Gé

Is éin mhóra iad a fheidhmíonn níos mó ar talamh ná na healaí is na lachain, agus a chuimsíonn an chuid eile den fhine. Ní grúpa tacsanomaíochta iad na géanna.

Coinnítear an ghé mar éan clóis ach tá géanna fiáine ann freisin.

Tá dhá ghéineas d'fhíorghnéanna ann: Anser (na géanna liatha agus bána) agus Branta (na géanna dubha), cé nach dtugtar "gé" ar gach uile speiceas sna géinis seo; mar shampla, is é “cadhan” an gnáthainm ar Branta bernicla agus is é “néné” an t-ainm ar Branta sandvicensis. Tá na fíorghnéanna gaolta leis na healaí, a bhíonn níos mó ná iad, agus na lachain, a bhíonn níos lú.

Úsáidtear an téarma “gé” ar roinnt speiceas eile, an chuid is mó acu ón Leathsféar Theas — baill den fhofhine Tadorninae (na seil-lachain).

• Fofhine Tadorninae
  • Géineas Alopochen
    • Gé Éigipteach — Alopochen aegyptiacus
  • Géineas Chloephaga
    • Gé shléibhe — Chloephaga picta
    • Gé luaithcheannach — Chloephaga poliocephala
  • Géineas Cyanochen
    • Gé ghormeiteach Aibisíneach — Cyanochen cyanopterus
  • Géineas Plectropterus (ina fhofhine féin?)
    • Gé sporeiteach — Plectropterus gambensis
• Fofhine Anserinae
  • Géineas Anser
    • Gé bhánéadanach — Anser albifrons
    • Gé bhánéadanach Ghraonlannach — Anser albifrons flavirostris
    • Gé ghlas — Anser anser
    • Gé ghobghearr — Anser brachyrhynchus
    • Mórghé shneachta — Anser caerulescens
    • Mionghé shneachta — Anser caerulescens
    • Gé impireach — Anser canagicus
    • Gé Shíneach — Anser cygnoides forma domestica
    • Mionghé bhánéadanach — Anser erythropus
    • Síolghé — Anser fabalis
    • Gé stríoc-cheannach — Anser indicus
  • Géineas Branta
    • Gé dhubh — Branta bernicla bernicla
    • Gé Ailiúit — Branta canadensis
    • Gé Cheanadach — Branta canadensis
    • Gé giúrainn — Branta leucopsis
    • Gé bhroinnrua — Branta ruficollis
  • Géineas Cereopsis (nó Tadorninae?)
    • Gé Thasmánach — Cereopsis novae-hollandiae
  • Géineas Chenonetta (nó Tadorninae?)
    • Gé mhongach — Chenonetta jubata
  • Géineas Nettapus (?)
    • Mionghé Afracach — Nettapus auritus

Lachain agus géanna

Tá an lacha agus an ghé cosúil lena chéile freisin. Tá goba ag an dá cheann acu a ligeann dóibh bia difriúil a ithe. Cabhraíonn gob na lachan léi nuair a bhíonn sí ag lorg bia san uisce agus ligeann gob na gé di féar a phiocadh suas. Tá cosa scamallacha ag an lacha agus ag an ngé agus cabhraíonn siad leo bheith ag snámh.

• Martín de Tours
• Lacha
• Gé ghlas
• Gé Cheanadach
• Gé ghiúrainn
• Gé Haváíoch
• Gé mhór fhionn