گویش افتری گویشی از خانواده زبانهای کومشی می باشد که توسط مردم روستای اَفتَر (هَفدَر)، از توابع شهرستان سرخه، استان سمنان صحبت می شود که همچون زبان سنگسری تحت تاثیر زبان مازندرانی (طبری) قرار دارد.
گویش افتری برای تمامی گویشوران زبان های کومشی همچون سمنانی، سرخه ای و ... قابل فهم می باشد.
گویش افتری | |
---|---|
افتری | |
زبان بومی در | شهرستان سرخه، افتر |
منطقه | البرز جنوبی |
گویشها | افتری |
الفبای فارسی | |
کدهای زبان | |
ایزو ۳–۶۳۹ | – |
در گویش افتری ضمیر سه حالت دارد: فاعلی، مفعولی و ملکی.
ضمیر | ۱ مفرد | ۲ مفرد | ۳ مفرد | ۱ جمع | ۲ جمع | ۳ جمع |
---|---|---|---|---|---|---|
فاعلی، افتری | a | to | o | hem | huj | jun |
مفعولی، افتری | monne(monde) | tade | jude | hemde | hujde | junde |
ملکی، افتری | mon | ta | ju | hem | huj | jun |
در زبان فارسی دو دسته شناسه داریم: گذشته و حال. اما در گویش افتری پنج دسته شناسه داریم: گذشته(فعل متعدی)، گذشته(فعل لازم)، حال ساده، حال التزامی (فعل متعدی) و گذشته نقلی. (نمونه زیر بر اساس گویش افتر تنظیم شدهاست)
گذشته | ۱ مفرد | ۲ مفرد | ۳ مفرد | ۱ جمع | ۲ جمع | ۳ جمع |
---|---|---|---|---|---|---|
شناسه حال | i | a | e | im | in | en |
شناسه حال التزامی (فعل متعدی) | om | ot | a/∅ | omon | oton | ošon |
شناسه گذشته (فعل متعدی) | om | ot | oš | omon | oton | ošon |
شناسه گذشته(فعل لازم) | i | at | a/∅ | im | in | en |
شناسه گذشته نقلی | ey | eya | e | ehim | ehin | ehen |
در جدول زیر فعل (لازم) خوابیدن (baxoton) بر اساس گویش افتری در زمانهای مختلف صرف میشود.(نمونه زیر براساس گویش افتری می باشد)
زمان/شخص | ۱ مفرد | ۲ مفرد | ۳ مفرد | ۱ جمع | ۲ جمع | ۳ جمع |
---|---|---|---|---|---|---|
گذشته ساده | be-xot-ešt-i | be-xot-ešt-at | be-xot | be-xot-ešt-im | be-xot-ešt-in | be-xot-ešt-en |
گذشته کامل | bexot-bošti | bexot-boštat | bexot-boa | bexot-boštim | bexot-boštin | bexot-bošten |
گذشته استمراری | mi-xot-ešt-i | mi-xot-ešt-at | mi-xot-ešt-a | mi-xot-ešt-im | mi-xot-ešt-in | mi-xot-ešt-en |
گذشته در حال انجام | dabošti mixotešti | daboštat mixota | daboa mixotešte | daboshtim mixoteštim | daboštin mixoteštin | dabošten mixotešten |
گذشته نقلی | be-xot-e-y | be-xot-e-ya | be-xot-e | be-xot-e-him | be-xot-e-hin | be-xot-e-hen |
حال ساده/آینده | xos-enn-i | xos-enn-a | xos-enn-e | xos-enn-im | xos-enn-in | xos-enn-en |
حال در حال انجام | dari xosenni | dara xosenna | dare xosenne | darim xosennim | darin xosennin | daren xosennen |
حال التزامی | bexosi | baxosa | baxose | baxosim | baxosin | baxosen |
آینده | ge-nn-e-m bexosi | ge-nn-e-t baxosa | ge-nn-e baxose | ge-nn-e-mon baxosim | ge-nn-e-ton baxosin | gennešon baxosen |
در جدول زیر فعل (متعدی) گفتن (bevâton) بر اساس گویش افتری در زمانهای مختلف صرف میشود.(نمونه زیر براساس گویش افتری می باشد)
زمان/شخص | ۱ مفرد | ۲ مفرد | ۳ مفرد | ۱ جمع | ۲ جمع | ۳ جمع |
---|---|---|---|---|---|---|
گذشته ساده | be-vât-om | be-vât-ot | be-vât-oš | be-vât-omon | be-vât-oton | be-vât-ošon |
گذشته کامل | bevât-boam | bevât-botat | bevât-boa | bevât-boamon | bevât-bevât-boaton | bevât-boašon |
گذشته استمراری | mi-vât-am | mi-vât-at | mi-vât-a | mi-vât-omon | mi-vât-oton | mi-vât-ošon |
گذشته در حال انجام | dabošti mivâtam | daboštat mivâtat | daboa mivâta | daboshtim mivâtomon | daboštin mivâtoton | dabošten mivâtošon |
گذشته نقلی | be-vât-e-y | be-vât-e-ya | be-vât-e | be-vât-e-him | be-vât-e-hin | be-vât-e-hen |
حال ساده/آینده | vâ-nn-i | vâ-nn-a | vâ-nn-e | xos-nn-im | vâ-nn-in | vâ-nn-en |
حال در حال انجام | dari vânni | dara vânna | dare vânne | darim vânnim | darin vânnin | daren vânnen |
حال التزامی | bâji | bâja | bâje | bâjim | bâjin | bâjen |
آینده | ge-nn-e-m bâji | ge-nn-e-t baja | ge-nn-e bâje | ge-nn-e-mon bâjim | ge-nn-e-ton bâjin | gennešon bâjen |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article گویش افتری, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.