فیلم اوپنهایمر

نولان فیلم‌نامه این فیلم را بر اساس کتاب پرومته آمریکایی، پیروزی و تراژدی جی رابرت اوپنهایمر به رشته تحریر درآورده است. داستان فیلم دربارهٔ زندگی جی. رابرت اوپنهایمر، فیزیک‌دان نظری آمریکایی است که به عنوان «پدر بمب اتمی» شناخته شده‌است و کیلین مورفی نقش وی را در فیلم بازی کرده‌است. این ششمین همکاری مشترک نولان و مورفی است. امیلی بلانت در نقش همسر اوپنهایمر، «کیتی»؛ مت دیمون در نقش رئیس پروژهٔ منهتن لسلی گرووز؛ رابرت داونی جونیور در نقش لوئیس استراوس (عضو کمیسیون انرژی اتمی ایالات متحده)؛ و فلورنس پیو در نقش معشوقهٔ کمونیست اوپنهایمر جین تتلاک حضور دارند. دیگر بازیگران شامل جاش هارتنت، کیسی افلک، رامی ملک و کنت برانا می‌شوند.

اوپنهایمر
پوستر انتشار سینمایی
کارگردان	کریستوفر نولان
تهیه‌کننده	اما توماس چارلز روون کریستوفر نولان
نویسنده	کریستوفر نولان
بر پایه	پرومته آمریکایی اثر کای برد مارتین جی. شروین
بازیگران	کیلین مورفی امیلی بلانت مت دیمون رابرت داونی جونیور فلورنس پیو جاش هارتنت کیسی افلک رامی ملک کنت برانا
موسیقی	لودویگ گورانسون
فیلم‌بردار	هویته ون هویتما
تدوین‌گر	جنیفر لیم
شرکت تولید	سینکاپی فیلمز اطلس انترتینمنت
توزیع‌کننده	یونیورسال پیکچرز
تاریخ‌های انتشار	۱۱ ژوئیه ۲۰۲۳ (۲۰۲۳-0۷-۱۱) (سینما گرند رکس) ۲۱ ژوئیه ۲۰۲۳ (۲۰۲۳-0۷-۲۱) (ایالات متحده و بریتانیا)
مدت زمان	۱۸۱ دقیقه
کشور	ایالات متحده بریتانیا
زبان	انگلیسی
هزینهٔ فیلم	۱۰۰ میلیون دلار
فروش گیشه	۹۶۰ میلیون دلار

نولان در سپتامبر ۲۰۲۱ خبر از نویسندگی و کارگردانی فیلمی زندگی‌نامه‌ای دربارهٔ اوپنهایمر داد که داستان آن طی جنگ جهانی دوم جریان دارد و یونیورسال پیکچرز به‌عنوان توزیع‌کننده انتخاب شد. نولان بعد از نزدیک به دو دهه همکاری و ساخت ۹ فیلم برای برادران وارنر به علت اختلاف در زمینه اکران سینمایی با این شرکت قطع همکاری کرد. بعد از انجام مذاکرات، یونیورسال پیکچرز حق ساخت و پخش جهانی فیلم را خرید. اکثر بازیگران اصلی میان سپتامبر ۲۰۲۱ و آوریل ۲۰۲۲ مشخص شدند. پیش‌تولید تا ژانویهٔ ۲۰۲۲ و فیلم‌برداری در اواخر فوریه آغاز شد و در مهٔ همان سال پایان یافت. اوپنهایمر با فرمت ۶۵ میلی‌متری و به صورت آی‌مکس تصویربرداری شد و قسمت‌های از آن برای نخستین بار در تصویربرداری آنالوگ سیاه‌وسفید آی‌مکس فیلم‌برداری شد. نولان مانند آثار قبلی خود از جلوه‌های طبیعی و حداقل تصویرسازی تولیدشده توسط کامپیوتر استفاده کرد. پس از بی‌خوابی (۲۰۰۲)، این نخستین فیلم نولان است که با درجه سنی R ساخته شده‌است.

