ქართული ზმნის პარადიგმა
ქართული ზმნის პარადიგმა მრავალფეროვანია და რთული, ისევე როგორც ქართული ზმნა.
ქართულ ზმნას მეცნიერულ სიბრტყეზე ყოველთვის მრავალი მეცნიერი იკვლევდა. თუმცა ამ მრავალსაუკუნოვანი კვლევის შედეგი მაინც არაა მკაფიო, ე.ი. ზმნის უღვლილების ცხრილი ჯერ კიდევ არაა ბოლომდე დაზუსტებული.
არსებობს მწკრივებისა და სერიების ვარიანტი. პარადიგმის შედგენისთვის ქართულ ზმნას ოთხ ჯგუფად ყოფენ: გარდამავალი, გარდაუვალი, ინვერსიულია და საშუალო. თითოეულ ჯგუფს აქვს თავიანთი წესები უღვლილებისთვის.
უღვლილება გარდამავალი ზმნებისთვის
I სერია
პირველ სერიაში(ახლანდელი , მომავალი) სუბიექტი სახელობით ბრუნვაშია და პირდაპირი და ირიბი ობიექტი არის მიცემით ბრუნვაში. პირველი პირის სუბიექტი ვ- პრეფიქსით აღინიშნება. ვაუღლოთ (ა)შენება.
| აწმყო | უწყვეტელი | აწმყოს კავშირებითი | |
|---|---|---|---|
| I(მხ) | ვ-ა-შენ-ებ | ვ-ა-შენ-ებ-დ-ი | ვ-ა-შენ-ებ-დ-ე |
| II(მხ) | ა-შენ-ებ | ა-შენ-ებ-დ-ი | ა-შენ-ებ-დ-ე |
| III(მხ) | ა-შენ-ებ-s | ა-შენ-ებ-დ-ა | ა-შენ-ებ-დ-ე-ს |
| I(მრ) | ვ-ა-შენ-ებ-თ | ვ-ა-შენ-ებ-დ-ი-თ | ვ-ა-შენ-ებ-დ-ე-თ |
| II(მრ) | ა-შენ-ებ-თ | ა-შენ-ებ-დ-ი-თ | ა-შენ-ებ-დ-ე-თ |
| III(მრ) | ა-შენ-ებ-ენ | ა-შენ-ებ-დ-ნენ | ა-შენ-ებ-დ-ნენ |
მომავალი დრო
ზმნისწინი ა- ჩნდება:
| მყოფადი | ხოლმეობითი | მყოფადის კავშირებითი | |
|---|---|---|---|
| I(მხ) | ა-ვ-ა-შენ-ებ | ა-ვ-ა-შენ-ებ-დ-ი | ა-ვ-ა-შენ-ებ-დ-ე |
| II(მხ) | ა-ა-შენ-ებ | ა-ა-შენ-ებ-დ-ი | ა-ა-შენ-ებ-დ-ე |
| III(მხ) | ა-ა-შენ-ებ-s | ა-ა-შენ-ებ-დ-ა | ა-ა-შენ-ებ-დ-ე-ს |
| I(მრ) | ა-ვ-ა-შენ-ებ-თ | ა-ვ-ა-შენ-ებ-დ-ი-თ | ა-ვ-ა-შენ-ებ-დ-ე-თ |
| II(მრ) | ა-ა-შენ-ებ-თ | ა-ა-შენ-ებ-დ-ი-თ | ა-ა-შენ-ებ-დ-ე-თ |
| III(მრ) | ა-ა-შენ-ებ-ენ | ა-ა-შენ-ებ-დ-ნენ | ა-ა-შენ-ებ-დ-ნენ |
II სერია(აორისტი)
ზმნისწინი წარმოდგენილია, თემის ნიშანი არა:
| წყვეტილი | II კავშირებითი | |
|---|---|---|
| I(მხ) | ა-ვ-ა-შენ-ე | ა-ვ-ა-შენ-ო |
| II(მხ) | ა-ა-შენ-ე | ა-ა-შენ-ო |
| III(მხ) | ა-ა-შენ-ა | ა-ა-შენ--ო-ს |
| I(მრ) | ა-ვ-ა-შენ-ე-თ | ა-ვ-ა-შენ-ო-თ |
| II(მრ) | ა-ა-შენ-ე-თ | ა-ა-შენ-ო-თ |
| III(მრ) | ა-ა-შენ-ეს | ა-ა-შენ-ო-ნ |
III სერია
ზმნისწინი არის; თემის ნიშანიც არის რადგან ხმოვანია ფუძეში და თემის ნიშანი კი -ებ-.
| I თურმეობითი | II თურმეობითი | III კავშირებითი | |
|---|---|---|---|
| I(მხ) | ა-მ-ი-შენ-ებ-ი-ა | ა-მ-ე-შენ-ებ-ინ-ა | ა-მ-ე-შენ-ებ-ინ-ო-ს |
| II(მხ) | ა-გ-ი-შენ-ებ-ი-ა | ა-გ-ე-შენ-ებ-ინ-ა | ა-გ-ე-შენ-ებ-ინ-ო-ს |
| III(მხ) | ა-უ-შენ-ებ-ი-ა | ა-ე-შენ-ებ-ინ-ა | ა-ე-შენ-ებ-ინ-ო-ს |
| I(მრ) | ა-გვ-ი-შენ-ებ-ი-ა | ა-გვ-ე-შენ-ებ-ინ-ა | ა-გვ-ე-შენ-ებ-ინ-ო-ს |
| II(მრ) | ა-გ-ი-შენ-ებ-ი-ა-თ | ა-გ-ე-შენ-ებ-ინ-ა-თ | ა-გ-ე-შენ-ებ-ინ-ო-თ |
| III(მრ) | ა-უ-შენ-ებ-ი-ა-თ | ა-ე-შენ-ებ-ინ-ა-თ | ა-ე-შენ-ებ-ინ-ო-თ |
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article ქართული ზმნის პარადიგმა, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.