Bluń: Wjes w Budyskim wokrjesu, gmejnski dźěl Halštrowskeje Hole

Holanska wjes Bluń leži w lědma hórkatej nižinje w samym sewjeru Hornjeje Łužicy, wšak wotpowěduje sewjerna mjeza wjesnych honow zdobom hranicy k Delnjej Łužicy a Braniborskej. Łužiska wuhroda, přirodna hranica mjez Łužicomaj, běži sewjernje wsy w zapado-wuchodnym směrje. W južnej połojcy Blunjanskeho teritorija, w 20. lětstotka za brunicowu jamu Sprjewiny doł wotbagrowanej, so dźensa wulkej jězoraj namakataj, a to Južny Blunjanski jězor na zapadźe a Zabrodski jězor na wuchodźe. Bjezposrědnje za braniborskej hranicu započina so wudobywanišćo jamy Wjelcej-juh.

Susodne wsy su Zabrod na wuchodźe, Bjezdowy za Blunjanskim jězorom na juhozapadźe a Prožym na braniborskej stronje na sewjerozapadźe. Něhdy tři kilometry sewjernje Blunja ležaca industrijowa gmejna Gozdź bu w lěće 2006 w zwisku z rozšěrjenjom jamy Wjelcej-juh rozpušćena.

 

Wjes naspomni so k prěnjemu razej w lěće 1401 jako Blunde. Prěnjotnje steješe drje na druhim městnje, na čož pokaza stare ležownostne mjeno Stara Wjas při zahonskej hranicy mjez Blunjom a Zabrodom.

W lěće 1989 wottorhachu jednotliwy statok z třomi wobydlerjemi dla rozšěrjenja brunicoweje jamy Sprjewiny doł.

Hač do lěta 1995 běše Bluń samostatna gmejna, potom zjednoći so z Ptačecami, Lejnom, Bjezdowami, Narćom, Nowej Łuku, Zabrodom a Židźinom do noweje wulkogmejny Halštrowska hola.

Po Mukowej statistice měješe Bluń we 1880tych lětach 488 wobydlerjow, mjez nimi 481 Serbow (99 %) a jenož sydmjo Němcy. W cyłej wosadźe chodźachu tehdy 1241 wosadnych k serbskej a jenož 31 k němskej spowědźi. Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot hišće 71,3 %.

Hač do lěta 1670 chodźachu Blunjenjo do Wojerowskeje cyrkwje. Po twarje Blunjanskeho Božeho domu słušeše tutón jako filiala dale k Wojerowskej ewangelskej wosadźe. Dźensa wobsteji samostatna Blunjanska wosada, ke kotrejž słušatej tež susodnej wjesce Zabrod a Bjezdowy.

W lěće 1956 nošeše wot cyłkownje 314 Blunjanskich žonow hišće 132 serbsku narodnu drastu po Wojerowskim wašnju. Z nich bě 13 niže 24 lět, najmłódša nošerka měješe 20 lět.

Přez Bluń wjedźe wot časa swojeho zapołoženja dla pokročowaceje brunicoweje jamy zwjazkowa dróha 156 (Rań–Běła Woda). Wjesne dróhi do susodnych Bjezdowow, Židźinoho a na Hory kaž tež železniska čara z Wojerec do Nowych Wikow su so runje tak přez brunicowe jamy zhubili.

• Bohusław Awgust Ból (1770–1843), superintendent, spěchowar wjesneho šulstwa; rodźeny w Blunju
• Helmut Kurjo (1935–2023), ludowy wuměłc a braška

• Lotar Balko: Bluń – serbska wjes při Łužiskim hraničnym nasypje. W Rozhledźe 11/1995 [45], str. 402–407

 

  Commons: Bluń – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

• Bluń w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
• Dohlad do Blunjanskeje serbšćiny

 

Gmejnske dźěle Halštrowskeje hole

Bjezdowy | Bluń | Hory | Lejno | Narć | Nowa Łuka | Ptačecy | Zabrod | Židźino