اوپنهایمر ۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳ در سینما گرند رکس پاریس به روی پرده رفت و ۲۱ ژوئیهٔ همان سال در سینماهای ایالات متحده و بریتانیا اکران شد. انتشار اوپنهایمر با باربی از شرکت برادران وارنر هم‌زمان بود و به‌دلیل پدیدهٔ فرهنگی باربنهایمر مورد توجه قرار گرفت. فیلم با واکنش بسیار مثبت منتقدان همراه بود و در زمینهٔ عملکرد تیم بازیگری، فیلم‌نامه، کارگردانی نولان، تدوین و فیلم‌برداری تحسین شد. اوپنهایمر با بیش از ۹۵۸ میلیون دلار فروش گیشهٔ جهانی به سومین فیلم پرفروش سال ۲۰۲۳، پرفروش‌ترین فیلم وابسته به جنگ جهانی دوم، پرفروش‌ترین فیلم زندگی‌نامه‌ای و دومین فیلم پرفروش با درجهٔ سنی R تبدیل شد. اوپنهایمر افتخارات گوناگونی شامل پنج جایزهٔ گلدن گلوب به‌دست‌آورد و از سوی هیئت ملی بازبینی و انستیتوی فیلم آمریکا، یکی از ده فیلم برتر سال نام گرفت. همچنین در هفتاد و هفتمین دورهٔ جوایز بفتا و نود و ششمین دورهٔ جوایز اسکار نامزد ۱۳ جایزه از شد که توانست ۷ جایزه از جمله بهترین فیلم را کسب کند.

در سال ۱۹۲۶، جی. رابرت اوپنهایمر، دانشجوی ۲۲ ساله دکترا، در حین تحصیل زیر نظر فیزیکدان تجربی پاتریک بلاکت در آزمایشگاه کاوندیش واقع در دانشگاه کمبریج، از دلتنگی و اضطراب رنج می‌برد. اوپنهایمر که از دست بلاکت ناراحت است، با گذاشتن یک سیب مسموم می‌خواهد به او تلافی کند، اما سپس مانع از خوردن آن توسط دانشمند نیلز بور می‌شود که برای ملاقات او آمده‌است. اوپنهایمر پی‌اچ‌دی خود را در رشته فیزیک در دانشگاه گوتینگن در آلمان به پایان می‌رساند و بعداً با فیزیکدان نظری ورنر هایزنبرگ در کنفرانسی که در مؤسسه فناوری فدرال زوریخ، سوئیس برگزار شده‌است، ملاقات می‌کند. او با امید به گسترش تحقیقات فیزیک کوانتومی به ایالات متحده بازگشته و تدریس در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و مؤسسه فناوری کالیفرنیا را آغاز می‌کند. او با همسر آینده‌اش، کاترین پونینگ، زیست‌شناس و کمونیست آشنا می‌شود. او همچنین رابطه‌ای متناوب با جین تتلاک دارد که یکی از اعضای حزب کمونیست است و چند سال بعد خودکشی می‌کند.

در سال ۱۹۴۲، ژنرال ارتش ایالات متحده لسلی گرووز، اوپنهایمر را برای رهبری پروژه منهتن برای ساخت بمب اتمی استخدام می‌کند و اوپنهایمر به او اطمینان می‌دهد هیچ گونه همدردی با کمونیست‌ها ندارد. اوپنهایمر که خودش یهودی است، به‌ویژه تحت تأثیر نازی‌ها قرار می‌گیرد که در حال تکمیل برنامه جنگ‌افزار هسته‌ای خود هستند که توسط هایزنبرگ رهبری می‌شود. اوپنهایمر یک تیم علمی شامل ادوارد تلر و ایزیدور ایزاک رابی را در لس آلاموس، نیومکزیکو گرد هم می‌آورد تا مخفیانه بمب را بسازند. اوپنهایمر با دانشمندان انریکو فرمی و دیوید ال. هیل همکاری می‌کند. او و آلبرت اینشتین دربارهٔ این موضوع بحث می‌کنند که چگونه یک بمب اتمی ممکن است یک واکنش زنجیره‌ای غیرقابل توقف ایجاد کند که می‌تواند کره زمین را نابود کند.

