چهارمحال و بختیاری بن
بِن، مرکز شهرستان بن در استان چهارمحال و بختیاری است.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
این شهر زادگاه میرزا حبیب دستان بنی، نخستین گردآورنده دستور زبان فارسی، روشنفکر، شاعر و مترجم ایرانی می‌باشد. شهر بن به دلیل مجاورت با گرداب بن، زاینده رود و سد زاینده‌رود یکی از مراکز مهم توریستی و گردشگری استان است.
| بن بین | |
|---|---|
 | |
| کشور |  ایران |
| استان | چهارمحال و بختیاری |
| شهرستان | بن |
| بخش | مرکزی |
| سال شهرشدن | ۱۳۵۵ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۲٬۹۷۱نفر (۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۲۲۲۸ |
| آب‌وهوا | |
| میانگین بارش سالانه | ۳۴۳.۳ mm |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | باقر مومنی شهرکی |
| ره‌آورد | گردو، بادام، هلو، زردآلو، سیب، آلوچه، آلو، قالی آذری، انگور، آلوچه |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۳۸ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران۷۱ |
| کد آماری | ۱۴۸۰ |
  بن روی نقشه ایران ۳۲°۲۰′شمالی ۵۰°۲۷′شرقی / ۳۲٫۳۳°شمالی ۵۰٫۴۵°شرقی | |
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۲٬۹۷۱ نفر (در ۴٬۰۴۹ خانوار) بوده‌است.
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۹۰ | ۱۱٬۷۵۵ | — |
| ۱۳۹۵ | ۱۲٬۹۷۱ | ۱۰٫۳٪+ |
موقعیت جغرافیائی
شهر بن در ۲۵ کیلومتری شمال شهرکرد قرار دارد. بن از شمال به سد زاینده رود، از جنوب به کوه جنگی، از غرب به کوه افغان و از شرق به کوه شیراز محدود میشود.
تاریخ
قدمت و تاریخ هسته اصلی شهر بن مشخص نیست و نیاز به مطالعه دارد. از مهمترین رویدادهای تاریخی مستند شهر بِن که توسط تاریخ نگارانی همچون لارنس لاکهارت، کروسینسکی و پطروشفسکی ذکر شده‌است، می‌توان به مقاومت مردم بِن در حوادث مربوط به اشغال ایران توسط افغان‌ها اشاره کرد که برخی آثار آن همچون کتیبه و قلعه محمود افغان و قنات‌های ویران شده در اطراف شهر به جای مانده‌است.
بعد از ظهور نادرشاه افشار، او به همراه مردم، با توپ‌های جنگی به پناهگاه‌های افغان‌ها شلیک کرد که آثار آن بر کوه افغان برجا مانده‌است از جمله حفره‌ای بزرگ و فروریختن صخره‌ها، که به خوبی مبین برخورد گلوله توپ است. افاغنه چاره را در این می‌دیدند که به نقاط مرتفع تر بروند و اقدام به کندن پلکان بلندی نموده‌اند (که امروزه به پلکان تاریخی افغان معروف است) تا از شر گلوله توپ‌ها در امان باشند و در نهایت آنان را وادار به فرار کرد.
محلات قدیمی
از محلات قدیمی بن می‌توان به محله بازار قدیم واقع در جوار سیل بند مرکزی شهر، محله قوزی یا سایه کوه، تپه سیاه (قرایال) و قبرستان قدیم اشاره نمود.
مردم
زبان و نژاد مردم شهر بن از ترک های اغوز و قزلباشی می باشد که به سبب نزدیکی به مردم قشقایی با اشتباه قشقایی نامیده میشود و دلیل این نیز تفاوت های تلفظ واژگانی در زبان دو طرف می باشد. بنابر شواهد موجود و تطبیق قرائن تاریخی، ترک های ساکن در این منطقه و بخشی از شهرستان های اطراف آن (همچون شهرستان سامان یا شهرستان فریدن در غرب استان اصفهان) عمدتاً توسط سلسله صفویه و پس از انتخاب اصفهان به عنوان پایتخت صفویان، در این ناحیه اسکان داده شده اند. در واقع ایلات ترکی که بخش اصلی نیروهای حامی صفویان از ابتدای تشکیل این سلسله را تشکیل می دادند، به پاداش حمایت های خود و به منظور حفاظت از پایتخت صفویه به این منطقه وارد شدند و به مرور زمان از زندگی ایلی به زندگی یکجانشینی تغییر سوق پیدا کردند.
