قلب‌العقرب: ستارهٔ ابرغول سرخ در صورت فلکی کژدم
قَلب‌العَقرَب، (به فارسی: کژدم‌دل یا سَدویس) یا (به انگلیسی: Antares یا Alpha Scorpii) درخشان‌ترین ستارهٔ صورت فلکی کژدم است. قلب عقرب یک ابرغول سرخ و یکی از درخشان‌ترین ستاره‌های آسمان است. این ستاره احتمالاً از سال ۱۵۰ میلادی این‌گونه درخشان است چرا که در سال ۲۰۰ پ.م. آن را کم‌نورتر از ستاره کفه شمالی توصیف کرده‌اند. بسیاری بر این باورند که این ستاره سالها پیش از بین رفته اما به دلیل فاصله بسیار زیادش از زمین اکنون نورش به ما رسیده و ممکن است تا سالها بعد محو شود.
Antares 3° region on DSS2 all sky survey | |
| اطلاعات رصدی مبدأ مبدأ (ستاره‌شناسی) اعتدال مبدأ (ستاره‌شناسی) | |
|---|---|
| صورت فلکی | عقرب |
| بعد | 16h 29m 24s |
| میل | 55″ 25′ −26° |
| قدر ظاهری (ع) | 1.09 |
| مشخصات | |
| نوع طیف | M1.5Iab-b / B2.5V |
| شاخص رنگ U−B | ۱٫۳۴ |
| شاخص رنگ B−V | ۱٫۸۷ |
| نوع متغیر | LC-type |
| اخترسنجی | |
| سرعت شعاعی (Rv) | −۳٫۴ ک.م./ث |
| حرکت خاص (μ) | بعد: −۱۰٫۱۶ mas/yr میل: −۲۳٫۲۱ mas/yr |
| اختلاف‌منظر (π) | ۵٫۴۰ ± ۱٫۶۸ mas |
| فاصله | حدود ۶۰۰ سال نوری (حدود ۱۹۰ پارسک) |
| جزئیات | |
| جرم | ۱۵٫۵ M☉ |
| درخشندگی | ۶۵٬۰۰۰(بولومتریک) L☉ |
| درجه حرارت | ۳٬۵۰۰ کلوین |
| نام‌گذاری‌های دیگر | |
| ارجاعات پایگاه‌های داده | |
| سیمباد | اطلاعات |
توصیف پیشینیان
اقرب‌الموارد می‌نویسد: قلب‌العقرب ستاره‌ای است نورانی و در کنار آن دو ستاره است. صبح‌الاعشی ج ۲ ص ۱۶۰ می‌نویسد: یکی از ستارگان منازل قمر است، و آن ستاره‌ای است قرمز و نورانی در میان دو ستاره کم نور که عربان آن دو را «نیاطی القلب» خوانند و اصحاب صور این ستاره را قلب گویند از آنجا که در موضع قلب از صورت عقرب قرار دارد؛ و قلوب چهار ستاره‌اند: یکی همین قلب‌العقرب، دوم قلب‌السمکه، سوم قلب‌الثور، چهارم قلب‌الاسد، و هر جا قلب به‌طور اطلاق و بدون اضافه ذکر شود مراد قلب العقرب است.
اسطورهٔ ستاره‌شناسی
در اسطوره‌های ایرانی و زرتشتی، ستارهٔ کژدم‌دل نماد اپوش، دیو خشکی شناخته می‌شود که با تیشتر، ایزد باران و باروری خاک در نبرد است. ستاره نماد ایزدتیشتر، شباهنگ است که درخشان‌ترین ستارهٔ آسمان شب در آسمان ایران‌زمین است.
جستارهای وابسته
الف:
زمین (۴) > ناهید (۳) > مریخ (۲) > تیر (۱)
ب:
مشتری (۸) > زحل (۷) > اورانوس(۶) > نپتون (۵) > زمین (بدون شماره)
پ:
شباهنگ (۱۱) > خورشید (۱۰) > ولف ۳۵۹ (۹) > مشتری (بدون شماره)
ت:
دبران (۱۴) > نگهبان شمال (۱۳) > رأس پیکر پسین (۱۲) > شباهنگ (بدون شماره)
ث:
ابط‌الجوزا (۱۷) >قلب عقرب (۱۶) > پای شکارچی (۱۵) > دبران (بدون شماره)
ج:
وی‌وای سگ بزرگ (۲۰) >وی‌وی قیفاووس (۱۹) > مو قیفاووس (۱۸) > ابط‌الجوزا (بدون شماره)
فیلم *مالیخولیا* اثر *فون تریه* درباره‌ی نزدیک شدن این ستاره به زمین است.
منابع
*منبع اطلاعات جدول: Bright Star Catalogue.
- Wiki-bijdragers, "Antares," Wikipedia, de vrije encyclopedie, (accessed januari 31, 2008).
- بهار، مهرداد، پژوهشی در اساطیر ایران، تهران: چاپ سوم ۱۳۷۸ خ.
| در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ قلب‌العقرب موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article قلب‌العقرب, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.