Wiki فارسی
Wiki فارسیWiki Tiếng ViệtWiki English

زبان‌های سمنانی: یکی از زبان‌های ایرانی‌تبار

زبان‌های کومشی یا زبان‌های سمنانی گروهی از زبان‌های ایرانی شمال غربی و زیرمجموعه زبان‌های کاسپین هستند.که در استان سمنان توسط مردم کومشی گویش می شود.

زبان های کومشی مرز انتقال میان زبان های کاسپین با زبان‌های ایران مرکزی می باشد. برخی از این گویش‌ها مانند سنگسری و افتری تحت تاثیر زبان طبری (مازندرانی) هستند. به گفته حبیب برجیان زبان های کومشی زیر مجموعه زبان های شمال غربی است، به اعتقاد وی زبان های کومشی در زمره حوزه خزر دسته بندی می شوند و با زبان های تاتی طالشی آذری از یکسو و گویش های مرکزی فلات ایران در دیگر سو خویشاوندی دارند.

کومشی
پراکنش:ایران
تبار:هندواروپایی
زیرگروه‌ها:
زبان‌های سمنانی: دستور زبان, منابع
نقشهٔ زبانی استان سمنان : رنگ آبی زبان‌های کومشی (سمنانی، سنگسری، افتری و سرخه‌ای) - رنگ سبز تیره زبان مازندرانی (الیکایی، شهمیرزادی ،دیباجی و مجنی) - رنگ نارنجی (زبان‌های فارسی، مازندرانی ، آذربایجانی و لری) - رنگ سبز روشن گویش های فارسی-مازندرانی(ایوانکی) - رنگ زرد زبان فارسی - رنگ قرمز آذربایجانی

این زبان ها در منابع شش زبان جزو این گروه ذکر شده است، که بر سر گویش بودن برخی از آنان اختلاف وجود دارد:

مقایسهٔ واژگان هم‌ریشه
فارسی سرخه‌ای لاسگردی سنگسری افتری بیابانکی
سگ esbā esbe esbe espa esba
دختر dukkey dot döt dut dut
خون xün xün
بزرگ masīn masīn mas/yale masīn
بینی ven vinī xunī vinī vēnī
برف vār var varf var
مار mohur mahar
ماه mūng māye
زن žiki žaki žekeyn džek džinakā

دستور زبان

ضمایر

در گویش افتری ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.

ضمیر ۱ مفرد ۲ مفرد ۳ مفرد ۱ جمع ۲ جمع ۳ جمع
فاعلی، افتری a to o hem huj jun
مفعولی، افتری monne(monde) tade jude hemde hujde junde
ملکی، افتری mon ta ju hem huj jun

شناسه

در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. اما در گویش افتری پنج دسته شناسه داریم: گذشته(فعل متعدی)، گذشته(فعل لازم)، حال ساده، حال التزامی (فعل متعدی) و گذشته نقلی. (نمونه زیر بر اساس گویش افتر تنظیم شده‌است)

گذشته ۱ مفرد ۲ مفرد ۳ مفرد ۱ جمع ۲ جمع ۳ جمع
شناسه حال i a e im in en
شناسه حال التزامی (فعل متعدی) om ot a/∅ omon oton ošon
شناسه گذشته (فعل متعدی) om ot oš omon oton ošon
شناسه گذشته(فعل لازم) i at a/∅ im in en
شناسه گذشته نقلی ey eya e ehim ehin ehen

صرف فعل (لازم)

در جدول زیر فعل (لازم) خوابیدن (baxoton) بر اساس گویش افتری در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.(نمونه زیر براساس گویش افتری می باشد)

زمان/شخص ۱ مفرد ۲ مفرد ۳ مفرد ۱ جمع ۲ جمع ۳ جمع
گذشته ساده be-xot-ešt-i be-xot-ešt-at be-xot be-xot-ešt-im be-xot-ešt-in be-xot-ešt-en
گذشته کامل bexot-bošti bexot-boštat bexot-boa bexot-boštim bexot-boštin bexot-bošten
گذشته استمراری mi-xot-ešt-i mi-xot-ešt-at mi-xot-ešt-a mi-xot-ešt-im mi-xot-ešt-in mi-xot-ešt-en
گذشته در حال انجام dabošti mixotešti daboštat mixota daboa mixotešte daboštim mixoteštim daboštin mixoteštin dabošten mixotešten
گذشته نقلی be-xot-e-y be-xot-e-ya be-xot-e be-xot-e-him be-xot-e-hin be-xot-e-hen
حال ساده/آینده xos-enn-i xos-enn-a xos-enn-e xos-enn-im xos-enn-in xos-enn-en
حال در حال انجام dari xosenni dara xosenna dare xosenne darim xosennim darin xosennin daren xosennen
حال التزامی bexosi baxosa baxose baxosim baxosin baxosen
آینده ge-nn-e-m bexosi ge-nn-e-t baxosa ge-nn-e baxose ge-nn-e-mon baxosim ge-nn-e-ton baxosin gennešon baxosen