پیشه
در این شهر اشتغال در صنعت، باغداری و دامپروری رواج دارد. اراضی و باغات دشت بن که یکی از بزرگترین دشتهای استان چهارمحال و بختیاری است از طریق بیش از ۱۵۰ رشته قنات و ۷۰ حلقه چاه نیمه عمیق و عمیق مشروب میشود. همچنین کارخانه گازکربنیک (CO2) بن یکی از نقاط مهم گازکربنیک ایران می‌باشد.
هنر قالی بافی در بن
هنر قالیبافی از دیرباز همراه با کشاورزی در بن رونق داشته‌است.، قالی‌های بن با استفاده از گره ترکی بافته می‌شوند و رج شمار آن‌ها پایین است. شایان ذکر است که یکی از بزرگترین قالی‌های دستباف جهان (در زمان خود) در بن بافته شده‌است. دنیل پرل، خبرنگار وال استریت ژورنال، در گزارش خود در سال ۱۹۹۷ میلادی می‌نویسد که این قالی توسط ۸۴ زن بافته میشود و دارای مساحتی حدود یک سوم هکتار (سه هزار متر مربع) است و می‌تواند قیمتی تا یک میلیون دلار داشته باشد.
جاذبه های گردشگری
- گرداب بِن:آلاچیق‌های زیبا و امکانات قایق‌سواری، آب گوارای چشمه دامنه کوه و نزدیکی به شهر بن مسافران انبوهی را از سراسر ایران به این منطقه جذب می‌نماید.
- آرامگاه بابا محمود شعیب
- پل حاج الله یار با قدمت حدود ۴۰۰ سال
- پل حاج مهدی با قدمت حدود ۳۰۰ سال
- گؤنی حامام (حمام رو به آفتاب)
- کوه افغان بن و بقایای باقی‌مانده از حمله افغان‌ها
- رودخانه بوکا و باغات درازدره بن
از سایر مکان‌های گردشگری و مذهبی شاخص اطراف شهر بن و شهرستان بن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سد زاینده رود در یانچشمه
- امامزاده سید محمد در بارده
- امامزاده سید بهاءالدین محمد در شیخ شبان
- امام زاده باباپیراحمد
- پیست اسکی در بارده
- قلعه محمدحسن خان بختیاری در بارده
- حاشیه زاینده رود در روستای آزادگان
- پبیست اسکی در شیخ شبان
مشاهیر
میرزا حبیب دستان بِنی ازمشاهیر این دیار است. میرزا حبیب بِنی را پیشگام تدوین دستور زبان امروزی برای زبان فارسی دانسته‌اند. او نخستین کسی است که کلمه «دستور» را با عنوان کتابی دربارهٔ قواعد زبان فارسی به‌کار برده و این قواعد را از عربی جدا و آن‌ها را از دایره تقلید از صرف و نحو عربی بیرون برده‌است. براساس اطلاعات موجود، او نخستین کسی بوده که اجزای کلام را در زبان فارسی بررسی و طبقه‌بندی کرده‌است، هرچند که خود را مبتکر این طبقه‌بندی نمی‌داند. میرزا عبدالعظیم خان قریب از الگوی او پیروی کرده‌است. دستور سخن (استانبول ۱۲۸۹)، دبستان فارسی (استانبول ۱۳۰۸)، خلاصه رهنمای فارسی (استانبول ۱۳۰۹) و رهبر فارسی (استانبول ۱۳۱۰) کتابهایی است که میرزا حبیب برای آموزش دستور زبان فارسی تألیف کرده‌است.
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- دانشنامه استان چهارمحال وبختیاری، ۱۳۸۵.
- شناخت سرزمین چهار محال،کریم نیکزاد امیر حسینی،۱۳۵۷
- انقراض سلسله صفویه و ایام استیلای افاغنه در ایران، نویسنده: لارنس لاکهارت، مترجم: مصطفی قلی عماد، ناشر: مروارید، ۱۳۶۴
- سقوط اصفهان به گزارش کروسینسکی، ترجمه جواد طباطبایی،انتشارات مینوی خرد،۱۴۰۱
- «تاریخ ایران «از دوران باستان تا پایان سدهٔ هجدهم میلادی، ترجمه کریم کشاورز، سازمان انتشارات پیام ۱۳۵۷.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article بن (چهارمحال و بختیاری), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.