Aane Ushtey

She rheynn dy lossreeyn bryophytagh (neuchuishlagh) eh Marchantiophyta, as t'ad cur aane ushtey ny lus ny haane er ny lossreeyn hene.

Myr aght cadjin ny Bryophyta, ta corys bea gametophyte-hrome oc, choud's nagh vel agh un 'oirran dy chroymasoomyn oc.

Aane ushtey, lus ny haane
Aane Ushtey
Marchantia polymorpha, ny aane ushtey cadjin


Rang oaylleeagh
Reeriaght: Plantae
Rheynn: Marchantiophyta
Stotler & Stotl.-Crand., 1977 emend. 2000
Rangyn as oardaghyn

Haplomitriopsida Stotler & Stotl.-Crand.

  • Haplomitriales (Calobryales)
  • Treubiales

Jungermanniopsida Stotler & Stotl.-Crand.

  • Metzgeriales
  • Jungermanniales

Marchantiopsida Stotler & Stotl.-Crand.

  • Blasiales
  • Sphaerocarpales
  • Marchantiales

T'ad ry-akin er feie ny cruinney ayns dagh çhymbyllaght, bunneys. Bare lhieu ardjyn tash, agh ta dooieyn arctagh as faasagh ayns myrgeddin. Ta kuse jeu nyn sarkylyn ayns garaghyn as thieyn glonney. T'ad beg, agh foddee kuse dy ghooie skeaylley harrish eaghtyr mooar.

Jalloo-oaylleeaght

T'ad beg son y chooid smoo, eddyr 2-20mm er lheead as ny sloo na 10 kentimeader er lhiurid. Ta daa horçh jeu: aaneyn ushtey thallussagh, as aaneyn ushtey duillagagh. Ta aaneyn ushtey thallussagh jeant seose jeh gish lheaney rybbanagh banglaneagh. Ta aaneyn ushtey duillagagh jeant seose jeh gish lheaney as duillagyn ny crottylyn orroo nyn lhie harrish y cheilley ayns tree keimyn ny ny sloo. Ta'n keim meanagh anchasley rish ny fir elley.

Corys bea

Aane Ushtey 
Corys bea aane ushtey cadjin

Ta aane ushtey goaill toshiaght myr sporrag haploid. T'eh foghaney as jannoo protonema: foddee eshyn ve dhossan dy snaueyn ny thallus lhean. She eash neuveayn eh y protonema. T'eh caghlaa dys gemetophore (jeantagh ghameteyn) ta cur magh comyssyn. T'ad cur antheridium er comys firrinagh ta jannoo killagyn sheel. Ta dhossanyn dy antheridia boallit ec perigonium, ny vrat dy chillagyn. T'ad cur archegonium er comys bwoirrinagh, as perichaetum mygeayrt-y-mooee. Ta feddan keyl myr mwannal da'n archegonium, as ta sheelyn snaue ny 'heese er son dy roshtyn yn ooh.

Shegin da'n çheel snaue veih ny antheridia da archegonium. Ta daa 'lagellum as t'ad snaue lhieu. Ta feme oc er ushtey dy snaue ayn, lhig da ve fliaghey ny brat dy ushtey er ny lossreeyn; gyn ushtey, cha nod ad jannoo y turrys.

Ta'n sheel torraghey yn ooh, as t'eh gaase dys sporophyte diploid. Ny yei shen, ta tree fo-rheynnyn bishaghey er y sporophyre neuappee:

  • cass ta kiangley y sporophyte as gymmyrkey beaghey jeh'n "moir-lus"
  • kishtey eelipsagh ny cruinn, raad ta sporragyn jeant er son scaalheaney
  • gass eddyr oc

Traa ta'n tree er mishaghey, ta'n gass lhiuraghey lesh brishey magh yn archegonium as gaase magh ass. Ta'n cass ny hoie sthie y moie-lus, agh ta'n kishtey goll er ymmyrkey magh 'syn aer. Ta killagyn ny kishtey rheynn ad hene as jannoo killagyn immanagh as killagyn sporragagh. S'arraghoil ad ny killaghyn immanagh, as t'ad seiy magh boalley y chishtey. Ta ny killagyn sporragagh jannoo meiosis as rheynn ayns sporragyn haploid er son dy skeaylley magh, as myr shen, ta'n corys goaill toshiaght ass y noa.

Imraaghyn

Tags:

🔥 Trending searches on Wiki Gaelg:

Steat ny Steatyn Unnaneysit4 Mee HouneyTamilishPaarysÇhalse III y Reeriaght UnnaneysitGleashtan1881İstanbul11 Jerrey SoureeArraghYn ÇhapaanYn AustrailRollageydysKemmigEtlan18 Mee ny NollickGreg DaviesSaskatchewanYn EgyptYn TooneeshÇhengey oikoilYn OokraanDoolishYn AusteyrRadio9 Mayrnt1802CroitishVogue WilliamsFacebook1691Lusaka2004SilicoinAdam SmithArgidysT-lheineyFort Lauderdale, FloridaShellagh29 Mee HouneyJeff GoldblumYn ChiribatiOaylleeaght najooraghYn Argenteen2019Yn FaarkeylannYn EeraanYn VelarooshArragheyCooid vog heyrPretoriaOregonDoon EdinYn ChassaghstaanCoontae Ard MagheyMeksicoMooirShenn YernishEaghtyrane yn OokraanDeadmau5Daunse1999Barbados🡆 More