ಕರಗ

ಕರಗ ಕರ್ನಾಟಕದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜಾನಪದ ಆಚರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಧರ್ಭದಲ್ಲಿ ಆದಿಶಕ್ತಿ ಶ್ರೀ ದ್ರೌಪದಿಯನ್ನು, ವಹ್ನಿಕುಲ ಕ್ಷತ್ರಿಯ ( ತಿಗಳ ಕ್ಷತ್ರಿಯ) ಜನಾಂಗದವರು ಕುಲದೇವತೆಯಾಗಿ ಆರಾಧಿಸುತ್ತಾರೆ...

ಎಂಬುದು ಸಂಪ್ರದಾಯ. ನಗರದ ಮಧ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಈ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಬೆಂಗಳೂರು ಕರಗ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರಗ ವಾಹಕವನ್ನು ಧರ್ಮರಾಯ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಸದಸ್ಯರು ಅವರ ಮನೆಯಿಂದ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಾರೆ...

ನಾಲ್ಕು ಜನರಿಗೂ ಕರಗವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ.ಒಬ್ಬೊರಿಗೆ ಒಂದೊಂದು ಕರಗ, ಒಂದು ಶಕ್ತಿ ಕರಗ, ಎರಡು ಹೂ ಕರಗ, ಕತ್ತಿ ಕರಗ ಕೊಟ್ಟು ಅವರನ್ನು ಮೂರು ಸುತ್ತು ಬರಿಸಿ ದೇವರಿಗೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ...

ಮಾಡಿ ಪೂಜೆ ಸ್ವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.ಇಲ್ಲಿಯ ಕರಗ ಕುಣಿತವು ನೊಡಲು ಬಲು ಅಂದ.ದಸರೆಯ ದಿನದಂದು ಬನ್ನಿ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ತೆರಳಿ ಬನ್ನಿ ಕಡಿಯುವುದರರೊಂದಿಗೆ ಕರಗ ಉತ್ಸವ ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳುವುದು. ದಸರೆಯ...

ಮಡಿಕೇರಿಯಲ್ಲಿ ದಸರಾ ಆಚರಣೆ ಬಹಳ ವಿಭಿನ್ನವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಹಾಲಯ ಅಮವಾಸ್ಯೆಯ ಮಾರನೆಯ ದಿನದಂದು ಕರಗ ಹೊರಡುವುದರೊಂದಿಗೆ ದಸರಾ ಉಥ್ಸವ ಅರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ. ಮಡಿಕೇರಿ ದಸರಾಕ್ಕೆ ಸುಮಾರು ಇನ್ನೂರು...

ಸಹದೇವ ಮತ್ತು ಭೀಮನನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರಗ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಮಾರ್ಚ್ ಮತ್ತು ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕರಗ ಉತ್ಸವವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ದೇವಸ್ಥಾನದಿಂದ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತದೆ...

ಉತ್ಸವಗಳಲ್ಲಿ ಕರಗ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಉತ್ಸವ. ಇದನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಜನ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಹ್ನಿಕುಲ ಕ್ಷತ್ರಿಯ (ತಿಗುಳ)ರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಆದಿಶಕ್ತಿ ಶ್ರೀ ದ್ರೌಪದಿ ಧರ್ಮರಾಯನ ಕರಗ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ...

ದೇವಸ್ಥಾನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ, ಇದನ್ನು ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಮಾಡಲಾಯಿತು. ಕರಗ, ಕನ್ನಡ ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವ, ಶಿವನ ದೇವಸ್ಥಾನದ ರಥೋತ್ಸವ ಬಹಳ ಚೆನ್ನಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ, ವೆಂಕಟೇಶ್ವರ...

ಜಗ್ಗಹಲಿಗೆ ಕುಣಿತ * ಕರಡಿ ಮಜಲು * ಗೊಂದಲಿಗರ ಆಟ * ಭೂತ ಆರಾಧನೆ * ಯಕ್ಷಗಾನ * ಹಗಲು ವೇಷಗಾರರು * ಗೊರವರ ಕುಣಿತ * ನಾಗಮಂಡಲ * ಕರಗ * ಗಾರುಡಿ ಗೊಂಬೆ * ಜೋಡು ಹಳಿಗಿ * ವೀರಗಾಸೆ ನೃತ್ಯ...

ಪುರುಸೆ, ಮಾಂಕಾಳಿ, ಮಾರ್ವೆ, ಕನ್ಯಾಪು, ಪೊಲ್ಸೊನ್ಡಿ ಪೋಪಿನಿ, ಮೂರ್ಲೆ ನಲಿಕೆ, ಸಿದ್ದವೇಸ, ಕರಗ ನಲಿಕೆ, ಕಂಡಕೋರಿ ನಲಿಕೆ, ಕೆಡ್ಡಸೊ ಲೆಪ್ಪು , ಇತ್ಯಾದಿ. ಮಾದಿರ, ಸೋಣದ ಮದಿಮಾಲ್, ಪೊಲ್ಸೊನ್ಡಿ...

