پرویز رجبی (۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۸ تا ۲۱ بهمن ۱۳۹۰) تاریخدان، ایرانشناس، مترجم، نویسنده و منتقدِ اجتماعی ایرانی بود.
پرویز رجبی | |
---|---|
زادهٔ | ۲۷ اردیبهشت ۱۳۱۸ قوچان |
درگذشت | ۲۱ بهمن ۱۳۹۰ تهران |
محل زندگی | تهران |
ملیت | ایرانی |
پیشه | نویسنده، مترجم |
آثار |
|
همسر(ها) | لیلی هوشمند افشار |
فرزندان | کتایون و بیتا و سام |
در ۲۸ اردیبهشت ۱۳۱۸ در روستای امامقلی، ۳۸ کیلومتری قوچان زاده شد. کودکی را در زادگاه پدرش در روستای آقکند، بین میانه و زنجان سپری کرد و در همانجا به مدرسهٔ ابتدایی رفت.
پدرش از فعالان فرقه دمکرات بود. پس از سقوطِ حکومتِ پیشهوری پدرش به شوروی گریخت و او همراه مادر به قوچان رفت و در حالی تحصیل در کلاس اول ابتدایی را ادامه داد که فارسی کمی میدانست و در مدرسهٔ پیشین تنها زبان ترکی آذربایجانی را تدریس کردهبودند. در مشهد دیپلم گرفت و به استخدام ادارهٔ فرهنگ قوچان (آموزش و پرورش کنونی) درآمد و آموزگاری را پیشه کرد. در سال ۱۳۳۸ به تهران آمد و در بانک صادرات استخدام شد و تا ۱۳۴۲ در آن بانک کار میکرد.
در سال ۱۳۴۲ با کمک قاضی خیرخواهی در دادگستری قوچان برای ادامهٔ تحصیل به آلمان رفت. در سال ۱۳۴۹ وقتی از آلمان بازگشت دارای دو دختر به نامهای کتایون و بیتا بود و از دانشگاه گوتینگن آلمان مدرکِ دکترا گرفته بود. در بازگشت، نخست به استخدام دانشگاه اصفهان درآمد و بعد توسطِ ساواک اخراج شد. پس از اخراج از وزارت علوم و آموزش عالی در سال ۱۳۵۳ سرانجام مرکز تحقیقات ایرانشناسی را تأسیس کرد.
پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، مرکز تحقیقات ایرانشناسی تعطیل شد و اجازهٔ بازگشت به دانشگاه را نیز به وی ندادند. در آن زمان همسرش لیلی هوشمند افشار به همراه او مهد کودک لیلی (که در آن زمان بزرگترین مهد کودک ایران بود) را تأسیس کردند. کار اداره و گاه رانندگیِ یکی از سرویسهای این مهد کودک به مدت ده سال تنها شغلی بود که او داشت.
در ۱۳۶۷ مجدداً به آلمان رفت و به مدتِ ۶ سال به پژوهش و تدریس در دانشگاه ماربورگ و گوتینگن مشغول بود. در ۱۳۶۹ دیوان عدالت اداری رأی به محکومیتِ دانشگاه در اخراج وی داد ولی این رأی توسط دانشگاه نادیده گرفت شد. سرانجام در ۱۳۷۳ به ایران بازگشت و ریاستِ بخشِ ایرانشناسی دایرةالعمارف بزرگ اسلامی را به عهده گرفت.
در سال ۱۳۷۹ بر اثر سکته مغزی و فلج شدن نیمی از بدن خانهنشین شد ولی پژوهش و ترجمه را ادامه داد. پرویز رجبی در پاییز و زمستان ۱۳۸۹ یک دورهٔ سختِ بیماری و شیمیدرمانی را تحمل کرد و سرانجام، در ساعتِ ۲۲:۱۵ دقیقهٔ روز ۲۱ بهمن ۱۳۹۰ در خانهٔ خواهر کوچکترش که پس از مرخصی از بیمارستان برای مراقبت به آنجا منتقل شده بود درگذشت.
سام رجبی پسر وی است که در سال ۱۳۹۶ در جریان بازداشت فعالان محیط زیست در ایران، زندانی شد.
از آثار تألیفی او در زمینه تاریخ و ایرانشناسی میتوان به مجموعههای تاریخی زیر اشاره کرد:
دهها جلد کتاب در مورد تاریخ ایران و ایرانشناسی را به زبان فارسی ترجمه کردهاست.
سال | نام کتاب | نویسنده |
---|---|---|
۱۳۵۴ | کویرهای ایران | سون هدین |
۱۳۵۴ ۱۳۸۱ | مارکوپولو در ایران | آلفونس گابریل |
۱۳۵۵ | سفرنامه نیبور | کارستن نیبور |
۱۳۵۵-۱۳۸۵ | ماه عسل ایرانی | ویلهم لیتن |
۱۳۸۳–۱۳۷۵ | از زبان داریوش (ده چاپ) | هایدماری کخ |
۱۳۸۵ | یافتههای نو | والتر هینتس |
۱۳۸۵ | داریوش و ایرانیان جلد ۱ | والتر هینتس |
۱۳۸۵ | داریوش و ایرانیان جلد ۲ | والتر هینتس |
۱۳۸۰ (آماده چاپ) | نامنامه ایران باستان | |
۱۳۸۸ | شهریاری ایلام | والتر هینتس، |
هنر جهان اسلام | ارنست گروبه | |
۱۳۹۲ | سفرنامه والتر هینتس | والتر هینتس |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به پرویز رجبی در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article پرویز رجبی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.