Lîsteya Xanedan Û Dewletên Kurdan: Xanedan û dewletên kurdan

Heta sedsala 10an têgiha "kurd" bi maneyeke etnîkî nedihat bikaranîn û ji koçerên îranî yên li herêma di navbera Gola Wanê û Gola Ûrmiyeyê re "kurd" dihat gotin. Di çavkaniyên erebî yên serdema navîn de, "kurd" ji koçer û nîvkoçerên ku ne faris bûn û ne jî tirk bûn re dihat gotin.

 

• Sadaqî (770–827)
• Deysemiyan (938–955)
• Hecbanî (906–1080)
• Hesnewî (912–961)
• Şedadî (951–1199)
• Rewadî (955–1071)
• Hesnewî (959–1014)
• Merwanî (983–1096)
• Enazî (990/91–1117)
• Şivankarî (sedsala 11an–sedsala 12an)
• Mîrektiya Gêlê (1049–1864, Bakurê parêzgeha Amedê)
• Hezarhespî (1115–1425)
• Eyûbî (1171–1341)
• Mîrektiya Bedlîsê (1187–1847)
• Mîrektiya Erdelan (sedsala 14an–1865 an 1868)
• Dewleta Zekarî (1161–1360)
• Mîrektiya Melkîşî (sedsala 13an–1663)
• Mîrektiya Mukriyan (sedsala 14an–sedsala 19an)
• Xanedana Zarinal (1448–1925)
• Mîrîtiya pazokî (1499–1587)
• Mîrektiya Sileyman (sedsala 15an–1838)
• Mîrektiya Soran (berî 1514an–1836)
• Mîrektiya Mîks (?–1846)

Gelek pêkhateyên siyasî yên kurdan di serdema piştî hilweşîna Xanedana Eyûbiyan a di sala 1260an de geş bûn. Hin ji van desthilatdaran îdia dikir ku zuryetên eyûbiyan in.

• Xanedana Xoyê (1210–1799)
• Mîrektiya Çewligê (1231–1864)
• Mîrektiya Hesenkêfê (Mîrektiya Melîkan) (1232–1524)
• Mîrektiya Kilîsê
• Mîrektiya Şirwanê (?–1840î)
• Mîrektiya Hekarî (?–1845)
• Xanedana Zirkan (1335–1835)
• Mîrektiya Badînan (1339–1843)
• Mîrektiya Botan (?–1833)
• Mîrektiya Mehmûdî (1406–1839)
• Mîrektiya Pinyanîşî (1548–1823)

Di dîrokê de ji ber sedemên curbecur, pêkhateyên kurdan wekî herêmên tampon di navbera Împeratoriya Osmanî û Îranê de hebûn. Çend ji wan ev in:

• Xanedana Xoyê (1210–1799)
• Mîrektiya Paloyê (1495–1845)
• Mîrektiya Bradost (1510–1609)
• Mîrektiya Baban (sedsala 16an–1850)
• Xanadiya Tewrêzê (1757–1799)
• Xanedana Hesen Xan li Pîş-e Kuh (1795–1820)
• Xanadiya Serabê (sedsala 18an)

 

 

• Xanedana Hemdaniyan (890-1004) - xanedan ji malbatekî ereb ve hatiye birêvebirin, lê di dema desthilatdariya wan de malbat bi kesên kurd re zewicî, piştî wê jî xanedan bûye kurdî.
• Xanedana Sefewiyan (1501–1736) – Ev xanedan qismen bi eslê xwe kurd bû.
• Xanedana Zendan (1751-1794) – Xanedan bi eslê xwe kurd lekî bû.

• Dewleta Kurd (1918–1919)
• Keyaniya Kurdistanê (1921–1924 û 1925)
• Kurdistana Sor (1923–1929) û Kurdistana Okrug (1930)
• Komara Agiriyê (1927–1931)
• Komara Mehabadê (1946–1947)
• Komara Laçînê (1992)
• Mîrnişîna Îslamî ya Biyare (2001–2003)

• Herêma Kurdistanê (herêma xweser li Iraqê, 1970–heta niha)
• Rêveberiya Xweser a Bakur û Rojhilatê Sûriyê (2012–heta niha)

•  
  Mox (Mok) û Ancewasî (Anjevatsik)
•  
  Zendiyan
•  
  Eyûbiyan
•  
  Keyekseriya Medî
•  
  Kardox
•  
  Di peymana Sevrê de Kurdistana serbixwe (1920)
•  
  Kurdistana Sor (1923–1929)
•  
  Hikûmeta Herêma Kurdistanê