پس از تسلیم آلمان، چندین دانشمند اهمیت تداوم بمب را، حتی با وجود ادامهٔ جنگ در اقیانوس آرام، زیر سؤال می‌برند. آزمایش ترینیتی درست قبل از کنفرانس پوتسدام با موفقیت انجام می‌شود. رئیس‌جمهور هری اس. ترومن دستور بمباران اتمی هیروشیما و ناگاساکی را می‌دهد که ژاپن را مجبور به تسلیم می‌کند و اوپنهایمر را به عنوان «پدر بمب اتمی» در معرض دید عموم قرار می‌دهد. اوپنهایمر که تحت تأثیر ویرانی و تلفات عظیم زندگی قرار گرفته‌است، از ترومن می‌خواهد توسعهٔ سلاح‌های هسته‌ای را محدود کند. رئیس‌جمهور توصیهٔ اوپنهایمر را نادیده می‌گیرد و وی را فردی ضعیف می‌داند.

اوپنهایمر به عنوان مشاور کمیسیون انرژی اتمی ایالات متحده از تحقیقات بیشتر هسته‌ای، به ویژه بمب هیدروژنی پیشنهادشده توسط تلر، دفاع می‌کند. موضع او در بحبوحهٔ تنش جنگ سرد با اتحاد جماهیر شوروی به محل اختلاف تبدیل می‌شود. لوئیس استراوس، رئیس کمیسیون از اوپنهایمر به خاطر رد علنی نگرانی‌هایش در مورد صادرات ایزوتوپ پرتوزا و توصیه به مذاکرات تسلیحاتی با اتحاد جماهیر شوروی رنج می‌برد. او همچنین بر این باور است که اوپنهایمر اینشتین را علیه او قرار داده‌است.

اوپنهایمر در جلسه‌ای که برای از بین بردن نفوذ سیاسی او در نظر گرفته شده بود توسط تلر و سایر همکارانش مورد خیانت قرار می‌گیرد. استراوس از ارتباطات اوپنهایمر با کمونیست‌هایی مانند تتلاک و برادر اوپنهایمر، فرانک، سوءاستفاده می‌کند. علی‌رغم شهادت رابی و چندین متحد دیگر در دفاع از اوپنهایمر، مجوز امنیتی اوپنهایمر پیش از موعد لغو می‌شود و به وجههٔ عمومی وی آسیب می‌رساند و نفوذ سیاسی او را خنثی می‌کند. در یک جلسهٔ تأیید سنا برای تصدی استراوس به عنوان وزیر بازرگانی، هیل در مورد انگیزه‌های شخصی استراوس در سقوط اوپنهایمر شهادت می‌دهد و سنا به نامزدی استراوس رای منفی می‌دهد.

در سال ۱۹۶۳، رئیس‌جمهور لیندون بی. جانسون، جایزه انریکو فرمی را به عنوان یک ژست بازپروری سیاسی به اوپنهایمر اهدا می‌کند. همچنین آشکار می‌شود که مکالمه قبلی اوپنهایمر و اینشتین در مورد استراوس نبوده‌است، بلکه راجع به پیامدهای گستردهٔ سلاح‌های هسته‌ای بود. اوپنهایمر معتقد است که او یک واکنش زنجیره‌ای را آغاز کرده‌است که منجر به نابودی جهان خواهد شد.

توسعه

 

در دسامبر ۲۰۲۰، برادران وارنر پیکچرز اعلام کرد به دلیل تأثیر دنیاگیری کروناویروس بر سینما، همزمان با پخش فیلم‌هایشان در سینماها، آن‌ها را در اچ‌بی‌او مکس نیز همزمان پخش خواهد کرد. کریستوفر نولان، که همکاری خود با استودیو را با فیلم بی‌خوابی (۲۰۰۲) آغاز کرده بود، ناباوری خود را با این تصمیم ابراز کرد. نولان بعد از نزدیک به دو دهه همکاری و ساخت ۹ فیلم برای برادران وارنر به علت اختلاف در زمینه اکران سینمایی با این شرکت قطع همکاری کرد. در ژانویه ۲۰۲۱، رسانه‌ها اشاره کردند که فیلم بعدی نولان احتمالاً توسط برادران وارنر پشتیبانی و پخش نشود.

