Kú Hî lia̍p
Sêu-chhìm
Chhai pún Wiki sông kien-li̍p liá-chak ya̍p-mien "Kú+Hî+lia̍p"!fe̍t chhiáng chhâm-kháu khì-thâ sêu-chhìm kiet-kó.
Kú Hî-lia̍p (古希臘) he chṳ́ chhiùng Hî-lia̍p li̍t-sṳ́ sông kûng-ngièn Chhièn Pat sṳ-ki ke Kú-fûng sṳ̀-khì khôi-sṳ́ to Chhièn 146-ngièn pûn Lò-mâ chṳ̂n-fu̍k…
Liá-piên "Hî-lia̍p-ngî" ke ya̍p-mien he pha̍k-fa-sṳ, yû hon-sṳ lièn-kiet"希臘文" ke ya̍p-mien chhai liá-hong tiám-chhut. Hî-lia̍p-ngî fe̍t-tsá Hî-lia̍p-vùn (Ελληνική…
Liá-piên "Hî-lia̍p" ke ya̍p-mien he pha̍k-fa-sṳ, yû hon-sṳ lièn-kiet"希臘" ke ya̍p-mien chhai liá-hong tiám-chhut. Hî-lia̍p (希臘) chhai-yî Êu-chû tûng-nàm-phu…
Euclid （分類「Hî-lia̍p」）Euclid (Hî-lia̍p-ngî: Εὐκλείδης), chhiòn-miàng Alexandria ke Euclid, he Kú Hî-lia̍p ke yit ke su-ho̍k-kâ.…
Homeros （分類「Hî-lia̍p」）Homeros (Hî-lia̍p-ngî: Ὅμηρος) he Kú Hî-lia̍p ke yit ke sṳ̂-ngìn. Kì he sṳ́-sṳ̂ Ilias lâu Odysseia ke chok-chá.…
Archimedes （分類「Hî-lia̍p」）Archimedes (Hî-lia̍p-ngî: Ἀρχιμήδης, chhièn 287-ngièn - chhièn 212-ngièn), chhiòn-miàng Syracuse ke Archimedes, he Kú Hî-lia̍p ke yit ke su-ho̍k-kâ.…- Mî-sok-put-tha̍t-mí-â（ܒܝܬ ܢܗܪܝܢ） he Kú Hî-lia̍p tui Lióng hò liù-vet ke chhṳ̂n-fû.…
Pythagoras （分類「Hî-lia̍p」）Pythagoras (Hî-lia̍p-ngî: Πυθαγόρας, yok chhièn 580-ngièn - chhièn 500-ngièn) he Kú Hî-lia̍p ke yit ke chet-ho̍k-kâ lâu su-ho̍k-kâ. Kì he Platon ke ho̍k-sâng…- Sokrates （分類「Hî-lia̍p」）Sokrates (chhièn 470-ngièn - chhièn 399-ngièn) he Kú Hî-lia̍p ke yit ke chet-ho̍k-kâ. Kì he Platon ke sîn-sâng.…
- Platon （分類「Hî-lia̍p」）Platon (chhièn 427-ngièn - chhièn 347-ngièn) he Kú Hî-lia̍p ke yit ke chet-ho̍k-kâ. Kì he Sokrates ke ho̍k-sâng, lâu Aristoteles ke sîn-sâng.…
Aristoteles （分類「Hî-lia̍p」）Aristoteles (chhièn 384-ngièn - chhièn 322-ngièn 3-ngie̍t 7-ngit) he Kú Hî-lia̍p ke yit ke chet-ho̍k-kâ. Kì he Platon ke ho̍k-sâng, lâu Alexandros 3-sṳ…
yit-chúng khiòng-thiau ki-ngiuk khien-chong lâu mî ke yun-thung, hí-ngièn yî Kú Hî-lia̍p. Chó-khì khien-mî pí-soi chhài-phan thûng-sòng yù Kié-pho-ho̍k lâu tiâu-sok…- khi̍p kî-pún Li̍p-thí thù-hìn ke péu-mien-chit kûng-sṳt chó yí vì Kú Hî-lia̍p khi̍p Kú Chûng-koet-ngìn só su̍k-tî. Mien-chit chhai khiûn-thoi sú-ho̍k chûng…
yok-yû 550,000 phìn-fông kûng-lî lâu khiûn 5,500 van-ngìn-khiéu. Chhai Kú Hî-lia̍p sṳ̀-thoi, Balkan pan-tó pûn chhṳ̂n-vì Haemus Pan-tó. Kâi thi-khî ke miàng-chhṳ̂n…
koet-chi-sin ke yun-thung-fi, mî 4 ngièn kí-phan 1 pái. Ngièn-pún he Kú Hî-lia̍p koet-kâ ke pí-soi, chṳ 19 sṳ-ki mî-khì yù Fap-koet-ngìn Pierre de Coubertin…
Vu̍t-lî-ho̍k, Yîn-ngî ôn-tó "Physics". Yá-ke Ngî-chhṳ̀ lòi-chhṳ Hî-lia̍p-vùn ke "φυσικός". Kú-sṳ̀-chiet Êu-chiû-ngìn hém vu̍t-lî-ho̍k cho "chhṳ-yèn Chat-ho̍k"…
Yâ-sû ke sên-phìn lâu hiun-fí; Khiéu-chhòn; Siá-sû ke fuk-yîm. Sîn-yok ke ngièn-vùn he Hî-lia̍p-vùn than ngî-fap su-tó yit-tiám Â-làn-vùn ke yáng-hióng.…
ne-thúng. Sî-lî-ngì Sṳ-mû ngièn-thèu yî Hî-lia̍p sṳ-mû ke Glagolitic Sṳ-mû, phû-phiên ngin-vì he yù Hî-lia̍p chhòn-kau-sṳ Sṳn Kyrillos lâu Methodios (827-ngièn…
tû pan yên chho̍k chhùng-yeu kok set. Kâi sṳ vì kú Hî-lia̍p ngìn só chhóng-kien, chhai “thai Hî-lia̍p” chûng pan yên chhùng-yeu kok set; heu-lòi, Lò-mâ…
(pí Hói-vòng-sên khiâng). Kì ke Yîn-vùn miàng-chhṳ̂n Uranus lòi-chhṳ Kú Hî-lia̍p sṳ̀n-fa chûng ke thiên-khûng chṳ̂-sṳ̀n Vû-là-nok-sṳ̂ (Οὐρανός), he Khiet-lo̍k-nok-sṳ̂…
