الانزاپین (به انگلیسی: Olanzapine) اولانزاپین که با نام تجاری زیپرکسا فروخته میشود، یک داروی آنتیسایکوتیک آتیپیک است که در درجه اول برای درمان اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی استفاده میشود.
در موارد ابتلا به اسکیزوفرنی، از دارو میتوان برای درمان دراز مدت و همینطور در دوران اولیه ظهور علائم بیماری استفاده نمود. دارو را میتوان به صورت تزریق در عضلات و به صورت خوراکی مصرف کرد. عوارض شایع آن نیز شامل اختلالات حرکتی، سرگیجه، خستگی مفرط، یبوست و خشکی دهان است. عوارض جانبی دیگر شامل افت فشار خون هنگام ایستادن، واکنشهای آلرژیک، سندرم بدخیم نورولپتیک، افزایش قند خون، تشنج، بزرگشدن پستان مردانه، اختلال در نعوظ و نهایتاً افزایش احتمال مرگ در افراد مسن مبتلا به زوال عقل است. استفاده از دارو در مادرانی که در ماههای آخر زایمانشان هستند احتمال ابتلای نوزاد به اختلالات حرکتی در هفتههای اولیه تولدشان را بالا میبرد.اگرچه نحوه اثر کاملاً مشخص نیست، اما دارو مهارکننده بازجذب دوپامین و سروتونین است.اولانزاپین در سال ۱۹۷۱ ثبت اختراع شد و در سال ۱۹۹۶ برای استفاده پزشکی در ایالات متحده تأیید گردید. داروی فوق به عنوان یک داروی ژنریک تجویز میشود.در سال ۲۰۱۷، این دارو با تجویز بیش از دو میلیون نسخهای در سال، ۲۳۹مین داروی رایج در ایالات متحده بود.
دادههای بالینی | |
---|---|
روش مصرف دارو | خوراکی بهصورت قرص؛ شیافی و نیز (در کشورهای دیگر با تزریق عضلانی نیز تجویز میشود) |
گروه دارویی | مشتقات تینو بنزودیازپین |
دادههای فارماکوکینتیک | |
زیست فراهمی | ۸۷٪ |
متابولیسم | کبدی |
نیمهعمر حذف | ۲۱ تا ۵۴ ساعت |
دفع | ۵۷٪ از راه ادرار و ۳۰٪ از راه مدفوع دفع میشود. |
شناسهها | |
شمارهٔ سیایاس | |
پابکم CID | |
CompTox Dashboard (EPA) | |
ECHA InfoCard | 100.125.320 |
دادههای فیزیکی و شیمیایی | |
فرمول شیمیایی | C17H20N4S |
جرم مولی | ۳۱۲٫۴۳۹ |
نقطه ذوب | ۱۹۵ درجه سلسیوس (۳۸۳ درجه فارنهایت) |
مقادیر مصرفی دارو به شکل قرص: ۲٫۵، ۵، ۱۰ و ۱۵ میلیگرم است.
قدم اول رواندرمانی اسکیزوفرنی تجویز داروهای ضدروانپریشی است، که اولانزاپین یکی از این درمانهاست.چنانکه پیداست اولانزاپین در کاهش پیدایش علائم اولیه اسکیزوفرنی، اسکیزوفرنی زودرس و علائم تشدید شونده حاد، مؤثر است. تعیین سودمندی دارو اگرچه دشوار است، دستکم نیمی از داوطلبان آزمایش پیش از آن که دوره شش هفتهای درمان تکمیل شود از آزمایش انصراف دادند.درمان با اولانزاپین، ممکن است باعث افزایش وزن و افزایش سطح کلسترول و گلوکوز شود، چنانکه بیشتر داروهای ضد روانپریشی نسل دومی بانی بروز چنین عوارضی میشدند.
اولانزاپین توسط مؤسسه ملی بهداشت و مراقبت به عنوان وهله اول درمان مانیای حاد در اختلال دوقطبی توصیه گردیده است. هالوپریدول، ریسپریدون، کوئتیاپین، در زمره دیگر داروهایی هستند که به عنوان قدم اول درمان مانیا در اختلال دوقطبی کاربرد دارند. داروی فوق در کنار فلوکستین به عنوان قدم نخست درمان افسردگی حاد در اختلال دوقطبی و همینطور به عنوان گام دوم تداوم درمانی اختلال دو قطبی تجویز میشود. تحقیقی در سال ۲۰۱۴ چنین نتیجه گرفت که اولانزاپین به همراه فلوکستین در بین ۹ روش درمان، موثرترین شیوه درمانی افسردگی دوقطبی است.
اثر ضدسایکوز الانزاپین از طریق اثرات آنتاگونیستی آن بر روی گیرندههای دوپامین و سروتونین اعمال میشود.الانزاپین همچنین موجب مهار بازجذب سروتونین و دوپامین، در انتهای پیشسیناپسی اعصاب دستگاه عصبی مرکزی (CNS) میشود.
(البته برخی از این عوارض بسیار نادر هستند و ممکن است در اغلب بیماران هیچگاه رخ ندهند)
اولانزاپین از نظر درمانی برای معالجه بیماری روانی جدی استفاده میشود. گاهی اوقات، میتواند اثر متضاد داشته باشد و در یک زیر گروه کوچک از افراد، واکنشهای جدی پارادوکسیکال را برانگیزد و باعث ایجاد تغییرات غیرمعمول در شخصیت، افکار یا رفتار شود. توهم و افکار بیش از حد در مورد خودکشی نیز با استفاده از اولانزاپین مرتبط بودهاست.
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ الانزاپین موجود است. |
This article uses material from the Wikipedia فارسی article الانزاپین, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.