• Eyaleta Kurdistanê
• Mala Kayus
• Kardox

• Aboona, Hirmis (2008), Assyrians, Kurds, and Ottomans: Intercommunal Relations on the Periphery of the Ottoman Empire, Cambria Press, ISBN 9781604975833
• Baluken, Yusuf (2017), Çend Dokument ji Serdema Mîrektiya Melkîşî, cild 7, Jimar
• Amoretti, Biancamaria Scarcia; Matthee, Rudi (2009). "Ṣafavid Dynasty". Bi Esposito, John L. (edîtor). The Oxford Encyclopedia of the Islamic World. Oxford University Press. Of Kurdish ancestry, the Ṣafavids started as a Sunnī mystical order (...)
• Matthee, Rudi (2005). The Pursuit of Pleasure: Drugs and Stimulants in Iranian History, 1500-1900. Princeton University Press. rr. 18. The Safavids, as Iranians of Kurdish ancestry and of nontribal background (...)
• Matthee, Rudi (2008). "SAFAVID DYNASTY". Encyclopædia Iranica. As Persians of Kurdish ancestry and of a non-tribal background, the Safavids (...)
• Savory, Roger (2008). "EBN BAZZĀZ". Encyclopædia Iranica. Cild VIII. Fasc. 1. r. 8. This official version contains textual changes designed to obscure the Kurdish origins of the Safavid family and to vindicate their claim to descent from the Imams.
• Başçı, Veysel (2019), "Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri [XIII-XVIII. YY.]", Kadim Akademi SBD (bi tirkî), cild 3, rr. 63–114, roja gihiştinê 28 gulan 2020
• Behn, W. (1988), "BĀBĀN", Encyclopedia Iranica, cild III, 3
• Büchner, V. F. (2012), "S̲h̲abānkāra", Encyclopaedia of Islam, Brill Publishers, doi:10.1163/2214-871X_ei1_SIM_5253, ISBN 9789004082656
• Dehqan, Mustafa; Genç, Vural (2019), "The Kurdish Emirate of Brādōst, 1510-1609", Oriente Moderno, cild 99, rr. 306–320, doi:10.1163/22138617-12340222, S2CID 213564665, roja gihiştinê 30 kanûna paşîn 2021
• Ebraheem, Sharameen (2013), The Impact of Architectural Identity on Nation Branding: The Case Study of Iraqi Kurdistan. (PDF), Manchester Metropolitan University's Research Repository
• Eppel, Michael (2018), "The Kurdish emirates", Routledge Handbook on the Kurds, Routledge Handbooks Online, rr. 35–47, doi:10.4324/9781315627427-4, ISBN 978-1-138-64664-3, S2CID 186808301, roja gihiştinê 1 gulan 2020
• Flynn, Thomas O. (2017), The Western Christian Presence in the Russias and Qājār Persia, c.1760–c.1870, Brill Publishers, ISBN 9789004313545
• Ghalib, Sabah Abdullah (2011), The Emergence of Kurdism with Special Reference to the Three Kurdish Emirates within the Ottoman Empire, 1800-1850 (PDF), University of Exeter, ji orîjînalê (PDF) di 17 kanûna pêşîn 2022 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 1 gulan 2020
• Gunter, Michael M. (2010), Historical Dictionary of the Kurds, Scarecrow Press, ISBN 9780810875074
• Hakan, Sinan (2002), Müküs Kürt Mirleri Tarihi ve Han Mahmud (bi tirkî), Pêrî Yayınları, ISBN 9789758245581
• Houtsma, M. Th. (1993), E. J. Brill's First Encyclopaedia of Islam, 1913-1936, Brill Publishers
• Kaplan, Yaşar (2015), Pınyanış Hükümeti/Government of Pinyanish (bi tirkî), Hakkari University
• Maisel, Sebastian (2018), The Kurds: An Encyclopedia of Life, Culture, and Society, ABC-CLIO, ISBN 978-1-4408-4257-3
• Meinecke, Michael (1996), Patterns of Stylistic Changes in Islamic Architecture: Local Traditions Versus Migrating Artists, NYU Press, ISBN 9780814754924
• Petrushevsky, Ilya Pavlovich (1949), Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI-начале XIX вв (bi rûsî), Saint Petersburg State University
• Soyudoğan, Muhsin (2015), Tribal Bandistry in Ottoman Ayntab (1690-1730), Bilkent University
• Spuler, B. (2012), "Faḍlawayh", Encyclopaedia of Islam, Brill Publishers, doi:10.1163/1573-3912_islam_SIM_2233, ISBN 9789004161214
• Top, Mehmet (1998), "Hoşaptaki Mahmudi Beylerine Ait Mimari Eserler", Academia SBD (bi tirkî), cild 3
• Verheij, Jelle (30 adar 2018), ""The year of the firman:" The 1895 massacres in Hizan and Şirvan (Bitlis vilayet)", Études arméniennes contemporaines, rr. 125–159, doi:10.4000/eac.1495, ISSN 2269-5281, roja gihiştinê 24 gulan 2020
• Ünal, Mehmet Ali (1999), XVI. yüzyılda Çemişgezek sancağı (bi tirkî)
• Peacock, Andrew (2017). "RAWWADIDS". Encyclopædia Iranica. RAWWADIDS [...] a family of Arab descent [...] Their Kurdicized descendants ruled over Azerbaijan and parts of Armenia in the second half of the 10th and much of the 11th century.

Ev gotar ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a Wîkîpediyaya îngilîzî pêk tê.