ತಮಿಳು ಮಿಶ್ರಿತ ಮಾತನಾಡುತ್ತಾರೆ ಬೆಂಗಳೂರು ಕರಗ ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ದಕ್ಷಿಣ ಕರ್ನಾಟಕದ ತಿಗಳ ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ. ಕರಗ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಮುದಾಯದ ಪುರುಷರು...

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚೈತ್ರ ಮಾಸದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಮುಖವಾಗಿ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಬೆಂಗಳೂರು ಕರಗ ಉತ್ಸವದ ದಿನದಂದು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸಿ, ರಾತ್ರಿ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ದೇವಿಯನ್ನು...

ನೃತ್ಯ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾದಲಾಗಿತ್ತದೆ. ಪ್ರದರ್ಶನ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 15 ಜನರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಕರಗ ತಿಗಳರ ನೃತ್ಯ, ಒಂದು ಎತ್ತರದ, ಹೂವಿನ ಕಂಭ ಮತ್ತು ವಾಹಕರ ತಲೆ ಮೇಲೆ ಸಮತೋಲನ ಲೋಹದ ಮಡಕೆ...

ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಕೆಲವಾರು ವ್ರತಗಳೂ ಹಬ್ಬಗಳ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಹೋಗಿವೆ. ಕರಗ, ರಥೋತ್ಸವ ಮುಂತಾದುವು ಊರಿಗೆ ಊರೇ ಆಚರಿಸಲಾಗುವ ಹಬ್ಬಗಳು. ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನೋತ್ಸವ...

ಅಗ್ನಿಕೊಂಡ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಿದ ಬಳಿಕ ಅನ್ನದಾನ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಂತರ ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಪಲ್ಲಕ್ಕಿ ಹಾಗು ಕರಗ ಉತ್ಸವಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಮಾರನೇ ದಿನ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಗ್ರಾಮ ದೇವತೆಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಪೂಜೆ ಇರುತ್ತದೆ...

ಕುಸಿದಿರುತ್ತದೆ. “ಕೆಸರೂರಿನ ಹೊಟ್ಟೆಯೊಳಗಿನ ಟಾರು ಜಾತಿ ದ್ವೇಷದ ದಳ್ಳುರಿಯಲ್ಲಿ ಮೆಲ್ಲನೆ ಕರಗ[ತೊಡಗಿರುತ್ತದೆ]“ (ಪುಟ 179) ಇಂಥ ವಿಷಮ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಸರೂರಿನ ಏಲಕ್ಕಿ ಸಂಶೋಧನಾ...

ಗಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಕೋಲಾರ ರೇಷ್ಮೆ, ಹಾಲು ಹಾಗು ಬಂಗಾರಕ್ಕೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಕರಗ ಹಾಗು ತೆಪ್ಪೋತ್ಸವವನ್ನು ತುಂಬ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಕೋಲಾರದ ಪ್ರವಾಸದ ಸ್ಥಳಗಳೆಂದರೆ:...

ವಾದ್ಯಗೋಷ್ಠಿಯ ನಾದಕ್ಕೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಗೊಂಡು ದಿಗ್ಭ್ರಾಂತನಂತೆ ಕುಣಿದರೂ ಆತನ ತಲೆಯ ಮೇಲಿನ ಕರಗ ಒಂದಿಷ್ಟೂ ಅಲುಗಾಡುವುದಿಲ್ಲ, ತುಳುಕುವುದಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ ಖಡ್ಗ ಹಿಡಿದು ಅವನನ್ನು ಹಿಂಬಾಲಿಸುವ...

ಕಲಶ (ಅಕ್ಷರಶಃ "ಹೂಜಿ") ದೊಡ್ಡ ಬುಡ ಮತ್ತು ಚಿಕ್ಕ ಬಾಯಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮತ್ತು ತೆಂಗಿನಕಾಯಿಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವಷ್ಟು ದೊಡ್ಡದಾದ ಒಂದು ಲೋಹದ (ಹಿತ್ತಾಳೆ, ತಾಮ್ರ, ಬೆಳ್ಳಿ ಅಥವಾ ಚಿನ್ನ)...

ಅಂತರ್ಯಜ್ಞ, ಆಯುರ್ವೇದ ಪರಿಚಯ, ಆಯುರ್ವೇದದಲ್ಲಿ ನಾಡೀ ವಿಜ್ಞಾನ, ಬದುಕಿಗೆ ಬೆಳಕು, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಕರಗ, ಭಾರತದ ದೇವಾಲಯ, ಭರತಮುನಿಯ ನಾಟ್ಯಶಾಸ್ತ್ರ, ಭಾರತದ ದೇವಾಲಯಗಳ ಜಾನಪದ ಮೂಲ, ಬೋಧಿ ಧರ್ಮ...