अष्टभोग

सोमेश्वराच्या ‘मानसोल्लास’ ह्या ग्रंथांत आठ भोगांची वर्णनां आयल्यांत. हे आठ भोग फुडल्या प्रमाण आसात.

1. वास वा सुगंधभोग. 2. बायल वा स्त्री भोग 3. भेस वा वस्त्रभोग 4. संगीत भोग 5. सुपारी वा तांबूल भोग 6. हातरुण वा शव्या भोग 7. जेवण वा भोजन भोग 8. फुल वा पुष्प भोग.

1. सुगंधभोग (वास)- घामाचो वास वचपाखातीर वेगवेगळीं उटीं वा उटणीं लावप.

2. स्त्रीभोग (बायल)- ह्या भोगांत राजान खंयचे बायले कडेन लग्न जावंचे, तिच्या आंगांत कसले गूण आसचे हें वर्णिला.

3. वस्त्रभोग (भेस)- हातूंत राजान खंयच्या ऋतुत कसलो भेस करचो. ऋतुमाना प्रमाण तांचे रंग कशे आसचे. कपडो जाड पातळ कितलो आसचो हांचें वर्णन केलां.

4. संगीत भोग- मानसोल्लासांत संगीत भोग कसो घेवचो हे खूब सुंदर रितीन सांगलां.

5. तांबूलभोग(सुपारी)- हातूंत सुपाऱ्यो खंयच्यान हाडच्यो, कश्यो सुकोवच्यो, कश्यो कातरच्यो, तें सांगलां. खास राजतांबूल (राजसुपारी) पिकिल्ल्या 52 पानांची आसची. तातूंत मोतयांचो चुनो लावचो आनी त्या चुन्यांत कापूर, कस्तुरी आनी हेर सुगंधी (सुवासीक) द्रव्यां घालचीं अशें म्हळां.

शय्याभोग- हातूंत सात तरेचीं हांथरुणां आनी आठ तरेचे पलंग हांचे प्रकार सांगल्यात. तोयशय्या म्हळ्यार भितर उदक भरिल्ली चामड्याची गादी, हंसजा म्हळ्यार हांयसाच्या पिसाची गादी त्या भायर पुष्पशय्या (फुलांची गादी), कमलतंतूची शय्या (कमळाच्या सुताची गादी), साद्या कापडाची शय्या अश्यो वेगवेगळ्यो शय्या आनी तांचे भोग ह्या प्रकरणांत वर्णिल्ल्यात.

अन्नभोग- हातूंत ऋतुमाना प्रमाण, शिवराक जेवण, मांसा जेवण, आनी पंचपक्वान्नां कश्यीं तयार करचीं तें सांगलां. मानसोल्लासांतलें अन्नभोग प्रकरण भारतीय जेवणावळ शास्त्रांतलें म्हत्वाचें पान जावन आसा.

पुष्पभोग(फुल)- हातूंत राजान कसल्या फुलांच्यो माळो घालच्यो हाचो उल्लेख आसून चंपक, मल्लिका, उत्पल, पाटल आनी हेर फुलांचीं नांवां तातूंत दिल्यात.