Ласича

Тайӧ пемӧсыслӧн уна ӧткодьлуныс сьӧдбӧжкӧд. Сы кодь жӧ пельк да чувкӧс, кокыс дженьыд, ичӧтик юрыс вӧсни да кузь голяа. Татшӧм ӧткодялан подув сертиыс кӧнсюрӧ весиг лӧсьӧдӧмаӧсь пемӧсыслысь нимсӧ. Шуам, мари кывйын коляйос, кодлӧн вежӧртасыс, комиӧдны кӧ, «шыр сьӧдбӧж». Но вывтырнас жебджык да бӧж йылыс туша рӧмсьыс оз торъяв – тӧвнас быдлаті сылӧн дзик еджыд, гожӧмнас рудов.

Олӧ-вылӧ ласича сьӧдбӧжысь на паськыдджыка: Европаын, Войвыв Африкаын, Войвыв Америкаын да Азиялӧн унджык юкӧнас. Россияын оз паныдасьлы сӧмын Вой саридз діяс вылын да Таймыр кӧджлӧн войвывланяс. Оз пов овмӧдчыны ыбъяс бердын да сиктъяс гӧгӧрын. Но ӧтдортӧ сьӧдбӧжлысь олан местаяссӧ. Сьӧд вӧраинъяс оз жӧ лӧсявны сылы. Нюдз тушанас змей моз кокньыда писькӧдчӧ лӧп-ёг да из чукӧръяс пӧвстті. Вермӧ вӧтлысьны шыръяс бӧрся налӧн мупытшса ветлан туйясӧдыс.

Позтырас кызвыныслӧн овлывлӧ 5 либӧ 7 пи. Корсюрӧ чужтывлӧны и дас кыкӧс. Ласичапиян синмасьӧны куим вежон кольӧм бӧрын. Котырыс разалӧ гожӧм помасигӧн либӧ арнас, кор томъясыс лоӧны мамныскӧд ӧтыдждаӧсь нин.

Нэм чӧжыс олӧ пыр ӧти местаын. Кыйсян угоддьӧсӧ лун-вой кытшовтан ылнаыс куим километрысь унджык оз овлы. Айыслӧн да эньыслӧн оланіныс абу ӧтувъя – быдӧнлӧн аслас кытш. Пӧткӧдчӧ ласича яя сёянӧн. Медся ёна радейтӧ кутавны шыръясӧс да крысаясӧс. Тшапйӧдлӧ кыйдӧссӧ юрӧдыс да босьтӧ ловсӧ налысь юр лысӧ курччалӧмӧн. Пӧтмӧныс сылы колӧ ӧти шыр. Но заптывлӧ ёна унджык – кызьӧдз кымын.

Яй сёйысь пемӧсъяс пӧвстын ласича медся ичӧт вӧрпа. Но пӧльзаыс вӧр-валы сысянь зэв ыджыд, оз сет помтӧг рӧдмыны-паськавны шыр-крысалы да. Во чӧжӧн ӧти ласича бырӧдӧ кык-ö-куим сюрс быдсикас гужгысь-йирысьӧс, кодъяс тшыкӧдӧны быдмӧгъясӧс.

Пемӧсъясӧс туялысьяслӧн висьталӧм серти, том ласичаясӧс пӧ кокньыда позьӧ мевйӧдны. Татшӧм быдтан вӧрпаясыс пӧ лоӧны зэв сибыдӧсь видзысь-вердысьясыс дінӧ. Оз ӧд прӧстӧ рочьяс шуны ласкаӧн да ласичаӧн.

Гортса ласичаяс каньясысь на бурджыка видзӧны олан керкаяссӧ шыръясысь да крысаясысь. Сы вӧсна, мый куталӧны кузь бӧжаясӧс оз сӧмын ортсӧ петаліганыс, но и позъяс пырӧмӧн. Сэки ласичаяс бырӧдӧны верстьӧясыскӧд тшӧтш налысь уна лыда йылӧмсӧ. Весиг медся гырысь крысаяскӧд паныдасигӧн оз повзьыны да кежны бокӧ, а помӧдз косясьӧны накӧд. Бур оласногсӧ тӧд вылын кутӧмӧн ласичаясӧс пыртӧма видзан вӧрпаяс лыдӧ. Сы вӧсна найӧс кыйны оз позь.

Комиысь ӧтдор ласича нимӧн вӧдитчӧны тшӧтш перымса комияс да удмуртъяс. Но тайӧ абу важся кыв. Куимнан рӧдвуж войтырыс тайӧ нимсӧ босьтӧмаӧсь рочьяслысь. Но эмӧсь и ас нимъяс: удорасалӧн учи-кычи, удмуртъяслӧн тӧдьы чайы.

• Ракин А.Н. Ласича // Би кинь, 2009. – 12 №.