در سپتامبر ۲۰۲۱، اعلام شد که نولان یک فیلم زندگی‌نامه در طول جنگ جهانی دوم دربارهٔ جی. رابرت اوپنهایمر، سازندهٔ بمب اتمی و با بازی کیلین مورفی خواهد ساخت. نولان به دلیل رابطهٔ تحت فشار با برادران وارنر، با استودیوهایی از جمله سونی پیکچرز، یونیورسال پیکچرز، پارامونت پیکچرز و اپل استودیوز مذاکره کرد.

فیلم‌برداری

پیش-تولید فیلم در ژانویه ۲۰۲۲ در نیومکزیکو در حال انجام بود و یک فراخوان بازیگری دو روزه نیز در سانتافه و لس آلاموس انجام شد تا مردم محلی نقش کارکنان نظامی و دانشمندان را بازی کنند. یک فراخوان بازیگری دیگر در فوریه انجام شد. فیلم‌برداری در اواخر فوریه ۲۰۲۲ آغاز شد. برای بازسازی آزمایش ترینیتی در طول فیلم‌برداری، به جای استفاده از سی‌جی‌آی، از مواد منفجره هسته‌ای واقعی استفاده شد.

موسیقی فیلم توسط لودویگ گورانسون ساخته شده‌است. او قبلاً نیز موسیقی فیلم تنت به کارگردانی کریستوفر نولان را ساخته بود.

اوپنهایمر در تاریخ ۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۳ به‌وسیلهٔ یونیورسال پیکچرز به صورت جهانی اکران شد. با در نظر گرفتن بودجهٔ فیلم و هزینه‌های بازاریابی، ورایتی اعلام کرد که این فیلم برای سودآوری باید حداقل ۴۰۰ میلیون دلار در سراسر جهان فروش داشته باشد.

گیشه

تا ۲۲ اوت ۲۰۲۳، اوپنهایمر ۲۸۶٫۸ میلیون دلار در ایالات متحده و کانادا و نیز ۴۳۶ میلیون دلار در سایر کشورها فروش داشته‌است که فروش جهانی آن در کل به ۹۳۵ میلیون دلار رسیده‌است.

ایالات متحده و کانادا

در ایالات متحده و کانادا، اوپنهایمر در کنار باربی اکران شد و ابتدا فروشی ۴۵–۵۰ میلیونی از ۳٬۶۱۰ سینما در هفتهٔ نخست انتشارش پیش‌بینی شده بود. هفتهٔ انتشارشان، سینماهای ای‌ام‌سی اعلام کرد بیش از ۴۰٬۰۰۰ نفر از اعضای ای‌ام‌سی پیش از این بلیت هر دو فیلم را در یک روز رزرو کرده بودند. پس از فروش ۳۳ میلیون دلاری در روز نخست (شامل ۱۰٫۵ میلیون دلار از پیش‌نمایش‌های پنجشنبه‌شب)، تخمین فروش آخر هفته به ۷۷ میلیون دلار افزایش یافت. در ادامه به فروش ۸۲٫۵ میلیون دلاری رسید و پس از باربی در رده دوم قرار گرفت. اوپنهایمر یکی از بهترین عملکرد فروش در تعطیلات آخر هفته برای درام با درجه آر را داشت. ۶۴ درصد از مخاطبان مرد بودند که ۳۳ درصد آن‌ها ۱۸ تا ۳۴ سال داشتند. پدیدهٔ باربنهایمر باعث افزایش مخاطبان فیلم شد: ۷۹ درصد از بلیت‌های فروخته‌شده در آخر هفته مربوط به این دو فیلم (۲۷ درصد برای اوپنهایمر) بود که در مجموع ۱۸٫۵ میلیون نفر به این دو فیلم جلب شدند. فروش آخر هفتهٔ افتتاحیه، بهترین عملکرد در میان فیلم‌های اصلی نولان را داشت و به استثناء دو فیلم آخر سه‌گانهٔ شوالیهٔ تاریکی، پرفروش‌ترین اثر او در افتتاحیه شد. این فیلم آخر هفتهٔ دوم، ۴۶٫۲ میلیون دلار فروش داشت (۴۴ درصد کاهش) و پس از باربی در رده دوم باقی ماند. این فیلم در آخر هفتهٔ سوم اکران، ۲۸٫۷ میلیون دلار فروش کرد و پس از باربی و فیلم تازه‌وارد مگ ۲: گودال سوم شد. در ۱۶ اوت، اوپنهایمر از آواز (۲۰۱۶) پیشی گرفت و پرفروش‌ترین فیلمی شد که هرگز به رتبهٔ نخست گیشه نرسید.