صرف فعل (متعدی)

در جدول زیر فعل (متعدی) گفتن (bevâton) بر اساس گویش افتری در زمان‌های مختلف صرف می‌شود.(نمونه زیر براساس گویش افتری می باشد)

زمان/شخص ۱ مفرد ۲ مفرد ۳ مفرد ۱ جمع ۲ جمع ۳ جمع
گذشته ساده be-vât-om be-vât-ot be-vât-oš be-vât-omon be-vât-oton be-vât-ošon
گذشته کامل bevât-boam bevât-botat bevât-boa bevât-boamon bevât-bevât-boaton bevât-boašon
گذشته استمراری mi-vât-am mi-vât-at mi-vât-a mi-vât-omon mi-vât-oton mi-vât-ošon
گذشته در حال انجام dabošti mivâtam daboštat mivâtat daboa mivâta daboshtim mivâtomon daboštin mivâtoton dabošten mivâtošon
گذشته نقلی be-vât-e-y be-vât-e-ya be-vât-e be-vât-e-him be-vât-e-hin be-vât-e-hen
حال ساده/آینده vâ-nn-i vâ-nn-a vâ-nn-e xos-nn-im vâ-nn-in vâ-nn-en
حال در حال انجام dari vânni dara vânna dare vânne darim vânnim darin vânnin daren vânnen
حال التزامی bâji bâja bâje bâjim bâjin bâjen
آینده ge-nn-e-m bâji ge-nn-e-t baja ge-nn-e bâje ge-nn-e-mon bâjim ge-nn-e-ton bâjin gennešon bâjen

منابع

Tags:

زبان‌های سمنانی دستور زبانزبان‌های سمنانی منابعزبان‌های سمنانیاستان سمنانحبیب برجیانزبان سنگسریزبان طبریزبان‌های ایران مرکزیزبان‌های ایرانی غربیزبان‌های کاسپینفلات ایرانمردم کومشیگویش افتری

🔥 Trending searches on Wiki فارسی:

ویبراتور کلیتوراللیگ قهرمانان آسیاال کلاسیکومرجانه گلچینآلمان نازیعقاب فرود آمده (فیلم)هوش مصنوعیملکشاه یکمرضا رشیدپورانقلاب ۱۳۵۷دیوار (وبگاه)جیمی کارترلگدمال کردن (عمل جنسی)بیضهفؤاد دومندا قاسمیجمهوری آذربایجانشرلوک هولمزاندازه آلت انسانخسرو حیدریآرام‌اس تایتانیکدوزیستاننهنگ ۵۲ هرتزجنگ خلیج فارسکاندوموزارت اطلاعاتیاس (خواننده)معینکیر مصنوعی دودخولیباشگاه فوتبال استقلال تهرانآلمانزن ملبس، مرد برهنهسلطه‌پذیر مذکرگارداسیلتاجیکستانژوزه مورینیودوجنس‌گراییامپراتوری گوگوریوباشگاه فوتبال سپاهانورزش سهمحمدرضا گلزارسید حسین خمینیزن آمریکایی (فیلم ۲۰۱۸)مرز ترکیه–سوریهگلگو ۱۳ختنهکوروش بزرگمزدیسناصدام حسینکون (ابهام‌زدایی)مهبلکیا بزرگ‌امیدتبریزشاهنشاهی هخامنشیسعدیماینکرفتآرنه اشلوتشاهنشاهی اشکانیقرص خودکشیباشگاه فوتبال پرسپولیسمیل جنسی در انسانچهاربرگعنکبوت مقدسسامان مقدمگلشیفته فراهانیواژن مصنوعیمنظومه شمسیناهید مسلمیمهناز افشارایران اینترنشنالسامان یاسینوایکینگ‌ها (مجموعه تلویزیونی)خیاممحمود احمدی‌نژاداندام جنسی🡆 More