توافق موقت ژنو بر روی برنامه هستهای ایران (به انگلیسی: Geneva interim agreement on Iranian nuclear program) که به توافق هستهای ژنو نیز معروف است، توافقنامهای ۶ ماهه و قابل تمدید پیرامون برنامه هستهای ایران است که در ۳ آذر ۱۳۹۲ (برابر با ۲۴ نوامبر ۲۰۱۳) میان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ (در متن سند: E۳/EU+۳) امضا شد.
بر اساس این توافقنامه که برای «رسیدن به یک راهحل جامع بلندمدت و مورد توافق طرفین» و با هدف «تضمیننمودن صلحآمیز بودن برنامه هستهای ایران» امضا گردید، طرفین «به صورت داوطلبانه» متعهد میشوند تا اقدامات متقابلی را به عنوان گام اول یک راهحل جامع انجام دهند.
بنا بر این توافق، ایران برنامه هستهای خود و غنیسازی اورانیوم را به شکلی محدود ادامه خواهد داد و نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی را بر تأسیسات خود تسهیل خواهد نمود. در عوض، طرف مقابل بخشی از تحریمهای وضعشده علیه ایران را تعلیق میکند و از وضع تحریمهای جدید اعم از بینالمللی، چندجانبه و یکجانبه خودداری خواهد نمود.
پیش از شروع اولین دور از مذاکرات گروه ایرانی با نمایندگان گروه ۱+۵، نمایندگان حاضر در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، درخواست حضور یک نفر از ایشان در تیم مذاکرهکننده هستهای را به منظور نظارت بر عملکرد وزیر امور خارجه مطرح کرده بودند که این درخواست با موافقت محمدجواد ظریف روبرو شد؛ اما از آنجا که حسن روحانی در مقام رئیس شورای عالی امنیت ملی با این درخواست مخالفت کرد، این خواسته محقق نشد.
این توافقنامه پس از مذاکرات چندجانبه فشردهای که از ۴ روز پیش آغاز شدهبود، در حدود ساعت ۳ صبح (به وقت محلی) در هتل اینترکنتیننتال ژنو سوئیس به سرانجام رسید.
اقدامات داوطلبانه: ایران |
|
مرتبط با تسهیل نظارتهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی: | |
---|---|
| |
اقدامات داوطلبانه: |
|
منبع: متن اصلی توافقنامه در وبسایت اتحادیه اروپا و ترجمه فارسی در وبسایت وزارت امور خارجه ایران |
این توافق با طیف گستردهای از حمایتهای مردمی و شخصیتهای مذهبی و سیاسی ایران روبرو شد اما برخی سیاستمداران محافظهکار که از آنها با عنوان «افراطیون» نیز نام برده میشود و غالباً نمایندگان مجلس شورای اسلامی هستند، به دلایل مختلف با این توافق مخالفت ورزیدند و سعی در مانعتراشی در ادامه روند مذاکرات مربوطه را دارند. برخی از این سیاستمداران راستگرا از اینکه حل پرونده هستهای ایران، بدون مداخله نمایندگان در روند مذاکرات مربوطه انجام شده، گلهمند هستند و نگران کاهش نفوذ سیاسی خود میباشند. برخی دیگر نیز که دشمنی با آمریکا را یک موضوع ذاتی و غیرقابل تغییر قلمداد میکنند، عادیسازی روابط با آمریکا را در تضاد با اندیشههای خود ارزیابی میکنند و نگران هستند در صورت حصول این رابطه نزدیک، گفتمان آنها در جامعه ایران شکست بخورد. گروه دیگری از سیاستمداران مخالف ایرانی که به گروههای سرمایهدار مرتبط هستند، نگران عادیسازی روابط ایران با جامعه جهانی و از بین رفتن محیط انحصاری واردات کالا و تولید برخی محصولات در داخل ایران هستند که منافع اقتصادی آنها را به خطر میاندازد، شماری از شرکتهای ایرانی فعال در بخشهای خودروسازی، صنایع غذایی و محصولات پتروشیمی، از جمله این مراکز هستند که از غیر رقابتی شدن بازار ایران به واسطه اعمال تحریمها سودهای هنگفتی کردهاند که ممکن است با حصول توافق ایران با کشورهای غربی، این روند متوقف شود.
«من مایلم به مردم ایران اعلام کنم: شما دشمن ما نیستید، ما هم دشمن شما نیستیم. امکان حل این مسئله از طریق دیپلماسی وجود دارد. این دست شماست. تروریسم را رد کنید. برنامه [هستهای] را متوقف کنید. ساخت موشکهای دوربرد را متوقف کنید. اسرائیل، مانند بقیهٔ اعضای جامعه جهانی راهحل دیپلماتیک را ترجیح میدهد... جامعه جهانی ایران هستهای را برنمیتابد. اگر راهحل دیپلماتیک جواب ندهد، با گزینههای دیگری جلوی هستهایشدن گرفتهخواهد شد. راههای جایگزین خیلی بدتر خواهند بود».
بر اساس نظرسنجی مؤسسه ایپسوس، ۴۴ درصد آمریکاییها با این توافقنامه موافق و ۲۲ درصد مخالف آن بودند. در صورت به نتیجه نرسیدن این توافق موقت، ۴۹ درصد رأی به اعمال تحریمهای بیشتر علیه ایران، ۳۱ درصد رأی به پیگیری مسئله از طریق دیپلماسی و گفتگو، و ۲۰ درصد رأی به اقدام نظامی دادند.
در هفته دوم دسامبر ۲۰۱۳ مذاکراتی بین هیئت ایرانی و هیئت اتحادیه اروپا برای پیگیری مواد توافقنامه ژنو برگزار شد. این مذاکرات در حال رسیدن به موفقیتهایی بود که ناگهان تیم ایرانی جلسات را ترک گفته و بدون هیچ توضیحی به ایران بازگشت. در رابطه با علت بازگشت هیئت ایرانی گمانه زنی اصلی بر روی تحریمهای جدیدی است که روز ۵ شنبه ۱۲ دسامبر از سوی خزانه داری آمریکا نسبت به برخی شرکتهای چند ملیتی و چند تن از افراد حقیقی و حقوقی ایرانی انجام گرفت. مرضیه افخم و عباس عراقچی به این تحریمها واکنش نشان داده و آن را "مخالف روح توافق ژنو" خواندند و روسیه نیز با این اقدام آمریکا مخالفت نمود. اما اشتون بازگشت هیئت ایرانی را به علت پیچیدگی مذاکرات دانست و به مانند وزیر خارجه آمریکا کری عنوان داشت که در روزهای اینده تیم ایرانی به ژنو باز خواهد گشت.
متن مربوطه در ویکینبشته: برنامه اقدام مشترک |
مجموعهای از گفتاوردهای مربوط به توافق موقت ژنو بر روی برنامه هستهای ایران در ویکیگفتاورد موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article توافق موقت ژنو بر روی برنامه هستهای ایران, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.