German Imperiyası (nemisshe Deutsches Reich) — nemis mámleketiniń 1871-1945-jıllardaǵı rásmiy atı.
|
Házirgi waqıtta „German Imperiyası“ atın tek 1871-1918-jıllar ushın isletedi (bul nemisshe Kaiserreich atamasına uyqas túsedi). Geyde onı „Ekinshi reyx“ dep te ataydı.
Kóbinese, 1918-1933-jıllardı "Veymar Respublikası" dáwiri dep júrgizedi, 1933-1945-jıllar Germaniyası bolsa "Úshinshi reyx" yamasa „fashistik Germaniya“ dep ataladı.
Germaniya imperiyasınıń tiykarshıları retinde Otto fon Bismark hám Vilgelm I Gogentsollern tilge alınadı. Germaniya imperiyası 1918-jılda Noyabr revolyuciyası nátiyjesinde Veymar Respublikasına aylandı.
1870-jılda Franciya-Prussiya urısı (1870-1871) baslandı. Prussiya kansleri Otto fon Bismark hám Vilgelm I urıs nátiyjesinde Franciya qudiretin joqqa shıǵarıp, Germaniyanı birlestiriwge úmitlengen edi. Franciya imperatorı Napoleon III bolsa Germaniyanıń birlesiwine tosqınlıq etip, Evropadaǵı Franciya húkimranlıǵın saqlap qalmaqshı edi. Arqa Germaniya awqamı áskerleri tolıq jeńiske eristi. 1871-jıldıń 18-yanvarında Versal sarayında Bismark hám Vilgelm I German Imperiyası dúzilgenligi tuwrısında járiyaladı. Imperiyaǵa Bavariya hám qubla german mámleketleri sıyaqlı Arqa Germaniya awqamına aǵza bolmaǵan mámleketler tez arada qosıla basladı. Avstriya Germaniyanıń bir bólegi bolıwdı qálemedi. Francuzlar tárepinen tólengen 5 milliard frank muǵdarındaǵı reparaciyalar german ekonomikasınıń bekkem tiykarı boldı. Bismark jay ǵana rásmiy tárizde Germaniyanıń ekinshi shaxsına aylandı.
Germaniya birlestirilgennen keyin bir payıtlar ǵárezsiz bolǵan mámleketlerdiń húkimdarları óz qudiretlerin saqlap qala aldı hám tek ǵana imperator, yaǵnıy, Prussiya patshasına boysınatuǵın boldı. Usınıń sebepinen Germaniyada birden-bir aymaqliq bóliniw bolmaǵan.
Birlesken mámleket quramına tómendegiler kirdi:
This article uses material from the Wikipedia Qaraqalpaqsha article Germaniya imperiyası, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maǵlıwmat CC BY-SA 4.0 litsenziyası boyınsha alınǵan (eger basqa shártler kórsetilmese). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Qaraqalpaqsha (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.