Sêu-chhìm
Chhai pún Wiki sông kien-li̍p liá-chak ya̍p-mien "Phiang+thu̍k"!fe̍t chhiáng chhâm-kháu khì-thâ sêu-chhìm kiet-kó.
Phiang-thu̍k (病毒) he yit-chúng khí-yû se-pâu kám-ngiam-sin ke Â-hién-mì lia̍p-é, kì sṳ̍t-chi sông chhiu-he yù yit-chak pó-fu-sin ke ngoi-hok pâu-kó ke… |
SARS-CoV-2 (分類「Phiang-thu̍k」) kôn-chhong phiang-thu̍k 2 (嚴重急性呼吸道症候群冠狀病毒2), he yit-chúng yû pâu-mo̍k ke chang-lien RNA kôn-chhong phiang-thu̍k. Khì he 2019 kôn-chhong phiang-thu̍k phiang (COVID-19)… |
chiuk khiéu phiang he yù chhòng tho phiang thu̍k yín-hí ke chhòn ngiam phiang, yín-fat sú chiuk khiéu phiang ke chhòng tho phiang thu̍k yû 20 tô-chúng… |
COVID-19 thai-liù-hàng (Chhùng-thin-hiong Kôn-chhong Phiang-thu̍k Phiang-yi̍t-chhìn) 12-ngie̍t khôi-sṳ́ yî Chûng-koet Vú-hon vì chûng-sîm ke 2019 kôn-chhong phiang-thu̍k phiang (COVID-19) liù-hàng sṳ-khien. Liá-ke hi-yàm he yîn-vi ngiàm-chhùng… |
COVID-19 (Chhùng-thin-hiong Sîn-hîn Kôn-chhong Phiang-thu̍k Hi-yàm) chhai liá-hong tiám-chhut. COVID-19, chhiòn-miàng 2019 kôn-chhong phiang-thu̍k phiang (2019冠狀病毒病), he yit-chúng yù SARS-CoV-2 yín-hí ke fî-tién-hìn hi-yàm… |
SARS-CoV (分類「Phiang-thu̍k」) fû-khi̍p-tho chṳn-heu-khiùn kôn-chhong phiang-thu̍k (嚴重急性呼吸道症候群冠狀病毒), he yín-hí SARS ke yit-chúng RNA kôn-chhong phiang-thu̍k. SARS SARS-CoV-2 "ICTV Taxonomy… |
Liù-hàng-sin kám-mo (分類「Chhòn-ngiam-phiang」) Liù-hàng-sin kám-mo (流行性感冒), kién-chhṳ̂n liù-kám (流感), he yit chúng yîn-vi liù-kám phiang-thu̍k yín-hí ke chhòn-ngiam-phiang.… |
AIDS (分類「Phiang」) AIDS yâ hâm cho oi-chṳ̂-phiang, he yit chúng HIV phiang-thu̍k yín-hí ke phiang.… |
Thiên-fâ (分類「Chhòn-ngiam-phiang」) Thiên-fâ he yit chúng yù thiên-fâ phiang-thu̍k yîn-hí ke chhòn-ngiam-phiang.… |
Kám-mo (分類「Chhòn-ngiam-phiang」) Kám-mo (感冒), ya cho-tet ham-cho fûng-sià (風邪), fûng-hòn (風寒), he sông-fû-khi̍p-tho su phiang-thu̍k kám-ngiam yín-hí ke yit chúng chhòn-ngiam-phiang.… |
fa̍t-thung ke kî-pún tân-vi. Só-yû sâng-vu̍t kiûn-yù se-pâu só chû-sṳ̀n. Phiang-thu̍k sâng-miang fa̍t-thung ya-he pit-sî chhai se-pâu chûng chhòi-nèn thí-hien… |
yîn vì phiang-chhìn ngiàm-chhùng chin-ngi̍p kâ-fu phiang-fòng kôn-chhat, 1-ngie̍t 31-ngit khok-chín kám-ngiam Sîn-hîn Kôn-chhong Phiang-thu̍k Hi-yàm (2-ngie̍t… |
Kôn-yàm (Hepatitis) he Kôn-chhóng yîn phiang-thu̍k, yo̍k-vu̍t, chiú-chîn fe̍t-chá thoi-chhia yi-sòng yîn-hí ke fat-yàm chṳn-chhong. Kôn-yàm ke ngièn-yîn… |
A-hîn Kôn-yàm (分類「Phiang」) fat-sâng yî kôn-chhong ke kip-sin kám-ngiam(感染) chhi̍t-phiang, hí yîn he A-hîn Kôn-yàm phiang-thu̍k (hepatitis A virus, HAV). Chhai hí-tô on-li tông-chûng… |
ko-men chhiu-he chiông ngoi-lòi khong-ngièn kié thu̍k vì yû hoi ke vu̍t-thí (yì se khiûn, phiang thu̍k, fâ-fún, fôi chhṳ̀n tén) yì sán-sâng pien-thai fán-yin… |
Kôan-chiet-yàm (分類「Phiang」) ngìn-sâng mêu-ke sṳ̀-khat lî fam chhṳ́ -phiang. Kôan-chiet yàm pin m̀-he ló-ngièn-ngìn thu̍k-yû ke chhi̍t-phiang, kì cho-tet yáng-hióng pâu-koat yì thùng… |
Sâm-vi yit-thí thu̍k-yit tsṳ̂n-sṳ̀n só me̍t-sṳ, he mò-ngu ke. Yîn-sin tet-kiu, yîn-sin tshṳ̂n-ngi. Phiang tet yî-tshṳ: siông-sin yî-phiang ke ên-su. Sṳn-lìn:… |
chhóng-li̍p-chak chi-yit. Kî féu-ngin chhṳ-yèn fat-sên sot, thì-chhong chhi̍t-phiang se-kiún ho̍k-sot, fat-chán chhut yi-fòng chiap-chung fông-fap. Pâ-sṳ-tet… |
sṳ̀ yeu voi kóng fông-ngièn (kóng lìn-ngièn); kho-tén kón-kúi khì-tó chhṳ-phiang, mò yèn- yî fu̍k-yo̍k. Lî-pai sṳ̀ yeu sin-thù khúi-hâ thùng-sâng khì-tó… |