. Dan il-fenomenu ġie kkonfermat żewġ sekli wara, meta l-ispedizzjoni ta' Magellan-Elcano (1519-1522) ikkompletat l-ewwel ċirkumnavigazzjoni. Wara tbaħħar lejn il-Punent madwar id-dinja minn Spanja, l-ispedizzjoni għaddiet minn Cabo Verde għall-provvisti nhar l-Erbgħa, id-9 ta' Lulju 1522 (skont il-ħin abbord). Madankollu, in-nies lokali qalulhom li fil-fatt kien il-Ħamis, l-10 ta' Lulju 1522.
L-Istorja Konċiża tal-Umanità (bl-Għarbi: المختصر في أخبار البشر;Tarikh al-Mukhtasar fi Akhbar al-Bashar, jew Is-Sommarju tal-Istorja tar-Razza Umana, jew L-Istorja ta' Abu al-Fida; تاريخ أبى الفداء) tiegħu nkitbet bejn l-1315 u l-1329 bħala kontinwazzjoni ta' L-Istorja Kompluta ta' Ali ibn al-Athir (għall-ħabta tal-1231). Inkitbet bħala annali estiżi mill-ħolqien tad-dinja sal-1329.
Hija maqsuma f'żewġ partijiet, waħda li tkopri l-istorja tal-Arabja pre-Iżlamika u l-oħra li tkopri l-istorja tal-Iżlam sal-1329. Inżammet aġġornata minn storiċi Għarab oħra, fosthom Ibn al-Wardi sal-1348, u Ibn al-Shihna sal-1403. Ġiet tradotta bil-Latin, bil-Franċiż u bl-Ingliż u kienet ix-xogħol ewlieni tal-istorjografija Musulmana li kienet tintuża mill-Orjentalisti tas-seklu 18, fosthom Jean Gagnier (1670-1740) u Johann Jakob Reiske (1754).
This article uses material from the Wikipedia Malti article Abu al-Fida, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Il-kontenut huwa disponibbli taħt il-liċenzja CC BY-SA 4.0 sakemm mhux indikat mod ieħor. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Malti (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.