Sâng vu̍t
Sêu-chhìm
Chhai pún Wiki sông kien-li̍p liá-chak ya̍p-mien "Sâng+vu̍t"!fe̍t chhiáng chhâm-kháu khì-thâ sêu-chhìm kiet-kó.
- Sâng-vu̍t fûn-lui-fap he sâng-vu̍t-ho̍k tú tui sâng-vu̍t ke vu̍t-chúng fûn-lui ke yit chúng fông-fap. Kîm-ha ke sâng-vu̍t fûn-lui-fap chiông só-yû ke…
Sâng-vu̍t (生物; Yîn-ngî: Organism, yu chhṳ̂n Sâng-miang-thí) he chṳ́ yû sâng-miang ke ke-thí. Chhai Sâng-vu̍t-ho̍k lâu sâng-thai-ho̍k chûng, Thi-khiù sông…
Sâng-vu̍t Ho̍k-kâ (Biologist) fe̍t Sâng-vu̍t Khô-ho̍k-kâ, he vông-vông chhai kì-têu ke fàn-kin poi-kín hâ ngièn-kiu sâng-vu̍t-thí ke Khô-ho̍k-kâ. Chhiùng-sṳ…
Liá-piên "Sâng-vu̍t-ho̍k" ke ya̍p-mien he pha̍k-fa-sṳ, yû hon-sṳ lièn-kiet"生物學" ke ya̍p-mien chhai liá-hong tiám-chhut. Sâng-vu̍t-ho̍k, ya chhṳ̂n-cho sâng-miang…
Se-pâu Sâng-vu̍t-ho̍k (Cell biology) he ngiên-kiu Se-pâu ke hìn-thai kiet-kèu, sên-lî kî-nèn, fat-yuk, sên-fa̍t sṳ́, yî-khi̍p kok-chúng pâu-hi khi̍p sín-sit…
liu̍k-chhàu tén su̍k-sit ke sâng-vu̍t. Chúng-chṳ́ chhṳ̍t-vu̍t, thôi-sién chhṳ̍t-vu̍t, khet-lui chhṳ̍t-vu̍t lâu nyí-khet-lui tén chhṳ̍t-vu̍t, kí kû-kie hien-chhùn…
Thung-vu̍t he Tô-se-pâu Chṳ̂n-fu̍t Sâng-miang-thí chûng ke yit thai lui-khiùn, yu hêm-cho Thung-vu̍t-kie. Thung-vu̍t sṳ̂n-thí ke kî-pún hìn-thai fi chhai…- Tô-se-pâu sâng-vu̍t (Multicellular organism) he chṳ́ yù tô-ke, fûn-fa ke se-pâu chû-sṳ̀n ke sâng-vu̍t-thí, khì fûn-fa ke se-pâu kok yû m̀-thùng ke, chôn-mùn…
lâu sí-mòng. Sâng-vu̍t-ho̍k chet he yî ngièn-kiu sâng-miang vì chûng-sîm ke Khô-ho̍k. Sâng-miang ke chui-séu tân-vi he sâng-vu̍t, sâng-vu̍t he yù yit-chak…
thûng-vu̍t Â-mùn lâu thèu sok thûng-vu̍t Â-mùn cho-tet ha̍p-chhṳ̂n-vì “ ngièn sok thûng-vu̍t ”. Kì-têu khiung-thùng thi̍t-chṳ̂n pâu-koat: chhai sâng-fa̍t…
Khô-ho̍k”. Fàn-kin pâu-koat sâng-vu̍t fàn-kin lâu fî sâng-vu̍t fàn-kin, sâng-vu̍t fàn-kin he chṳ́ sâng-vu̍t vu̍t-chúng chṳ̂-kiên lâu vu̍t-chúng nui-phu kok-ke…
Thàn-fa-vu̍t, Chhiâng-fa-vu̍t, Thàn-fa-kwûi tén chhù ngoi fe̍t Thàn-khîn fa ha̍p vu̍t khi̍p-khì yén sâng-vu̍t ke chúng-chhṳ̂n. Yû-kî Fa-ha̍p-vu̍t he sâng-miang…
Ho̍k-miàng （分類「Sâng-vu̍t-ho̍k」）Ho̍k-miàng yî-cheu sâng-vu̍t-ho̍k sông tui sâng-vu̍t chúng-lui ke miang-miàng kûi-chet só pûn-thin ke ho̍k-miàng chṳ̂ hìn-sṳt.…
ngièn-yîn yì thô-chṳ khì yâ-sâng chúng khiùn chhai put kiú ke chiông lòi mien-lìm chhie̍t me̍t ke kî sut hàn-kô. Yit-ke kôan khèn vu̍t-chúng ke me̍t chhie̍t…- Sâng-sêu he tui-yin thi-chṳ̂ ke 12 chúng thung-vu̍t. Chhú Ngiù Fú Thu Liùng Sà Mâ Yòng Hèu Kiê Kiéu Chû…
Chṳ̂n-fu̍t （分類「Sâng-vu̍t」）Chṳ̂n-fu̍t Sâng-vu̍t (真核生物, Eukaryote) he khì se-pâu khí-yû se-pâu-fu̍t ke Tân-se-pâu Sâng-vu̍t lâu Tô-se-pâu Sâng-vu̍t ke chúng-chhṳ̂n, kì pâu-koat só-yû…
Se-pâu （分類「Sâng-vu̍t-ho̍k」）Se-pâu (Cell) he sâng-miang fa̍t-thung ke kî-pún tân-vi. Só-yû sâng-vu̍t kiûn-yù se-pâu só chû-sṳ̀n. Phiang-thu̍k sâng-miang fa̍t-thung ya-he pit-sî chhai…
Thoi-chhia （分類「Sâng-vu̍t-ho̍k」）(代謝, Metabolism) he vu̍t-thí vì-chhṳ̀ sâng-miang ke Fa-ho̍k fán-yin chúng-chhṳ̂n. Liá-têu fán-yin sṳ́-tet sâng-vu̍t-thí nèn-kèu sâng-chhòng lâu fàn-chhṳ̍t…- Sâng-yîm he thûng-ko vu̍t-tsṳt tsṳn-thung ke sâng-pô. het-tsṳ̂…
Sí （分類「Sâng-vu̍t-ho̍k」）Sí (死) fe̍t-chá sí-thet (死忒), he chṳ́ sâng-vu̍t sâng-miang kiet-suk ke hien-siong. Ngìn-lui ke sí me ôn-to ko-sṳ̂n (過身). chhut-se…
