დუშეთი

დუშეთი
ქალაქი
	დუშეთი;
	; დუშეთის ხედი ბაზალეთის ტბისკენ მიმავალი გზიდან
	გერბი
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	მცხეთა-მთიანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	დუშეთის მუნიციპალიტეტი
კოორდინატები	42°05′00″ ჩ. გ. 44°42′00″ ა. გ. / 42.08333° ჩ. გ. 44.70000° ა. გ.
პირველი ხსენება	1215
ამჟამინდელი სტატუსი	1756
ცენტრის სიმაღლე	900 მ
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	6167 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 99,5 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995 346
საფოსტო ინდექსი	1800
	დუშეთი ვიკისაწყობში

ქალაქში არის განათლებისა და კულტურის დაწესებულებები, თეატრი, მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი, დუშეთის გეოფიზიკური ობსერვატორია. დუშეთში არის წილკნის ეპარქიის რეზიდენცია.

გეოგრაფია

მდებარეობს დუშეთის ქვაბულში, მდინარე დუშეთისხევის ორივე ნაპირზე. რკინიგზის სადგურ მცხეთიდან 33 კმ მანძილზე, თბილისიდან 50 კმ., ზღვის დონიდან 900 მ სიმაღლეზე.

დუშეთში ზომიერად ნოტიო ჰავაა. იცის ზომიერად ცივი ზამთარი და ხანგრძლივი თბილი ზაფხული. სშუალო წლიური ტემპერატურაა 9,7°C, იანვრის საშუალო ტემპეატურაა -1,4°C, ივლისისა 20,4°C. ნალექები 740 მმ წელიწადში.

ისტორია

დუშეთის ტერიტორიაზე გათხრილი სამაროვანები ადასტურებს, რომ ადამიანს აქ ჯერ კიდევ ადრინდელ ანტიკურ ხანაში უცხოვრია. წყაროებში პირველად 1215 წელს იხსენიება. XVII საუკუნეში დუშეთი არაგვის ერისთავთა რეზიდენცია იყო. აქ იდგა ნუგზარ არაგვის ერისთავის სასახლე. არაგვის ერისთავთა კარზე დამკვიდრდა მნიშვნელოვანი კულტურული და ლიტერატურული ტრადიციები. ამ ტრადიციებზე აღიზარდა არაერთი ქართველი მწიგნობარი, მათ შორის კვიპრიანე სამთავნელი (XVII-XVIII სს.), ოთარ ერისთავი (XVIII ს.), მიტროფანე ნინოწმინდელი, კალიგრაფები იოსებ და სოფრონიოს ერისთავები, იოანე ოსეშვილი და სხვ. 1635 წელს ქართლის მეფე როსტომმა არაგვის საერისთავოს დასამორჩილებლად მოწყობილი ლაშქრობის დროს დუშეთი გადაწვა. 1688 წელს დუშეთი კვლავ დაარბია ქართლის მეფე გიორგი XI-მ.

1743 წელს საერისთავოს გაუქმების შემდეგ დუშეთი მნიშვნელოვნად დაკნინდა. 1756 წელს მან ფეოდალური ქალაქის სტატუსი მიიღო, 1802 წელს კი ახლადშექმნილი დუშეთის მაზრის ცენტრი გახდა. 1918 წლის ივნისში დუშეთში მოხდა ბოლშევიკური აჯანყება საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის წინააღმდეგ. 1928 წლიდან გახდა დუშეთის რაიონის ცენტრი. საბჭოთა პერიოდში ქალაქში მოქმედებდა საკონსერვო და რძის ქარხნები, ქართული ხალიჩების საქსოვი საამქრო, მიუხედავად ამისა, მოსახლეობის უმრავლესობა ჩაბმული იყო სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობაში.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით დაბაში ცხოვრობს 6167 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი	ეთნიკური შემადგენლობა
1882	2041
1893	2027			სომხები (57 %), ქართველები (36,5 %)
1910	2105	1081	1024
1989	8483	-	-
2002	7315	-	-
2014	6167	2997	3170

ისტორიული ძეგლები

დუშეთში შემორჩენილია წმინდა გიორგის ეკლესია (IX-X სს) ფრესკული მოხატულობით, ე.წ. მოხელის დარბაზი (XVII ს.) და ჭილაშვილების ციხე-დარბაზი (1798-1801 წწ).

იხილეთ აგრეთვე

ლიტერატურა

ჯაოშვილი ვ. გვასალია ჯ. ბედუკაძე ი., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 660.

სქოლიო

This article uses material from the Wikipedia ქართული article დუშეთი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.