बाबर

 

अरबी भाषामे जहिर-उद-दिनक अर्थ सत्यताक रक्षक होएत अछि माने मुहम्मद इलामक अगमवक्ता छथि । उनकर नाम उच्चारणमे कठिनाई आएल पश्चात हुनका बाबरक नामसँ बोलावैत लागेल छल ।

बाबरक जन्म फरगना उपत्यकाक अन्दीझान नामक शहरमे भेल छल , जे स्थान अखन उज्बेकिस्तानमे परैत अछि । ओ फरगना उपत्यकाक शासक उमर शेख मिर्जा तथा कुतलुग निगार खानमक ज्येष्ठ पूत्र छल । यद्यपि उनकर मूल मंगोलियाक बर्लास समुहसग सम्बन्धित रहल छल । बाबरक मातृभाषा चगताई भाषा छल मुदा ओ फारसी भाषामे समेत निपूर्ण छल ।

ओ सन् १४९४ मे १२ वर्षक उमेरमे फरगना उपत्यकाक शासकक पद सम्हालने छल । उनकर काकासभ ई स्थितिक फाइदा उठा बाबरके गद्दीसँ हटाने छल । बहुत वर्षतक ओ निर्वासनक जीवन विताने परल छल , ओही समय ओ सग कुछ किसान तथा उनक नातेदारसभ छल । सन् १४९७ मे ओ उज्बेक शहर समरकंदमे आक्रमण केने छल आ ७ महिना पश्चात जीत हासिल केने छल । ओ समरकंदमे आक्रमण करैरहल समय एक सैनिक गणसँ फरगनामे अपन अधिपत्य जमाएने छल । तब बाबर अहिमे अपन अधिकार फिर्ता लेइक लेल फरगना आवैरहल छल , त्यहि समय उनकर सेना समरकंदमे उनक साथ छोडि दिएने छल । जकर फलस्वरूप समरकंद तथा फरगना दुनु गुमाउने परल छल । सन् १५०१ मे उनकर समरकंदके पुनः अपन अधिकारमे लेने छल ।