ქვახვრელი

თემის ცენტრი (სოფლები: ავკვეთი, ველები, უფლისციხე). ზღვის დონიდან 550 მეტრი, გორიდან 8 კილომეტრი. სოფლის აღმოსავლეთით მდებარეობს ადრინდელი ფეოდალური ხანის გამოქვაბულების კომპლექსი.

სოფელი
ქვახვრელი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარეშიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	გორის მუნიციპალიტეტი
თემი	ქვახვრელი
კოორდინატები	41°57′26″ ჩ. გ. 44°12′44″ ა. გ. / 41.95722° ჩ. გ. 44.21222° ა. გ. / 41.95722; 44.21222
ცენტრის სიმაღლე	550 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	2091 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 98,7 % ოსები 0,8 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995
საქართველო შიდა ქართლის მხარე გორის მუნიციპალიტეტი
ქვახვრელი ვიკისაწყობში

სოფელი ქვახვრელი წყაროებში პირველად იხსენიება 975 წლისთვის, ქართლის ერისთავ იოანე მარუშისძის მიერ დავით კურაპალატისათვის უფლისციხის გადაცემასთან დაკავშირებით. 1064 წ. ბაგრატ IV-ის (1027-1072) ბრძანებით შეიპყრეს კვირიკე სომეხთა მეფე და მისი ძმა სუმბატი. როდესაც ამის შესახებ ბაგრატს შეატყობინეს, იგი ქვახვრელში გადასულა. ტყვეები მეფისათვის კლდეკართან მოუგვრიათ. ქართლის მეფე კონსტანტინე II-ს (1478-1505) ზაზა ფანასკერტელისა და მისი შვილებისათვის უბოძებია ქვახვრელი, უფლისციხე და კარალეთი თავისი მამულებით. ქვახვრელი არქეოლოგიურად შეუსწავლელია.

1978 წ. ქვახვრელის ტერიტორიაზე შემთხვევით აღმოჩნდა ვერცხლის მონეტების (დირჰემების) განძი, რომლიდანაც 10 მონეტა ს. ჯანაშიას სახ. საქართველოს სახელმწიფო მუზეუმში მოხვდა. დანარჩენი მონეტები დაიკარგა. 1027 წ. მოჭრილი მონეტები ეკუთვნოდა თბილისის ამირა ალი იბნ-ჯაფარს.

2014 წლის აღწერის მონაცემებით, სოფელში ცხოვრობს 2091 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
2002	2374	1124	1250
2014	2091	1012	1079

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 508.