Iridiscensje

Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Iridiscensje, iridiscentie of iri(di)sering (vanoet 't Grieks iris "raengerbaog") is 't netuurkóndig versjiensel van hook-aafhenkelike kluuer en kump allein veur bie structureel kluuere. Iriserendje kluuere zeen 't gevolg van leechbraeking en interferensje van leech in of ane oppervlakdje van e veurwirp det besteit oet versjillige laoge mit versjillige braekingsindekse. De kluuerrieke oetstraoling wuuertj döks besjreven es "de kluuere vanne raengerbaog". 'n Aantaal veurbiljer wobie iridiscensje veurkump zeen: aolje op water, paerelmoor of zeipbeilkes.

Iridiscensje wuuertj veroearzaak door mieëveljige refleksjes in (semi-)transparantj matterjaal. Hiedoor óntstaon faseversjuvinge inne golve die oettraeje nao de refleksje. Door óngerling interferensje van dees golve, die t'n opzich van einanger in fase zeen versjaove, óntstaon daonao modulaasjeversjille, wobie sómmige golflingdjes waere versterk en anger juus verzwaak. De refleksjes die verantjweurdelik zeen veure iridiscensje óntstaon beveurbeildj in bergkristal dore braeking door klein sjäörkes in 't matterjaal en in paerelmoor doordet 't matterjaal is opgeboedj oet väöl dón läögskes.

Ómdet 't effèk aafhenkelik is vanne kiekhook kan 't dynamisch karakter van iridiscensjes neet waere vasgelag mit fotografie.