Nihilí

Is iad na seasaimh is dual don nihilí a ghlacadh ná:

• nach bhfuil fianaise ar bith ann go bhfuil Dia nó cruthaitheoir ann;

• nach bhfuil moráltacht ann, agus mar sin, nach fiú aon ghníomh a dhéanamh nó a fhágáil gan déanamh de rogha ar aon rud eile;

• nach bhfuil cuspóir ar bith leis an saol.

Is é is brí leis an bhfocal Laidine nihil ná "neamhní, a dhath ar bith, faic na ngrást".

Ba é Ivan Turgenyev (1818-1883), an scríbhneoir Rúiseach, a chuir an téarma i mbéal an phobail go coitianta, ach ansin, bhí sé ag tagairt do radacaigh Rúiseacha de chineál áirithe. An fealsamh Gearmánach Friedrich Heinrich Jacobi (1743-1819) a thug isteach é i dtéarmaíocht na fealsúnachta. Bhí Jacobi buartha faoin drochthionchar a bhí, dar leis, ag an réasúnachas saolta ar mhoráltacht na sochaí. Bhí sé barúlach go n-iompódh an réasúnaí saolta gan Dia ina "nihilí" nach mbeadh moráltacht ar bith aige.

Maidir leis an bhfealsamh Danmhargach Søren Kierkegaard, níor bhain sé úsáid as an téarma sin "nihileachas", ach bhí coincheap cosúil aige - "leibhéaladh". Is é is leibhéaladh ann ná an dóigh a gcuireann an duine aonair a indibhidiúlacht faoi chois, ionas nach féidir aon rud ar leith ná aon chuspóir ar leith a aithint air a thuilleadh. Mar sin, bhí sé buartha faoin nihileachas a thiocfadh ar an bhfód de dheasca an leibhéalta, is é sin, an dóigh a gcaighdeánófaí gach gné den tsaol faoi thionchar an ollchultúir nua-aimseartha, ionas nach bhfágfaí spás ná slí ag an indibhidiúlacht.

Is minic a shamhlaítear coincheap an nihileachais leis an bhfealsamh Gearmánach Friedrich Nietzsche. Bhí Nietzsche den bharúil gurb ionann an nihileachas agus patuaire i leith an tsaoil - an nós cuma liom, mar a déarfá. Bhí Nietzsche an-diúltach don nihileachas sa chiall seo, agus ba é a thuairim gur nimh don anam daonna a bhí ann. Ón taobh eile de, bhí sé den tuairim gur dea-chomhartha a bhí ann má tháinig a leithéid de smaoineamh ar an bhfód agus an nihileachas, nó chreid sé gur géarchéim riachtanach a bhí ann don duine dhaonna agus go gcaithfeadh an duine a chath féin a chur ar an nihileachas - gur céim riachtanach forbartha a bhí ann.

Go stairiúil, tagraíonn an téarma do ghluaiseacht sa Rúis sa dara leath den naoú haois déag. Níorbh ionann iad na nihilithe seo agus nihilithe i gciall nua-aimseartha an fhocail. Go bunúsach, ba radacaigh iad na nihilithe seo a bhí den tuairim gur chóir dul i muinín na láimhe láidre le sochaí na Rúise a leasú. Bhí an-tionchar acu ar ghluaiseacht na Naroidnící agus ar Pháirtí Sóisialach Réabhlóideach na Rúise.

• Aindiachas
• Creideamh