دیگر مناطق

خارج از ایالات متحده و کانادا، این فیلم در افتتاحیهٔ آخر هفته ۹۸ میلیون دلار فروش داشت. آخر هفته بعدی، اوپنهایمر ۷۷٫۱ میلیون دلار به دست آورد که تنها کاهش فروش ۲۱ درصدی داشت و به پرفروش‌ترین فیلم نولان در ۳۰ کشور از جمله هند، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ترکیه تبدیل شد. اوپنهایمر در آخر هفتهٔ سوم، با افت ۳۱ درصدی، ۵۲٫۸ میلیون دلار فروش داشت. تا ۱۳ اوت ۲۰۲۳، کشورهای بریتانیا (۵۸٫۱ میلیون دلار)، آلمان (۳۵٫۴ میلیون دلار)، فرانسه (۲۸ میلیون دلار)، استرالیا (۲۱ میلیون دلار) و هند (۱۷٫۷ میلیون دلار) بیشترین فروش را داشتند.

منتقدان

اوپنهایمر مورد تحسین منتقدان قرار گرفت. این فیلم عمدتاً به خاطر فیلم‌نامه، نقش‌آفرینی بازیگران (به ویژه مورفی و داونی) و جلوه‌های بصری از سوی منتقدان تحسین شد. از اوپنهایمر به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های نولان و سال ۲۰۲۳ نام برده شد، اگرچه انتقاداتی به‌دلیل نگارش شخصیت‌های زن به آن وارد شد. به گزارش هندوستان تایمز، از اوپنهایمر به‌عنوان یکی از بهترین فیلم‌های سدهٔ بیست و یکم نیز استقبال شد. در وبسایت راتن تومیتوز، ٪۹۳ از ۴۷۰ بررسی منتقدین مثبت است و این فیلم میانگینِ امتیاز ۸٫۶/۱۰ را در اختیار دارد. اجماع این وب‌سایت چنین می‌نویسد: «اوپنهایمر یکی دیگر از دستاوردهای جذاب کریستوفر نولان را نشان می‌دهد که از عملکرد قدرتمند مورفی و جلوه‌های بصری خیره‌کننده بهره می‌برد.» این فیلم در متاکریتیک، که از میانگین وزنی استفاده می‌کند، بر اساس نظر ۶۹ منتقد امتیاز ۸۸ از ۱۰۰ را کسب کرده که نشان‌گر «تحسین همگانی» است. تماشاگرانی که توسط سرویس سینماسکور مورد بررسی قرار گرفتند به این فیلم نمره «A» در مقیاس A+ تا F دادند، و آنهایی که توسط پست‌ترک نظرسنجی شدند نمره کلی ۹۳ درصد مثبت را به آن دادند و ۷۴ درصد از آن‌ها گفتند که قطعاً این فیلم را توصیه می‌کنند.

ریچارد روپر در شیکاگو سان-تایمز به اوپنهایمر نمرهٔ کامل چهار ستاره را داد و آن را «خارق‌العاده» و «یکی از بهترین فیلم‌های قرن بیست و یکم» توصیف کرد. متیو جکسون از ای. وی. کلاب آن را «شاهکار» دانست و افزود: «این بهترین فیلم کریستوفر نولان تا الان است، قدمی رو به جلو به سطح جدیدی برای یکی از بهترین فیلم‌سازان ماست، و فیلمی است که خود را در مغزتان حک می‌کند.»